Sülh gündəliyinin məzmununu Azərbaycanın qətiyyəti müəyyən edir

Ermənistanın prosesləri ləngitmək cəhdləri iflasa uğrayıb

İyulun 15-də Prezident İlham Əliyevin Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişel və Nikol Paşinyanla növbəti üçtərəfli görüşü keçirildi. Görüşün yekunlarına dair Şarl Mişelin mətbuata verdiyi açıqlamalar bir daha göstərdi ki, "Brüssel prosesi" çərçivəsində müzakirə mövzusu olan bütün məsələlər regionda yaranmış yeni reallıqların prinsiplərini özündə ehtiva etməklə Azərbaycanın milli maraqlarına tam uyğundur.

Bakı İrəvanı reallıqlara uyğun davranmağa məcbur edir

Xatırladaq ki, bu "Brüssel prosesi" çərçivəsində keçirilən sayca altıncı görüş idi. Azərbaycanın Ermənistanla münasibətlərin normallaşdırılması ilə bağlı mövqeyi konstruktiv olmaqla, beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə əsaslanır. Ümumiyyətlə, Şarl Mişelin vasitəçiliyi ilə keçirilən bütün görüşlərdə müzakirələr sərhədlərin delimitasiyası, regionda kommunikasiyaların bərpası, Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşdırılması ətrafında aparılıb. Bu müzakirələrdə ermənilərin Vətən müharibəsində tarixin arxivinə göndərilmiş iddiaları müzakirə olunmur.

Bundan əvvəlki görüşlərin təhlili göstərir ki, Ermənistanın əldə olunmuş razılaşmaların tələblərini yerinə yetirməməsinə, sülhə qarşı dirəniş göstərməsinə baxmayaraq, Avropa İttifaqı Şurası postmüharibə şəraitində yalnız yeni reallıqlara uyğun davranmağı vacib sayır. Yeni reallıqlarda isə Ermənistanın iddialarına yer yoxdur və heç vaxt da olmayacaq. Bu ölkənin prosesləri ləngitmək cəhdləri də iflasa uğrayıb.

Altıncı görüşdə suverenlik və ərazi bütövlüyü, sərhədlərin delimitasiyası, kommunikasiyaların açılması kimi məsələlər müzakirə olunub. Ermənistan baş nazirinin Azərbaycanın 86,6 min kvadratkilometr olmaqla ərazi bütövlüyünə və suverenliyinə hörmətlə yanaşmasını, delimitasiya üçün siyasi çərçivə kimi 1991-ci il "Alma-Ata Bəyannaməsi"nə sadiqliyini təsdiq etməsi bütövlükdə danışıqlar proesinin uğuru kimi qiymətləndirilə bilər. Bunlar bir daha göstərir ki, Azərbaycanın qətiyyəti Ermənistanı xəstə təfəkkürdən uzaqlaşmağa məcbur edir və bu ölkənin beynəlxalq hüququn prinsiplərinə əməl etməkdən, qonşularına hörmətlə yanaşmaqdan başqa seçimi yoxdur.

Qarabağın erməni sakinlərinə gəldikdə isə Avropa İttifaqı Şurası Bakı ilə onların nümayəndələri arasında birbaşa dialoqu dəstəkləyir. Bu da onu göstərir ki, Aİ Şurası sözügedən məsələni Azərbaycanın daxili işi hesab edir.

İrəvan nə qədər köhnə oyunlarını oynasa da, öhdəliklərini yerinə yetirməmək üçün min hoqqaya girsə də, sülh müqaviləsindən yayınmaq üçün mahiyyəti üzrə olmayan şərtlər irəli sürsə də, Azərbaycan Ermənistanı reallıqlara uyğun davranmağa məcbur edir. Sonuncu Brüssel görüşü bir daha bunu təsdiq edərək göstərdi ki, sülhün əldə olunmasının yeganə yolu Azərbaycanın şərtlərinin yerinə yetirilməsidir. Bu baxımdan "Brüssel prosesi" çərçivəsində altıncı görüş də Prezident İlham Əliyevin növbəti diplomatik uğuru ilə əlamətdar oldu.

Rusiya 10 noyabr Bəyanatının yerinə yetirilməsini təmin etsə, daha yaxşı olar

10 noyabr üçtərəfli Bəyanatının 4-cü bəndində göstərilir ki, Rusiya Federasiyasının sülhməramlı kontingenti erməni silahlı qüvvələrinin çıxarılması ilə paralel şəkildə yerləşdirilir. Amma təəssüflə qeyd edilməlidir ki, ötən dövr ərzində bəyanatın bu bəndi yerinə yetirilməyib. Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində həm Ermənistan ordusunun bölmələri, həm də separatçı rejimin silahlıları qalmaqdadır.

Ötən dövr ərzində bu ərazidə qalan erməni silahlıları Azərbaycan Ordusunun bölmələrinə qarşı dəfələrlə təxribatlara cəhd ediblər. Hər bir təxribatın qarşısı ordumuz tərəfindən qətiyyətlə alınıb, düşmən ciddi tələfata məruz qalıb. Bu dövr ərzində Azərbaycan Ordusu Qarabağ iqtisadi rayonu ərazisində bir neçə vacib yüksəkliyi separatçılardan təmizləyib.

Bir məsələni də qeyd etməliyik ki, Qarabağdakı separatçılar öz əməllərini məhz Rusiya sülhməramlılarının gözü qarşısında həyata keçiriblər. Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazisindəki qeyri-qanuni erməni silahlı dəstəsi tərəfindən isə ordumuzun mövqeləri mütəmadi olaraq atəşə tutulur. Sülhməramlıların müşayiəti ilə Ermənistandan Qarabağa silah-sursat, minalar daşınıb.

Laçın yolundan istifadə etməklə aparılan qeyri-qanuni fəaliyyətə, Ermənistandan Azərbaycan ərazisinə hərbi təchizat və minalar daşınmasına, qanunsuz hərbi birləşmələrin rotasiyasiyasına, üçüncü ölkə vətəndaşlarının icazəsiz əraziyə gətirilməsi kimi faktlara dair Azərbaycan tərəfindən dəfələrlə xəbərdarlıq edilməsinə baxmayaraq, bu fəaliyyətlərin qarşısının alınması üçün heç bir tədbir görülməyib.

Buna görə Azərbaycan aprelin 23-də Ermənistanla şərti sərhəddə, Laçın yolunun başlanğıcında sərhəd-buraxılış məntəqəsi yaradıb. Bu hadisə bir daha təsdiq etdi ki, Azərbaycan milli maraqlarını qətiyyətlə təmin edir. Hazırda buradan erməni sakinlərin tənzimlənən və şəffaf şəkildə keçidi təmin olunur. Bu kontekstdə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin üçtərəfli Bəyanatı və sülh prosesini şərh edən 15 iyul 2023-cü il tarixli bəyanatında yer alan fikirlərin heç bir əsası yoxdur. Laçın sərhəd-buraxılış məntəqəsinin fəaliyyəti ilə əlaqədar guya bölgədə gərgin humanitar vəziyyətin yarandığı barədə iddialar reallığın təhrif edilməsindən başqa bir şey deyil.

Bu cür əsassız iddialar səsləndirməkdənsə, Rusiya öhdəliklərindən irəli gələn 10 noyabr Bəyanatının tam olaraq yerinə yetirilməsini təmin etsə, daha yaxşı olar.

Rəşad CƏFƏRLİ,

Azərbaycan.-2023.- 19 iyul.- S.1;7.