Dövləti dövlətli edən humanitar siyasətidir

Bu gün Azərbaycan həm də beynəlxalq donor ölkə kimi tanınır

Vaxt var idi müstəqilliyə yenicə qədəm qoymuş Azərbaycan ərazisinin böyük bir hissəsini itirərək məcburi köçkün problemini yaşadığı üçün yardıma möhtac idi. Zaman o zaman idi ki, ölkənin müxtəlif yerlərində qurulmuş qaçqın-köçkün düşərgələrini, çadır qəsəbələrini daxili imkanlar hesabına saxlamaq çox çətin idi.

Digər tərəfdən, Birinci Qarabağ müharibəsinin fəsadlarını yığıb-yığışdırmaq olmurdu. Ona görə də kənardan gələn humanitar yardımlara ehtiyac böyük idi.

İndi o keşməkeşli dövrü xatırlayanda görürük ki, müstəqilliyini çətinliklə də olsa, qoruyub saxlayan ölkəmiz necə bir inkişaf yolu keçmiş, siyasi, iqtisadi, hərbi və digər istiqamətlər üzrə əldə edilən uğurların sayəsində bölgədə və dünyada söz sahibi olan dövlətə çevrilmişdir. Bu gün inkişafının yeni mərhələsini yaşayan Azərbaycanda kompleks islahatlar həyata keçirilir, geniş quruculuq işləri aparılır, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur başdan-başa yenidən qurulur. Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair dövlət proqramlarının qəbulu və həmin sənədlərdə qarşıya qoyulan vəzifələrin uğurlu icrası nəticəsində abadlaşan bölgələrimiz də artan gücümüzdən, imkanımızdan xəbər verir. Dünənə kimi başqalarından humanitar yardım alan Azərbaycan bu gün özü ehtiyacı olan ölkələrə yardım göstərir.

Yardım etmək isə həm də beynəlxalq əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi deməkdir. Bu baxımdan Azərbaycan beynəlxalq humanitar aksiyalara təkcə mərhəmət və şəfqət hissi ilə deyil, özünün xarici siyasətinin əsas, davamlı istiqamətlərindən biri kimi yanaşır.

Azərbaycan bu yanaşmanı 2011-ci ildə humanitar strategiya siyasəti kimi rəsmiləşdirərək Xarişi İşlər Nazirliyi çərçivəsində Azərbaycan Respublikasının Beynəlxalq İnkişafa Yardım Agentliyini (AİDA-Azerbaijan İnternational Development Agency) təsis etmişdir. Agentliyin əsas məqsədi zərərçəkən ölkələrin içməli su, ərzaq, dava-dərman, təmizlik ləvazimatı, tibbi yardım, müvəqqəti sığınacaqlar kimi ən ümdə ehtiyaclarını vaxtında və səmərəli şəkildə qarşılamaqdır. Həmin ildən etibarən AİDA tərəfindən Asiya, Afrika, Latın Amerikasının 100-dən çox ölkəsinə ərzaq, dərman, təhsilyönümlü və digər humanitar sahələrdə yardımlar edilmişdir. Məsələn, bəzi ölkələrdə xüsusi proqram çərçivəsində akademik Zərifə Əliyeva adına Milli Oftalmologiya Mərkəzinin həkimləri pulsuz müayinələr aparmış, zəruri hallarda katarakta və qlaukomaya qarşı pulsuz əməliyyatlar aparmışlar. Daha bir fakt: 2014-cü ildə Serbiya və Bosniya Herseqovina leysan yağışları üzündən daşqınlara məruz qalmışdı. Bəzi yerlərdə yaşayış məntəqələrindəki insanları təxliyə etmək məcburiyyəti yaranmışdı. Həm humanitar yardım, həm də təxliyə prosesi agentlik tərəfindən zamanında aparıldığına görə bölgədə fəlakətin acı nəticələri həddindən artıq olmamışdı. Dünyanı çənginə almış COVID-19 pandemiyasına qarşı mübarizə zamanı da Azərbaycan dünyaya örnək olası addım atmışdır - humanitar yardıma ehtiyac duyan ölkələrə təmənnasız kömək əlini uzatmışdır. Pandemiya dövründə dövlətimiz onlarla ölkəyə vaksin göndərmiş və bunun sayəsində çoxlu sayda insanın həyatı xilas olmuşdur. Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycan bu gün beynəlxalq donor ölkə kimi çətin günün dostudur.

Məlumdur ki, iqlim dəyişikliyi bəşəriyyət üçün böyük bir təhdiddir və o, su qıtlığı, ərzaq çatışmazlığı, məcburi miqrasiya kimi ciddi problemlərə səbəb olur. Dünyanın kiçik ada ölkələri iqlim dəyişikliyinin təsirlərinə daha həssas olduqları üçün hər zaman yer üzündən silinmək təhlükəsi ilə üzləşirlər. Odur ki, Azərbaycan həmin ölkələrə, eləcə də Qoşulmama Hərəkatının ehtiyacı olan üzv dövlətlərinə müntəzəm olaraq maliyyə və humanitar yardımları göstərir. Təkcə pandemiyadan sonra Afrika və inkişaf edən kiçik ada ölkələrinə Azərbaycan donor ölkə kimi 1 milyon dollar məbləğində vəsait ayırmışdır. Bura Azərbaycanın ötən il Moldovadakı ukraynalı qaçqınların ehtiyaclarının qarşılanması üçün 1,7 milyon manatlıq humanitar yardımı, Ukraynaya dəfələrlə göndərdiyi dərman vasitələrini və ərzaq məhsullarını da əlavə etsək, dövlətimizin humanitar siyasəti daha aydın olur.

Keçən il fevralın 6-da Türkiyədə baş verən zəlzələ vaxtı qardaş ölkəyə ilk yardım edən də Azərbaycan oldu. Fəlakət vaxtı 40 mindən çox insanın həlak olması, dağıntıların böyüklüyü ürəkparçalayan mənzərə yaratmışdı. Belə bir vaxtda Azərbaycan kənarda qala bilməzdi və qalmadı da. Xalq və dövlət ayağa qalxdı. Qısa vaxtda - cəmi ay yarım ərzində ölkəmizin humanitar maliyyə yardımının ümumi məbləği 76,3 milyon manat oldu. 6665 çadır, 145 konteyner tipli modul ev, iki səhra hospitalı və 4 səhra mətbəxi qurularaq qardaş ölkəyə göndərildi. Bundan başqa, 786 elektrik generatoru, 11,3 min qızdırıcı və texniki avadanlıq, 95 min 580 yataq və yataq ləvazimatı, 207 min dəst isti paltar, 252 ton yanacaq çatdırıldı. Bu rəqəmlər təbii ki, dövlətin rəsmi göstəriciləridir. Xalqın şəxsi təşəbbüsü ilə baş tutan yardım kampaniyasının davam etdiyi günlərdə azərbaycanlıların insanpərvərliyi, humanizmi, mərhəmət və şəfqətinin nə qədər aşıb-daşdığını da dünya gördü.

Azərbaycan iqtisadi müstəqilliyini çoxdan təmin edib. Həmin təminat ölkəmizin maliyyə imkanlarının artmasında da özünün göstərir. Məhz bu maliyyə imkanları hesabına Azərbaycan işğaldan azad olunmuş ərazilərdə bərpa-quruculuq işlərini xaricdən yardım almadan özü həyata keçirir. Üstəlik, ehtiyacı olanlara yardım əlini uzadır, adını inkişaf etmiş qoyub yalnız özünü fikirləşən ölkələrdən fərqli olaraq heç bir xalqdan, heç bir dövlətdən köməyini əsirgəmir. Və bununla bir daha sübut edir ki, dövləti dövlətli edən həm də onun humanitar siyasətidir.

Züleyxa ƏLİYEVA,

Azərbaycan.-2024.- 23 yanvar, № 13.- S.10.