Sım kəndinin möcüzələri

Sım kəndi təkcə Astara rayonunun deyil, eləcə də respublikamızın dilbər guşələrindən biridir. Dörd bir tərəfdən yaşıl örtüklü Talış dağları ilə əhatə olunmuş kəndin qışı, yazı, yayı, payızı bambaşqa bir aləm olur.

Başıqarlı dağlar, min gülə, çiçəyə bürünən yamaclar, diş göynədən buz bulaqlar, payızında xəzan örtüklü yollar, cığırlar ana təbiətin bu məkana bəxş etdiyi gözoxşayan bir sərvətdir. Astara şəhərinin qərb hissəsində yerləşən Sım dəniz səviyyəsindən 700 metr hündürlükdə qərar tutmuşdur. Yaşı isə qədimdən də qədimdir. Deyilənlərə görə, onun ərazisində eramızdan əvvəl üçüncü minillikdə yaşayış olmuşdur. Və bu kəndin əsasının bir vaxtlar Ərdəbildən buraya köç etmiş Şeyx Abdulla Samiyə adlı bir şəxs tərəfindən qoyulduğunu söyləyirlər. Bu ərazini keçərkən gördüyü təbiət gözəlliyi onu valeh etmiş və burada məskunlaşmağa qərar vermişdir. Yaşlı nəslin nümayəndələri deyirlər ki, zaman keçdikcə Şeyx Abdulla Samiyənin övladları, nəvə-nəticələri törəyib artmışdır. Buna görə də 250 təsərrüfatdan ibarət olan kənddə bütün ailələr, demək olar ki, bir-biri ilə qohum-əqrəbadırlar.

Sım kəndinin daxil olduğu Piləkəş inzibati ərazi nümayəndəliyi özündə 13 kəndi birləşdirir. Ərazi nümayəndəsi Xəqani Xalıqov dedi ki, kəndin adı ilə bağlı, əsasən, 3 versiya irəli sürülür. Bu söz talış dilində birinci versiyada "Daşlıq ərazi", ikinci versiyada Şah İsmayıl Xətainin keçdiyi "Qırmızı yol", üçüncü versiyada isə "Yeyib-içmişəm" və ya "Toxam" kimi səslənir.

Kəndin məzarlığındakı sandıq-qəbirlər tarixçilər, arxeoloqlar tərəfindən tədqiq edilmiş və bu qəbirlər atəşpərəstlik dövrünün abidələri hesab edilmişdir. Məzarların üzünün qibləyə olmaması da bu fikri təsdiq edir.

Buradakı abidələrdən biri də zümrüd donlu yaşıllıqlar arasındakı talada diqqəti cəlb edən böyük hamar daşdır. Çox qəribədir, görəsən, təbiətin sehrli əli stola bənzəyən bu daşı buraya necə və haradan gətirib qoymuşdur?! Xalq arasında belə bir rəvayət də dolaşır ki, Şah İsmayıl bu "stol"un ətrafında vəzir-vəkilləri ilə məşvərət edərmiş.

Sım kəndində 40 bulaq, 3 şəlalə var. Mənbəyini uca dağlardan götürüb qıjıltı ilə axan Sım çayı kəndi ikiyə bölərək Xəzərə qovuşmağa tələsir. Bütün bunlar kənd turizminin inkişafı üçün Sım kəndində əlverişli bir mühitin olduğuna əyani sübutdur.

Rayon icra hakimiyyəti başçısının inzibati ərazi nümayəndəsi X. Xalıqov onu da dedi ki, Sım kəndi rayon mərkəzindən 41 kilometr ucqar bir məsafədə yerləşir. Bir neçə il bundan öncə kəndin girəcəyinə kimi asfalt yol çəkilib. Lakin kəndin içərisində daha 300 metr yolun asfaltlaşdırılmasına ehtiyac var.

Turistlər, əsasən, şənbə və bazar günlərində buraya gəlirlər. Lakin yağışlı günlərdə kəndin görməli yerlərinə baş çəkmək çətinləşir. Buna görə də kəndin daxili yolları və cığırları qaydaya salınmalıdır. Təmiz hava, gözəl təbiət mənzərələri, arxeoloji abidələr, ekoloji cəhətdən keyfiyyətli qida məhsulları, kənd nemətləri, xüsusən bal turistlərin xoşuna gəlsə də, kənd evlərindəki şərait onları qane etmir. Bu səbəbdən də burada müasir tipli hotellərin, koteclərin tikilməsi vacibdir. Axı təkcə respublikamızdan deyil, xarici ölkələrdən də Sıma qonaqlar gəlir. Kəndə təbii qazın, internet xəttinin çəkilməsi vaxtı da çatmışdır.

Sözümüzün canı odur ki, kənd turizmi inkişaf etdirilməlidir. İndi şəhərlərin səs-küyündən uzaq olub sakit bir guşədə, ana təbiətin qoynunda dincəlməyə, istirahət etməyə üstünlük verənlər çoxdur. Onlar üçün lazımi şərait yaradılarsa, turizm inkişaf edər, kənd bələdiyyəsinə yaxşı gəlir gətirər. Kənd adamları da bundan faydalanıb sosial vəziyyətlərini daha da yaxşılaşdırarlar.

Seyran CAVADOV,

Azərbaycan.- 2023.- 27 iyul.- S.10.