Hayastan ordusunda xaos

 

 

Bu ölkədə hərbi qulluqçuların sayı 44 mindən 24 minə düşüb

 

 

 

Bu gün əhalisinin təbii artımı aşağı səviyyədə olan Hayastanda ordu sıralarında  xidmət etmək üçün ciddi çağırışçı problemi yaşanması heç kimə sirr deyil. Son 30 ildə 2 milyona yaxın insanın ölkəni tərk etməsi bu sahədə vəziyyəti daha da gərginləşdirib. Hayastanda sayı sürətlə azalmaqda olan gənclər orduda xidmətdən yayınmaq  üçün hər vasitəyə əl atırlar. Bunun ümdə səbəblərindən biri ordunun işgəncə, ölüm, rüşvət, korrupsiya, özbaşınalıq mənbəyinə çevrilməsidir.

Məğlub Hayastan ordusunu xarakterizə edən cəhətlər isə daha dəhşətlidir. Mənəvi-psixoloji durumu gündən-günə daha da ağırlaşan məğlub orduda xəstəlik səfalətin durmadan genişləndiyi bir vaxtda hərbi qulluqçuları müalicə etmək üçün maddi vəsait, yer çatışır. Zabit gizirlər əvvəlki kimi şəxsi heyətin sağlamlığına biganə yanaşırlar. Hərbi qulluqçulara aşağı kalorili zərərli qida məhsulları verilməsi davam edir.

Elə bunun nəticəsidir ki, müddətli hərbi qulluqçuların sayı ildən-ilə azalmaqdadır. Parlamentin "Hayastan" fraksiyasının deputatı Hayk Sarkisyan mətbuat konfransında deyib ki,  son 15 il ərzində hər il ölkədə  əvvəlki ilə nisbətən daha az müddətli hərbi çağırışçı olub bu, narahatlıq doğurur: "Sahə nizamlanmasa belə, orduda qulluq etmək istəməyən vətəndaşlar ölkədən gedirlər, tez-tez vətəndaşlıqdan imtina edirlər. 2010-cu ildə bizdə 44 mindən çox müddətli hərbi qulluqçu olub sonrakı 9 il ərzində bu rəqəm 44 faiz azalıb. Hərbi qulluqçuların sayı 44 mindən 24 minə düşüb".

Son vaxtlar Hayastanda pul qarşılığında hərbi xidmətdən  azad olma haqqında qanun layihəsi geniş müzakirə mövzusudur. Fərariliyin, hərbi xidmətdən yayınmaların baş alıb getdiyi Hayastanda yeni qanun layihəsi hazırlanır.  Parlamentdə hakim "Vətəndaş müqaviləsi" fraksiyasının nümayəndəsi Ayk Sarkisyanın hazırladığı qanun layihəsinə görə, 27-37 yaş arası hərbi xidmətdən yayınanlar Hayastanda orduda xidmət etməklə ya büdcəyə pul köçürməklə cinayət təqibindən yayına bilərlər. Bunu üçün bir neçə variant təklif edilib. Belə ki, 12 ay xidmətə görə 6,2 min dollar, 6 ay xidmətə görə 12,4 min dollar, 1 ay xidmət üçün isə 24,8 min dollar   hərbi xidmət əvəzinə 37,5 min dollar ödəniləcək.

"Hraparak" qəzeti yazıb ki, Hayastan hökumətində kadr böhranı yaranıb vakant vəzifələrə aylar, hətta illərlə təyinat olmur. Bildirilib ki, hərbi xidmətə qış çağırışının başlanmasından iki həftədən çox vaxt keçsə , Hayastan Müdafiə Nazirliyinin çağırış xidmətinin rəisi vəzifəsi 3 aydan artıqdır boşdur: "2023-cü il avqustun sonunda Armen Avtandilyan bu vəzifədən azad edilib. O, azadlığa çıxdıqdan sonra hüquq-mühafizə orqanlarının hərbi komissarlıqlarda araşdırma apardığı, korrupsiya risklərinin yarandığı, çoxlu sayda hərbi qulluqçunun xidmətdən uzaqlaşdırıldığı ya azad edildiyi barədə xəbərlər yayılıb".

Məqaləyə əsasən, hakimiyyət onu "daha güclü" tərkiblə əvəz etmək istəyir: "Ancaq faktiki olaraq onlar üçün hələ əvəz tapılmayıb. Bildirilib ki, oxşar vəziyyət Penitensiar Xidmətin rəisi vəzifəsinə aiddir: "2023-cü il avqustun 5-dən Sergey Atomyan bu vəzifədən azad edildikdən sonra bu xidmət rəissiz qalıb. İstintaq Komitəsinin keçmiş başçısı Qayk Qriqoryana rəis vəzifəsi təklif edilsə , o, razılaşmayıb".

Bunlar bir daha Hayastanda postmüharibə dönəmində vəziyyətin qeyri-qənaətbəxş  olduğunun, ölkə hakimiyyətinin hər keçən gün daha çıxılmaz vəziyyətə düşdüyünün  sübutudur. Hadisələrin bu səpkidə inkişafı yaxın gələcəkdə Hayastanda hakimiyyət  böhranının daha da dərinləşəcəyini göstərir.

 

Elçin CƏFƏROV,

Azərbaycan.-2023.- 16 noyabr, № 249. - S.12.