Naxçıvan MR iqtisadiyyatında yeni mərhələ

Dövlət proqramı muxtar respublikanın hərtərəfli inkişafına hesablanıb

Xəbər verildiyi kimi, Prezident İlham Əliyev "Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafına dair 2023-2027-ci illər üçün Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. Sənədin qəbul olunmasında əsas məqsəd Naxçıvan iqtisadiyyatının, infrastrukturun və sosial xidmətlərin daha da yaxşılaşdırılması, əhalinin məşğulluğunun və maddi rifahının yüksəldilməsidir. Sərəncamın icrası uzunmüddətli inkişafı təmin etməyə imkan verəcək. Mövzu ilə bağlı Milli Məclisin deputatlarının fikirlərini öyrəndik. Deputatların sözlərinə görə, bu sənəd yeni mərhələdə qarşıda duran strateji vəzifələrin reallaşdırılması baxımından mühümdür.

Atılacaq addımlar kompleks inkişafa təkan verəcək

Milli Məclisin Regional məsələlər komitəsinin sədri Siyavuş Novruzov bildirdi ki, Azərbaycanda 2004-cü ildən etibarən Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü və müvafiq tapşırıqları ilə qəbul edilən, icrası təmin olunan regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair dövlət proqramlarının səmərəli nəticələri göz önündədir. Komitə sədrinin sözlərinə görə, atılan addımlar, reallaşdırılan tədbirlər əhalinin rifahının daha da yaxşılaşmasına, məşğulluq səviyyəsinin artmasına və bütövlükdə ölkənin iqtisadi yüksəlişinə mühüm töhfələr verib. Ən əsası, əldə olunmuş nailiyyətlər gələcək inkişaf üçün də mühüm sosial-iqtisadi baza yaradıb.

Siyavuş Novruzov dedi ki, torpaqlarımızın işğaldan azad olunması davamlı inkişaf naminə sistemli fəaliyyət üçün yeni imkanlar yaradıb: "Burada yeni infrastrukturların yaradılmasına və sərmayələrin cəlb edilməsinə nail olmaq xüsusi yer tutur. Bu baxımdan 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli Bəyanatda da nəzərdə tutulduğu kimi, kommunikasiyaların bərpasından sonra blokada vəziyyəti aradan qaldırılacaq Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafını sürətləndirmək olduqca mühüm önəm daşıyır. Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə "Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafına dair 2023-2027-ci illər üçün Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi yeni mərhələdə qarşıda duran strateji vəzifələrin reallaşdırılması baxımından mühüm əhəmiyyətə malikdir. Proqramda qeyd edildiyi kimi: "Naxçıvanda iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi, əhalinin layiqli məşğulluğu, sosial rifah halının daha da yüksəldilməsi və ekoloji təhlükəsizliyin gücləndirilməsi istiqamətlərində işlərin yeni keyfiyyət mərhələsinə keçməsi ön plana çıxmışdır. Mövcud potensialdan daha səmərəli istifadə etməklə bölgədə sosial-iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi və davamlılığının təmin edilməsi zəruridir. Bu isə mütəmadi olaraq Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafı ilə əlaqədar kompleks proqramların hazırlanaraq icra olunmasını nəzərdə tutur".

Komitə sədri vurğuladı ki, Naxçıvan iqtisadi rayonuna daxil olan Naxçıvan şəhəri, Babək, Culfa, Kəngərli, Ordubad, Sədərək, Şahbuz və Şərur rayonlarını əhatə edən dövlət proqramının məqsədləri və prioritet istiqamətləri müəyyən edilib: "Bu məqsəd və prioritetlər çərçivəsində həyata keçiriləcək tədbirlər muxtar respublikada iqtisadi fəaliyyətin sürətləndirilməsi, əlverişli biznes mühitinin formalaşdırılması, investisiyaların cəlb edilməsi nəticəsində ixracyönlü dəyər zəncirinin qurulması və dayanıqlı iş yerlərinin yaradılması istiqamətlərində ciddi irəliləyişlər əldə etməyə imkan yaradacaq. Eyni zamanda infrastruktur təminatının, sosial sektorun, insan kapitalının inkişafı və ətraf mühitin mühafizəsinin gücləndirilməsi ilə əlaqədar atılacaq addımlar kompleks inkişafa təkan verəcək".

Siyavuş Novruzov qeyd etdi ki, burada ən mühüm məqamlardan biri nəqliyyat, o cümlədən dəmir yolu infrastrukturunun yenilənməsi ilə bağlıdır: "Bu, regionda kommunikasiyaların bərpası, Zəngəzur dəhlizinin açılması kontekstində xüsusi önəm daşıyır. Yeni kommunikasiya sayəsində Azərbaycanın Naxçıvan Muxtar Respublikası üzərindən Türkiyə ilə birləşməsi, Azərbaycanın əsas hissəsi ilə muxtar respublika arasında birbaşa quru əlaqəsinin yaranması iqtisadi və siyasi əhəmiyyətə malikdir. Eyni zamanda yeni infrastrukturun yaranması ölkəmizin tranzit potensialının artması, iqtisadi inkişafının sürətlənməsi baxımından önəmlidir. Azərbaycan Prezidenti bir müddət əvvəl qeyd etmişdi ki, Şərqi Zəngəzur bölgəsində yerləşən Zəngilanı bizim qədim torpağımız olan Qərbi Zəngəzurla, ondan sonra Ordubad vasitəsilə Naxçıvanla və Türkiyə ilə birləşdirmək bizim növbəti tarixi nailiyyətimiz olacaq. Dövlət başçısının siyasi iradəsi Azərbaycanın qarşıda duran bütün strateji hədəflərinin reallaşmasını mümkün edir".

Komitə sədrinin dediyinə görə, davamlı islahatlar vasitəsilə dayanıqlı regional inkişafın təmin olunması Azərbaycanın qarşısında yeni perspektivlərin açılmasını şərtləndirir. "Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafına dair 2023-2027-ci illər üçün Dövlət Proqramı"nın icrası yeni reallıqlar və çağırışlardan irəli gələn məqsədləri gerçəkləşdirməyə imkan verəcək".

Proqram Naxçıvan iqtisadiyyatını Azərbaycan iqtisadiyyatına reinteqrasiyanı sürətləndirəcək

Milli Məclisin deputatı Vüqar Bayramov qeyd edib ki, Naxçıvanın sistemli sosial-iqtisadi inkişafını hədəfləyən "Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafına dair 2023-2027-ci illər üçün Dövlət Proqramı" bir sıra özəllikləri ilə fərqlənir: "Əvvəla, proqramda mövcud vəziyyətin təhlili hərtərəfli, sistemli və obyektiv olaraq təqdim edilir. Bu, Naxçıvanda planlaşdırılan fəaliyyətlərin reallığı baxımdan çox vacibdir. İkincisi, yalnız qlobal trendlər deyil, eyni zamanda, mövcud çağırışlar da proqramda ayrıca qiymətləndirilib".

Deputat bildirib ki, çox vacib məqamlardan biri də proqramda GZİT (güclü və zəif tərəflər, imkanlar və təhlükələr) təhlilindən istifadə edilməsidir: "Bu, region ilə bağlı ətraflı və dolğun məlumatın əldə edilməsinə imkan yaradır. Məsələn, zəif tərəflərdə dövlət xidmətlərinə əlçatanlıq səviyyəsinin aşağı olması, əlverişli biznes mühitini formalaşdıran zəruri təşviqlərin azlığı - maliyyəyə çıxış imkanlarının məhdudluğu, regionun enerji təchizatı və kommunikasiya xətlərinin aşağı səviyyədə diversifikasiya olunması, elektrik xətlərinin istismar müddətinin başa çatması, kənd təsərrüfatı və digər sahələr üzrə infrastruktur və su təminatı sistemində çatışmazlıqlar - ölkənin digər əraziləri ilə birbaşa quru nəqliyyat əlaqəsinin olmaması kimi istiqamətlər qeyd olunur. Bu qiymətləndirmə proqram çərçivəsində daha real planlaşdırma aparmaq üçün vacibdir".

Vüqar Bayramovun sözlərinə görə, Naxçıvanın təbii ehtiyatlar və xammal bazası, bərpaolunan enerji potensialı (günəş və külək enerjisi), sahibkarlığın inkişafına, ixracın stimullaşdırılmasına və əlverişli investisiya mühitinin yaradılmasına dövlət dəstəyi, beynəlxalq hava limanı və xarici ticarət üçün əlverişli iqtisadi-coğrafi mövqe kimi üstünlükləri də var. Bütün bunlar Naxçıvanın potensialının daha yaxından istifadə edilməsinə imkan yaradır.

"Bütövlükdə proqramın məqsədi davamlı iqtisadi artımın təmin edilməsi, vətəndaşların həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması və ölkə iqtisadiyyatına tam inteqrasiyasını təmin etməkdən ibarətdir. Çox vacib istiqamətlərdən biri də məhz ölkə iqtisadiyyatına tam interqasiyadır ki, bu da bölgə və bütövlükdə Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün yeni imkanlar deməkdir. Proqramda 11 prioritet istiqamət üzrə fəaliyyətlərin dəstəklənməsi nəzərdə tutulub. Dövlət proqramının həyata keçirilməsinə dair Tədbirlər Planında isə daha ölçüləbilən fəaliyyətlərin reallaşdırılması planlaşdırılır", - deyə müsahib qeyd edib.

Deputat vurğulayıb ki, yeni proqram Naxçıvan iqtisadiyyatının inkişafı üçün yeni imkanlar yaradacaq. Bu, Naxçıvana daha çox xarici və yerli sərmayələrin cəlb edilməsinə, məşğulluğun təmin olunmasına imkan yaratmaqla yanaşı, bölgənin Azərbaycan iqtisadiyyatına reinteqrasiyası prosesini sürətləndirəcək.

Naxçıvan Muxtar Respublikasının investisiya cəlbediciliyi artacaq

Milli Məclisin deputatı Aydın Hüseynov isə bildirdi ki, dövlət proqramının məqsədi davamlı iqtisadi artımın təmin edilməsi və vətəndaşların həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması sayəsində Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafını sürətləndirmək və ölkə iqtisadiyyatına tam inteqrasiyasını təmin etməkdir. Dövlət proqramında Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadi-coğrafi mövqeyindən, təbii ehtiyatlarından, sosial-iqtisadi potensialından və tranzit imkanlarından səmərəli istifadə etməklə mövcud çatışmazlıqların aradan qaldırılması və iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi ilə bağlı tədbirlər üzrə prioritet istiqamətlər müəyyən edilib.

Aydın Hüseynov dedi ki, Tədbirlər Planına əsasən, Naxçıvan Muxtar Respublikasında iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi və iqtisadi canlanmanın təşviqi üçün əlverişli biznes mühiti formalaşdırılacaq: "Bu, həmin sahədəki prosedurların sadələşdirilməsi vasitəsilə həyata keçiriləcək. Burada azad iqtisadi zonanın yaradılması ticarət və logistika imkanlarını genişləndirməklə Naxçıvan Muxtar Respublikasının investisiya cəlbediciliyini artıracaq və iqtisadiyyatın inkişafına əhəmiyyətli töhfə verəcək. Həmçinin hüquqi və fiziki şəxslərə vergi və digər güzəştlərin tətbiq edilməsi ilə özəl sektorun inkişafına nail olunacaq".

Nəzrin QARDAŞXANOVA,

Azərbaycan.-2023.- 8 iyun.- S.7.