Fransa demokratiyasının qanlı üzü

Fransada Əlcəzairəsilli gəncin polis tərəfindən qətlə yetirilməsindən sonra başlayan iğtişaşlar davam edir. İnsanlar polis zorakılığına, həyat səviyyəsinin aşağı olmasına, dövlətin onların problemlərinə vaxtında reaksiya verməməsinə etiraz edirlər. Eyni zamanda etirazlara səbəb olan məsələlər arasında Fransadakı irqçilik, müsəlmanlara qarşı ayrı-seçkilik halları da yer alıb.

Bir neçə şəhərdə komendant saatı tətbiq olunmasına baxmayaraq, hökumətin siyasətindən bezən insanlar iğtişaşları davam etdirirlər.

Fransada baş verənlər əsrlərdir müstəmləkə siyasəti yürüdən Avropa ölkəsindəki anti-demokratik idarəçiliyin göstəricisidir. Elə bunun nəticəsidir ki, etirazçıların qarşısını heç nə ala bilmir.

Bundan başqa, daim söz, ifadə azadlığından dəm vuran ölkədə aksiya iştirakçılarına, media nümayəndələrinə qarşı davranışlar da hökumətin yürütdüyü siyasəti aydın göstərir.

Makronun ayrı-seçkilik siyasəti

Fransada etirazçıların arasına soxularaq avtomobilləri yandıran, soyğunçuluq edənlərin hərəkətlərini birmənalı şəkildə pislədiyini deyən Milli Məclisin deputatı Sahib Alıyev bildirib ki, bu etirazları yaradan səbəblər var.

O qeyd edib ki, xüsusilə prezident Makron hakimiyyətə gələndən sonra fransız adlandırılsalar belə fransız kimi yanaşılmayan milli azlıqlara yanaşmada yeridilən siyasətdən bu cür narazılıqlar doğur: "Heç kimə sirr deyil ki, Afrikadan və Yaxın Şərqdən, yəni bir zamanlar Fransa müstəmləkəçiliyi altında yaşayan ölkələrdən müxtəlif səbəblərdən, o cümlədən Fransanın istəyi ilə gəlib orada yaşayanlar seqreqasiya siyasətinə uğrayırlar. Onlar gettolarda məskunlaşıblar ki, həmin yerlərdə infrastruktur, yaşayış səviyyəsi, bir qayda olaraq, Fransanın digər yerlərində olduğundan xeyli aşağıdır. Sosial lift məsələsi də işləmir. Onlara ikinci dərəcəli adamlar, üstəlik, müsəlmandılarsa, üçüncü dərəcəli adamlar kimi yanaşılır. Fransa prezidenti Emmanuel Makron bir zamanlar Ermənistanın keçmiş prezidenti Robert Köçəryansayağı davranaraq, ölkəsindəki müsəlmanlara yanaşmada nasist ifadəsini belə işlətməkdən çəkinməyib. O, Fransadakı müsəlman icmalarını etnik apartheid adlandırır".

2021-ci ildə Makronun diktəsi ilə Fransada İslam dininə qarşı yeni qanun qəbul edildiyini xatırladan deputat bildirib ki, qanunun ilk variantında İslam separatizm ilə eyniləşdirilib. Böyük narazılıqlardan sonra bəzi dəyişikliklər edilməsinə baxmayaraq, bu qanun bütövlükdə Fransada yaşayan müsəlmanların əleyhinədir. "Sadəcə, 17 yaşlı gənci polisin qətlə yetirməsi deyil, Makron hakimiyyətə gələndən sonra Fransada yeridilən ayrı-seçkilik siyasəti belə bir vəziyyətə gətirib çıxarıb. Ona görə də Makron kimilərin Azərbaycanda milli azlıqlara, eyni zamanda Qarabağdakı haydillilərə qarşı necə siyasət yürütmək lazım gəldiyi ilə bağlı bizə moizə oxumağa heç bir haqqı yoxdur. Fransa polisinin hansı vəhşiliklər törətdiyini görürük. Bir daha qeyd edirəm ki, etirazçılar arasında soyğunçuluq edənləri, vandalizm aktları törədənləri qətiyyətlə pisləyirəm, amma Fransa dövlətinin milli azlıqlara qarşı yeritdiyi siyasəti və polisin etirazçılarla vəhşicəsinə davranışını ondan daha çox qınayıram", - deyə S.Alıyev əlavə edib.

Fransada irqi, dini dözümsüzlük getdikcə dərinləşir

Milli Məclisin deputatı Elşad Mirbəşiroğlu qeyd edib ki, Əlcəzairəsilli gəncin heç bir əsas olmadan, polisə qarşı heç bir müqavimət göstərmədiyi halda qətlə yetirilməsi Fransada irqi, dini dözümsüzlüyün getdikcə dərinləşdiyini göstərir.

O bildirib ki, Fransanın mövqeyində, fəaliyyətində paradoksallıq özünü göstərir: "Fransa bir çox hallarda bəzi ölkələrə insan hüquqları, demokratiya ilə bağlı dərslər verməyə çalışır. Digər tərəfdən, özündə insan hüquqları kobud şəkildə pozulur, irqi, dini mənsubiyyətə görə insanlar diksriminasiyaya məruz qalırlar. Bu da Fransanın insan hüquqları, demokratiya ilə bağlı yanaşmasında riyakarlığın göstəricisidir. Xüsusilə Makronun rəhbərliyi dövründə hakimiyyət orqanları ilə cəmiyyət üzvləri arasında qarşıdurmalar intensivləşib və kəskin xarakter alıb. Məsələn, "sarı jiletli"lərə qarşı güc strukturlarının tətbiq etdiyi zorakılıqlar bu gün də müzakirə olunur. O zaman polis aksiya iştirakçılarına qarşı dəyənək, gözyaşardıcı qazlardan, bəzən odlu silahlardan istifadə edirdi. "Sarı jiletli"lərin etirazları zamanı da aksiyaçılar arasında qətlə yetirilənlər olmuşdu. Bu gün də analoji hadisələr müşahidə olunur".

Fransanın bütün şəhərlərində güc strukturları ilə etirazçılar arasında qarşıdurma müşahidə edildiyini vurğulayan E.Mirbəşiroğlu bildirib ki, bu, Fransada hakimiyyətin davranışlarının, yürütdüyü siyasətin cəmiyyətin maraqları ilə uzlaşmadığını göstərir. Onun sözlərinə görə, böyük miqrant kütləsinə malik ölkədə hadisələr, əsasən, dini, irqi ayrı-seçkilik zəminində baş verir. Fransa başqa dinə, irqə mənsub insanlara qarşı hər zaman olduğu kimi, bu gün də düşmən mövqeyində dayanır. "Ümumiyyətlə, Fransanın davranışlarında, xüsusilə son dövrlərdə qeyri-konstruktiv elementlər üstünlük təşkil edir. Məsələn, keçmiş Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsi ilə bağlı Fransanın mövqeyi də paradoksallığı ilə seçilirdi. BMT Təhlükəsizlik Şurasının dörd qətnaməsinə səs verən Fransa paralel olaraq Ermənistanın işğalçılıq siyasətini dəstəkləyən mövqe nümayiş etdirirdi. Fransa parlamenti Azərbaycana qarşı bir neçə qərəzli qətnamə qəbul edib. Bundan başqa, BMT TŞ-də belə sənədlərin qəbuluna və Avropa Parlamentində Azərbaycan əleyhinə siyasi mövqelərin formalaşdırılmasına çalışıb. Bütün bunlar Fransanın vaxtilə ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri qismində keçmiş münaqişənin tənzimlənməsi istiqamətində nə dərəcədə qeyri-səmimi davrandığını göstərir", - deyə deputat əlavə edib.

E.Mirbəşiroğlu qeyd edib ki, ATƏT-in Minsk qrupunun münaqişənin dinc tənzimlənməsi istiqamətində tam səmərəsiz fəaliyyətinin kökündə də Fransanın mövqeyi dayanıb. O bildirib ki, Fransa Yaxın Şərqdə vətəndaş müharibələrinin əsas qızışdırıcı ölkələrindən biridir. Bütün bunlar Fransanın müasir dövrdə insan hüquq və azadlıqlarının qorunmasına, təhlükəsizlik problemlərinə biganə yanaşmasının göstəricisidir.

Əsmər QARDAŞXANOVA,

Azərbaycan.-2023.- 4 iyul.- S.6.