31 milyardlıq
möhtəşəm quruculuq
Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun bərpası
inkişafın prioriteti
və milli ideyadır
Torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsi müasir tariximizdə yeni dövrün başlanğıcı
olmaqla bərabər, respublikamızdakı inkişaf
və quruculuq proseslərini də yeni mərhələyə
yüksəltdi. Bu mərhələdə prioritet
istiqamətlərdən biri
Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun
bərpası, keçmiş
məcburi köçkünlərin
doğma yurdlarına dönüşünün təmin
edilməsidir.
8 şəhər, 92 kənd
Prezident İlham
Əliyevin həm də milli ideya
olaraq qarşıya qoyduğu bu vəzifə hazırda sürətlə, yüksək
dinamizmlə və keyfiyyətlə yerinə
yetirilməkdədir. Təsadüfi
deyildir ki, cəmi 3 ilə yaxın müddət ərzində azad edilmiş ərazilərdə
xeyli dəyişikliklər
baş verib. Demək olar ki, azad edilmiş
bütün şəhərlərdə
nəhəng tikinti-quruculuq
işləri gedir. Prezident İlham Əliyevin bir neçə gün əvvəl Füzuli şəhərinə
köçmüş sakinlər
və rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri
ilə görüşündə
bildirdiyi kimi, 8 şəhər, 92 kənd
və qəsəbənin
bərpası Birinci qayıdış planına
salınıb. Onların
da böyük əksəriyyəti 2026-cı ilin
sonuna qədər başa çatacaq.
Hazırda azad edilmiş şəhərlərin
hər birində quruculuq və bərpa işləri davam edir. Kəndlərin
isə 30-dan çoxunun
təməli qoyulub, bəzilərində isə
yaşayış var. İndiyə kimi Böyük qayıdış proqramı
çərçivəsində Laçın, Füzuli şəhərlərinə, Ağalı,
Zabux və Talış kəndlərinə
keçmiş məcburi
köçkünlərin qayıtması
təmin olunub. İndiyədək 133 ailə
(649 nəfər) Zəngilan
rayonunun Ağalı kəndinə, 20 ailə
(90 nəfər) Tərtər
rayonunun Talış kəndinə, 295 ailə
(1135 nəfər) Laçın
şəhərinə, 258 ailə
(928 nəfər) Füzuli
şəhərinə, 21 ailə
(94 nəfər) Laçın
rayonunun Zabux kəndinə geri dönüb. Ümumilikdə,
bu günədək 2
min 896 keçmiş məcburi köçkünün
yurd həsrətinə
son qoyulub. Bu ilin sonunadək
onların sayı
5500-ə çatdırılacaq.
2026-cı ilin sonuna qədər 140 min nəfər keçmiş
məcburi köçkünün
doğma yurd-yuvalarına
dönməsi planlaşdırılır.
Eyni zamanda Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun
infrastrukturu sürətlə
bərpa olunur. Həm yollar yenidən qurulur, həm də azad edilmiş
ərazilərin etibarlı
enerji və su təchizatı yaradılır. O cümlədən
Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun
iqtisadi potensialı hərəkətə gətirilir.
İndiyədək bütün
istiqamətləri əhatə
etməklə çoxsaylı
infrastruktur layihələrinin
icrası başa çatdırılıb. Bu
layihələr Qarabağ
və Şərqi Zəngəzurun dirçəlməsinə,
əhalinin dayanıqlı
məskunlaşmasına xidmət
etməklə, habelə
həmin ərazilərin
yüksək inkişaf
etmiş regiona çevrilməsi üçün
əlverişli şərait
yaradır.
Dövlət lazım
olan qədər vəsait ayıracaq
Bu gün Qarabağ və Şərqi Zəngəzurdə
aparılan bərpa işləri Prezident İlham Əliyevin qətiyyətinin, iradəsinin,
quruculuq əzminin göstəricisidir. Azad edilmiş ərazilərin
bərpası həm də dövlətimizin iqtisadi gücünün göstəricisidir. Bu baxımdan qürur hissi ilə qeyd etməliyik ki, Azərbaycan dövləti işğaldan
azad edilmiş ərazilərinin bərpasını
heç bir xarici donorun iştirakı olmadan, məhz özünün daxili imkanları hesabına həyata keçirir. Prezident İlham Əliyev bu barədə deyib: "Biz heç bir maliyyə dəstəyi, heç bir maliyyə yardımı almırıq. Burada istisna iki qardaş
ölkədir - Özbəkistan
və Qazaxıstan prezidentləri çox səxavətli şəkildə
bizə biri məktəb, biri isə incəsənət
mərkəzini hədiyyə
edib. Özbəkistan Füzulidə məktəb
tikdi, digəri isə yekunlaşmaq üzrədir. Yəni bu, Azərbaycan üçün çox böyük maliyyə yüküdür. Ancaq Böyük qayıdış
proqramının icrası
bizim üçün
bir nömrəli vəzifədir".
Xatırladaq ki,
2020-2022-ci illərin dövlət
büdcəsindən işğaldan
azad edilmiş ərazilərimizin bəpası
məqsədilə təqribən
6,6 milyard manat məbləğində vəsait
ayrılmışdır. 2023-cü ilin dövlət büdcəsində Böyük
qayıdış proqramının
icrası üçün
5,3 milyard manat,
2024-2026-cı illərdə ümumilikdə 10,6 milyard
manat məbləğində
vəsaitin ayrılması
nəzərdə tutulur.
Beləliklə, proqnozlaşdırılan
vəsait də nəzərə alındıqda
Proqramın icrası üçün 2020-2026-cı illər
üzrə ümumilikdə
ayrılacaq vəsaitin
həcmi 22,4 milyard manata çatdırılacaq.
Bununla bağlı
Maliyyə Nazirliyinin açıqladığı 2024-2027-ci illər üzrə Ortamüddətli Büdcə
Çərçivəsində qeyd edilir ki,
icraçı qurumlar
tərəfindən təqdim
edilmiş məlumatlara
əsasən, Böyük
Qayıdışa dair
I Dövlət Proqramının
icrası üçün
2022-2026-cı illərdə ümumilikdə təqribən
30,5 milyard manat məbləğində vəsait
tələb olunur. Təbii ki, bu vəsaitin ayrılması dövlətimiz
tərəfindən tam
təmin ediləcək.
Çünki qeyd etdiyimiz kimi, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun
bərpası milli prioritetdir. Ona görə həm azad edilmiş
ərazilərimiz ən
yüksək səviyyədə
bərpa ediləcək,
həm də geri dönəcək köçkünlərin layiqli
həyat şəraiti
təmin olunacaq.
Bütövlükdə, düşmən tapdağından
azad edilmiş əzəli torpaqlarımıza
Böyük qayıdış
məqsədlərinin tam
şəkildə reallaşdırılması
qarşıdakı dövrdə
Azərbaycanın dövlət
büdcəsinin xərc
prioritetlərindən birini
təşkil edəcək.
Dövlətimiz azad edilmiş ərazilərin
bərpası üçün
lazım olan qədər vəsait ayıracaq, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur nəinki respublikamızda, regionda və dünyada həm də ən möhtəşəm
quruculuğun ünvanları
kimi tanınacaq.
Rəşad
CƏFƏRLİ,
Azərbaycan.-2023.-25
oktyabr, №233.-S.9.