Səhnədə, ekranda
göründüyü andan
tamaşaçıların nəzər-diqqəti ona yönəlirdi. Hər hərəkəti, adi bir sözü belə yadda qalırdı. O, sanki səhnə üçün
yaranmışdı...
Böyük səhnəyə
doğru...
Çox sevdiyi
ölkəsinin hər
bölgəsində yaşayan
insanları elə parodiya edirdi ki, şəkili onun Şəkidən, lənkəranlı Lənkərandan,
bakılı Bakıdan,
qazaxlı Qazaxdan... olduğunu düşünə
bilərdi. Söz açacağımız Telman
Adıgözəlov əslən
Ordubadın Vənənd
kəndindəndi. Ancaq sovet rəhbərliyi bir çoxları kimi Adıgözəlovları da
yurdundan didərgin salmışdı. Onlar Ordubadı tərk etmək, Balakənə köçmək məcburiyyətində
qalmışdılar. Balakənddə
ev-eşik qursalar da, Ordubadı yaddan çıxarmamışdılar,
yaşadıqları məhəlləni
isə "Ordubad"
məhəlləsi adlandırmışdılar.
Telman Adıgözəlov
Balakəndə 1953-cü il
iyulun 17-də dünyaya
gəlmişdi. Ailənin
böyükləri Baləkəndə
sovxozda çalışmışdılar.
Aldıqları əməkhaqqı
ilə maddi ehtiyacdan, qayğılardan
uzaq, sadə ömür sürmüşdülər.
Telman ailənin iki oğlan övladından kiçiyi
olub. Uşaqlıq illəri maraqlı keçib. Telmanın da, qardaşı Vaqifin də yaşadıqları məhəllədə,
oxuduqları məktəbdə
xeyli dostu, yoldaşları vardı.
Amma bir gün
Telman möhkəm soyuqlayıb. Qolunun limfaları
şişib. Müalicə olunub sağalsa da, qolunda əmələ
gələn yara sağalmaq bilməyib. Həkimlər qolunun
çürüyə, hətta kəsilə biləcəyini
deyib, Telmanın valideynlərini əməlli-başlı həyacanlandırıblar.
Atası Abbasqulu kişiyə həkimlər məsləhət
görüblər ki, uşağı rütubətli
havası olan Baləkəndən başqa yerə
aparsınlar. O da 1964-cü ildə ailəsini
götürüb Bakıya köçüb. Telman da,
qardaşı da bu şəhərə tez
alışıblar. Çox keçməyib ki, özləri
kimi uşaqlarla tanış olub dostlaşıblar. Ailəni
sevindirən əsas məsələ isə Telmanın qolunun
sağalması olub.
Bakıda 7
nömrəli məktəbdə oxuyurdu. Bir gün kinoya getmək
üçün dərsdən qaçır. Yolda bir kişi
onu saxlayır, Telmana: "Sabah gəl məktəblilərin
yolka şənliyinə", - deyir. Bu, rejissor Nazim Zeynalov idi.
Telman Adıgözəlov illər sonra, artıq məşhur
aktyor ikən verdiyi müsahibələrindən birində deyirdi: "Mənim sənətə
gəlişimə belə bir hadisə səbəb oldu. Bir dəfə
"Vətən" kinoteatrının qabağından
keçərkən televiziyanın əməkdaşı olan
Nazim Zeynalov məni gördü və televiziyaya uşaq
verilişlərinə dəvət etdi". İlk çəkiliş
o yolka şənliyində oldu. Onda hələ orta məktəbdə
oxuyurdu. Tay-tuşları kimi o da hansı peşəni
seçəcəyi barədə düşünsə də,
hələ qərar verməmişdi. Həmin gündən
teatra, səhnəyə maraq göstərdi.
Telman
Adıgözəlovun televeziya ilə, səhnə ilə
tanışlığı belə başladı. Rejissor Nazim
Zeynalov Telman Adıgözəlovu "Evrika" verilişində
fantastik səhnələrə çəkdi. O, yeddinci sinifdən
"Yasəmən" uşaq teatrında və uşaq
verilişlərində çıxış etdi. Artıq
aktyorluq sənətinə sonsuz marağı, tükənməz
sevgisi vardı. Bu hisslərlə Telman Adıgözəlov on
beş yaşında ikən Adil İsgəndərovun
kinoaktyorluq kursuna yazıldı.
Orta məktəbi
bitirəndə gedəcəyi yer bəlli idi. Telman
Adıgözəlov 1971-ci ildə sənədlərini Azərbaycan
Dövlət İncəsənət İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət Universiteti) Dram və kino
aktyorluğu fakültəsinə verdi. Tələbə
adını qazandı. O illərdə tamaşaçılar
artıq onu televiziyadan tanıyırdılar. Tələbə
vaxtı "Xatirələr sahili", "Nəsimi",
"1001-ci qastrol" filmlərinə də çəkilmişdi.
1975-ci ildə
İncəsənət İnstitutunu bitirdi. Tədris
Teatrında işə başladı. Beş il həm bu teatrda
çalışdı, həm də televiziya
tamaşalarında, səhnəciklərdə iştirak etdi.
1980-ci ildən Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram
Teatrında çalışdı. Ömrünün sonunadək
bu teatrdan ayrılmadı. Aktyor Telman Adıgözəlova bir
çox tamaşalarda rol verildi. O, "Dəli
yığıncağı"nda Zəncirvuran,
"Xurşidbanu Natəvan"da Daşdəmir, "Mahnı
dağlarda qaldı"da Rəhman, "Maqbet"də Flins,
"Közərən ocaqlar"da Xanəhməd,
"İblis"də
şeypurçu,
"Vaqif"də təlxək, "Nişanlı qız"da
çeşməkli kişi, "Qədr gecəsi"ində
oyunbaz, "Ah Paris…Paris!.."də Əhməd, "Mənim
sevimli dəlim"də professor, "Hələ "sevirəm"
deməmişdilər"də qumarbaz oldu.
Həmin vaxtlarda
dövlət televiziyasında hazırlanmış
"Yaşıl eynəkli adam", "Ordan-burdan",
"Qonşular", "Evləri köndələn yar",
"Yarımştat" və digər tamaşalarda bir-birindən
maraqlı rollar ifa etdi.
Telman
Adıgözəlov həm də istedadlı kinoaktyor idi. O,
"Azərbaycanfilm" kinostudiyasında istehsal olunmuş
"Nəsimi", "Üzü küləyə",
"Xatirələr üzü" və başqa filmlərdə
çəkildi. Oynadığı epizodik rollar belə
yaddaqalan oldu. Aktyor "Mozalan" kinojurnalında da fəal
iştirak etdi.
Vaxtsız
ayrılıq...
Telman sevdiyi sənətlə
məşğul idi. Aktyor kimi sevənləri, pərəstişkarları
çox idi. Hara getsə, özünə qarşı
böyük hörmət, diqqət, rəğbət
görürdü. Onu həyatda bircə dəfə görməyənlər
də köhnə tanışı kimi qarşısına
yeriyir, sanki yüz ilin dostu kimi görüşürdülər.
Sadə, zarafatcıl, hazırcavab, səmimi, mehriban, vəfalı
insan idi Telman Adıgözəlov. Dostları onu bu cəhətlərinə
görə çox sevirdilər. Ailə sarıdan da bəxti
gətirmişdi. Mehriban ailəsi vardı. İki
övladı onun adına layiq böyümüşdü.
Telman Adıgözəlov ailəsinə bağlı,
qayğıkeş insan idi.
Deyilənə
görə, hər zaman 57 yaşından ehtiyat edirdi. Hətta
avtomobilinin nömrəsini də bu səbəbdən dəyişmişdi.
Sanki bu rəqəmin onun ömür yolu üçün
keçilməz sədd olacağı ürəyinə
dammışdı... Həkimə ürəyində problem
olduğu üçün müraciət etdi. Aktyora
yanlış diaqnoz qoyuldu, damarlarında tromblaşma gedirdi,
Odur ki, müalicə faydasız oldu. Xalq artisti Telman
Adıgözəlov 2010-cu il aprelin 15-də 57 yaşında vəfat
etdi. Fatmayıdakı kənd qəbiristanlığında
torpağa tapşırıldı.
Z.FƏRƏCOVA,
Azərbaycan.-2023.-
23 iyul.- S.7.