İlham Əliyev yeni çağırışlara uyğun
iqtisadi baza formalaşdırır
Prezidentin mütərəqqi islahatları
postpandemiya dövründə
Azərbaycanın hərtərəfli
yüksəlişi üçün
yol xəritəsi olacaq
Qlobal böhran
səbəbindən dünya
iqtisadiyyatında potensial
artım templərinin
aşağı düşməsi,
ilin əvvəlindən
başlanan koronavirus pandemiyası və onunla əlaqədar əksər ölkələrdə
sosial-iqtisadi fəallığın
məhdudlaşması Azərbaycan
iqtisadiyyatı qarşısında
da yeni strateji
çağırışlar müəyyənləşdirib.
Bu səbəbdən də həyata keçirdiyi islahatlarla Azərbaycanın uzunmüddətli
dövr üçün
dayanıqlı inkişafinı
təmin edən Prezident İlham Əliyev yeni çağırışları şərtləndirən addımlar
atır, mühüm qərarlar qəbul edir. Ən islahatçı Prezidentin
bu gün reallaşdırdığı iqtisadi
islahatlar postpandemiya dövründə ölkənin
sosial-iqtisadi inkişafının
sürətləndirilməsini və milli iqtisadiyyatın
müasirləşdirilməsini hədəfləyən strategiyanın
formalaşdırılmasını təmin edir.
İqtisadiyyatın tənəzzülündən yüksəliş
mərhələsinə keçidi
şərtləndirən islahatlar
Hazırkı əlverişsiz
qlobal mühitdə əsas məqsəd isə son illər ərzində əldə edilmiş sosial-iqtisadi rifah səviyyəsinin aşağı düşməsinə
imkan verməmək və postpandemiya dövründə iqtisadiyyatın
artım tempinin yüksəldilməsi üçün
yeni mexanizmlər yaratmaqdır.
Təbii ki, dünya iqtisadiyyatını
son 8 ayda iflic duruma salan qlobal
böhran bütün
ölkələrin iqtisadi
durumuna mənfi təsirlərini bu gün də göstərməkdədir. Ancaq etiraf
etməliyik ki, böyük dövlətlərin
iqtisadiyyatındakı tənəzzül
20-31 faiz həddinə
yüksəldiyi halda,
Azərbaycanda bu rəqəm cəmi 2,8 faizdir. Ancaq onu
da vurğulamalıyıq
ki, Azərbaycan pandemiya ilə mübarizə tədbirlərini
yalnız öz iqtisadi imkanları çərçivəsində reallaşdırıb. Yəni bəzi
ölkələr kimi
nə beynəlxalq təşkilatlardan ianə
alıb, nə də hansısa dövlətlərdən yardım
istəyib. Dövlətin həyata keçirdiyi qabaqlayıcı tədbirlər,
vətəndaş sağlamlığının
qorunması istiqamətində
atılan addımlar, insanların sosial-rifah halının yaxşılaşdırılması
istiqamətində qəbul
edilən dəstək
proqramları digər
ölkələr üçün
nümunəvi xarakter
daşıyıb. Məhz bu
tədbirlərin nəticəsidir
ki, bu gün
ölkəmizdə koronavirusla
mübarizədə müsbət
dinamika müşahidə
olunur.
Normal həyata qayıdış isə dövlətin postpandemiya dövrü üçün
yeni çağırışlara
adekvat addımlar atmasına real zəmin yaradır. Buna görə
də Prezident İlham Əliyev hər zaman olduğu kimi, uzaqgörən siyasəti
ilə növbəti ildə iqtisadiyyatın hazırkı tənəzzüldən
yüksəliş mərhələsinə
qədəm qoyması
üçün mütərəqqi
islahatlarını reallaşdırmağa
başlayıb.
Prezidentin iqtisadiyyatın
liberallaşdırılması istiqamətində atdığı
addımlar, o cümlədən
Azərbaycan İnvestisiya
Holdinqinin, İqtisadi Şuranın yaradılması
islahatların tərkib
hissəsidir.
Dövlət başçısı
hesab edir ki, əldə edilmiş sosial-iqtisadi göstəricilərin qlobal
mühitdə dayanıqlı
saxlanılması və
daha da yüksəldilməsi
üçün milli
iqtisadiyyatımızın beynəlxalq
rəqabət qabiliyyəti
gücləndirilməli, ölkədə
makroiqtisadi və maliyyə sabitliyi qorunmalıdır. Bunun üçün isə milli iqtisadi inkişaf qarşısında duran strateji çağırışlara
adekvat cavab vermək, yeni iqtisadi artım və inkişaf modelinə uğurlu keçidi təmin etmək tələb olunur.
Qlobal böhran
göstərdi ki, daha çevik, operativ qərarların qəbul olunması, korporativ idarəçilikdə
yeniliklərin tətbiq
edilməsi və bəzən mərkəzləşdirilmiş
siyasətə üstünlüyün
verilməsi yarana biləcək daha böyük problemlərin
qarşısının alınmasında
öz faydasını
verə bilər.
Buna görə də ölkədə iri dövlət şirkətlərinin maliyyə-təsərrüfat
fəaliyyətində dayanıqlılığının
artırılması, onların
gəlir və xərclərinə nəzarətin
daha da gücləndirilməsi,
idarəçilik modelinin
təkmilləşdirilməsi və nəticədə dövlət büdcəsinin
səmərəli istifadə
olunmasını təmin
etmək zərurəti
yaranıb. Bu da, əlbəttə ki, müasir çağırışlar,
yeni trendlər fonunda iqtisadiyyatın liberallaşdırılması nəticəsində
reallaşa bilər.
Bir sözlə,
İlham Əliyev qlobal böhran şəraitində həyata
keçirdiyi struktur islahatları ilə iqtisadi və korporativ idarəetməni daha da modernləşdirir. Dövlət başçısı çevik, şəffaf, obyektiv informasiya sisteminə əsaslanan və ayrı-ayrı strukturları bir tam halında sinxronlaşdırmağı
bacaran yeni idarəetmə modeli yaradır.
Bu da onu
deməyə əsas verir ki, Prezident
İlham Əliyevin möhkəm təməl üzərində formalaşdırdığı
iqtisadi strategiyası böhran şəraitində
belə sosial-iqtisadi və struktur islahatlarının həyata
keçirilməsinə təkan
verir.
İstənilən böhranla mübarizə aparmağa qadir olan dövlət
Son 8 ayda Azərbaycanda reallaşan sosial-iqtisadi layihələrə
nəzər yetirsək
görərik ki, İlham Əliyev həm vətəndaş sağlamlığının qorunması,
həm də sosial rifah halının
yaxşılaşdırılması istiqamətində mühüm
qərarlar qəbul edib, böyük layihələr reallaşdırıb. Bütün bunları isə
dövlət öz imkanları hesabına həyata keçirib.
Yəni bu çətin dönəmdə
Azərbaycan heç bir beynəlxalq təşkilatdan maliyyə
yardımı almayıb. Dünya ölkələrinin əksəriyyəti maddi yardım üçün
beynəlxalq maliyyə
qurumlarına müraciət
etdiyi halda, Azərbaycan heç kimdən yardım almadan, öz imkanları hesabına yaşayır. Hətta dövlətin
xarici borcu da əksər ölkələrlə müqayisədə
aşağı səviyyədədir.
Bütün bunlar, əlbəttə ki, Prezident İlham Əliyevin iqtisadi islahatları nəticəsində
əldə edilən bazanın hesabına reallaşır. Dövlət başçısının söylədiyi kimi, bununla da Azərbaycan
istənilən böhranla
mübarizə aparmağa
qadir olan dövlət olduğunu təsdiqləyir.
Pandemiya ilə mübarizə tədbirləri
fonunda ölkə iqtisadiyyatında 8 ayda 2,8 faizlik azalma
müşahidə olunsa
da, qeyri-neft sektorundakı 1,6 faizlik artım sevindirici haldır. Çünki bu, digər
ölkələrlə müqayisədə
çox yaxşı göstəricidir. Həm də
onu təsdiq edir ki, Azərbaycanda
qeyri-neft sektoru qlobal böhran şəraitində də
inkişafdadır.
İqtisadçılar ortamüddətli dövrdə ÜDM-in tərkibində
qeyri-neft sektorunun payının 72,2 faizə, neft sektorunun payının isə 27,8 faizə bərabər olacağını
proqnozlaşdırırlar. Qeyd edilir ki,
neftin qiyməti 35
dollar olacağı halda
ölkəmizdə ÜDM-in həcmi 2021-ci ildə 3 faiz, 40 dollar olacağı
halda 3,4 faiz, 45 dollar olacağı təqdirdə
isə 3,8 faiz artacaq. Proqnozlara görə, 2021-ci ildə
ölkəmizdə ən
sürətli inkişaf
tempinə 35,7 faizlə turizm sektoru başçılıq
edəcək. Daha sonra informasiya və rabitə (9 faiz), kənd təsərrüfatı (4,9
faiz) sektorlarının
artımı gözlənilir.
Göründüyü kimi, postpandemiya dövrü üçün verilən
proqnozlar nikbinlik yaradır. Bu, bir daha onu göstərir
ki, İlham Əliyevin inkişaf konsepsiyası Azərbaycanın
hərtərəfli yüksəlişi
üçün yol xəritəsidir.
Ümumiyyətlə, İlham
Əliyevin həyata keçirdiyi islahatlar, ilk növbədə, iqtisadiyyatın
səmərəliliyinin daha
da artırılması
məqsədlərinə xidmət
edib. Bu istiqamətdə ölkədə institusional
və tənzimləyici
çərçivə təkmilləşdirilib,
idarəetmənin sağlam
prinsiplər əsasında
inkişafı və
tam şəffaflaşması üçün möhkəm
zəmin yaradılıb.
Prezidentin yeni çağırışlara uyğun
reallaşdırdığı islahatlar da ondan
xəbər verir ki, postpandemiya dövründə ölkə
iqtisadiyyatının dayanıqlığı
təmin ediləcək
və Azərbaycan iqtisadi cəhətdən heç bir sıxıntı yaşamayacaq.
Rəşad
BAXŞƏLİYEV
Azərbaycan.-
2020.-17 sentyabr.- S.1; 3.