Azərbaycan Cənubi Qafqazın aparıcı dövlətidir

Cənubi Qafqazın lider dövləti olan Azərbaycan mövcud olduğu regionun inkişafında da mühüm rol oynamaqdadır. Belə ki, reallaşması bilavasitə Azərbaycanın iştirakından asılı olan transmilli layihələr dünya miqyasında Cənubi Qafqaza diqqətin artması ilə yanaşı, onun geosiyasi əhəmiyyətini artırmaqda, iqtisadi inkişafını sürətləndirməkdədir. Bunlara misal olaraq Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft-qaz kəmərlərini misal göstərmək olar.

Hazırda inşası üzərində iş gedən Bakı-Tbilisi-Axalkalaki-Qars dəmir yolu xətti də regionun əhəmiyyətini dünya miqyasında artırır. Perspektivdə "Nabukko" layihəsinin reallaşması şübhəsiz ki, Azərbaycanın sayəsində Cənubi Qafqazın dünyanın siyasi, iqtisadi, o cümlədən enerji xəritəsində tutduğu mövqeyini xeyli dərəcədə gücləndirəcək. Yalnız Ermənistan işğalçı siyasəti üzündən regionun inkişaf tempindən çox geridə qalmaqda və özünün təcrid vəziyyətini gücləndirməkdədir.

Qeyd edilənlər bir daha göstərir ki, üç il ərzində iqtisadi artım tempinə görə dünyada lider olan Azərbaycan regionun inkişafında əsas təkanverici qüvvə kimi çıxış edir və hələ uzun müddət bu funksiyanı yerinə yetirməkdə davam edəcəkdir. Çünki regionda bundan sonra da reallaşdırılacaq hər hansı transmilli layihənin həyata keçirilməsi üçün mütləq Azərbaycanın da razılığı alınmalıdır. Prezident İlham Əliyev bununla əlaqədar demişdir: "Bölgədə Azərbaycanın iştirakı olmadan istər siyasi, istər iqtisadi, energetika və başqa sahələrdə heç bir layihə, heç bir təşəbbüs icra edilə bilməz. Azərbaycan enerji təhlükəsizliyi üçün çox önəmli ölkəyə çevrilibdir. Biz özümüzü tam şəkildə təmin edirik. Azərbaycanın enerji potensialı çox böyükdür və biz bu potensialdan çox səmərəli şəkildə istifadə edirik".

O da xüsusi olaraq vurğulanmalıdır ki, özünün sürətli inkişaf tempini təmin edən Azərbaycanın regionun da tərəqqisində aparıcı rol oynaması ölkə rəhbərliyinin bu sahədə düşünülmüş və uğurla həyata keçirilən siyasətinin məntiqi nəticəsidir. Bu reallıq beynəlxalq miqyasda da açıq etiraf olunur və Azərbaycanın göstərilən istiqamətdə həyata keçirdiyi siyasət alqışlanır. İsrailin ölkəmizə yeni təyin olunan fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Mixael Lavon-Lotem bu barədə belə deyir: "Zbiqnev Bjezinski özünün "Böyük şahmat lövhəsi" kitabında "geostrateji dövlətlər" barəsində yazıb. Bir çox dövlətlər geostrateji kəsişmə nöqtələrində yerləşib, lakin onlardan yalnız bir neçəsi geosiyasi və geostrateji qüvvəyə çevrilib. Azərbaycan da, heç şübhəsiz ki, Cənubi Qafqazın geosiyasi və geostrateji qüvvəsidir. Onun dünya ictimaiyyəti ilə bilavasitə bağlı olan geostrateji mövqeyi, neft və qaz ehtiyatları Azərbaycanı dünyada gedən geostrateji proseslərə böyük təsir potensialı olan dövlətə çevirib".

Azərbaycanın dünya miqyasında aparıcı söz sahiblərindən birinə çevrilməsini sübut edən əsas amillərdən biri kimi isə ölkəmizin Ermənistan üzərində əldə etdiyi diplomatik qələbəni göstərmək olar. Artıq beynəlxalq səviyyədə böyük və ya kiçikliyindən asılı olmayaraq demək olar ki, əksər dövlətləri Ermənistanı işğalçı ölkə kimi tanımaqda, zəbt etdiyi Azərbaycan ərazilərini boşaltması üçün ona təzyiqlərini artırmaqdadırlar. Əlbəttə ki, bütün bunlar Azərbaycanın artan gücü, beynəlxalq miqyasda öz mövqeyini qəbul etdirmək bacarığı sayəsində mümkün olmuşdur.

Ölkə rəhbərliyi Azərbaycanın artan geostrateji əhəmiyyətinin dövlətin inkişafına yönəldilməsində də məqsədyönlü addımlar atmış və bu istiqamətdə uğurlu siyasəti davam etdirməkdədir. Mixael Lavon-Lotem bununla əlaqədar "1nyus" portalına müsahibəsində qeyd edir: "Azərbaycan rəhbərliyi ötən dövrdə olduğu kimi indi də gözəl və düşünülmüş şəkildə geostrateji təsir potensialından ölkənin uğurlu inkişafı üçün istifadə edir. Bundan başqa mən Azərbaycanın İsrail dövləti üçün də strateji əhəmiyyətindən danışsam, heç bir mübaliğəyə yol vermərəm".

Azərbaycanın dünyanın geosiyasi məkanında belə vacib bir dövlətə çevrilməsində ümummilli lider Heydər Əliyevin, onun layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyevin oynadığı rol barədə danışan İsrailin ölkəmizdəki fövqəladə və səlahiyyətli səfiri bildirir: "Dünyada gedən proseslərə təsir göstərən dövlətlər, liderlər var. Bu gün Prezident İlham Əliyev atası - ümummilli lider Heydər Əliyev kimi Azərbaycanın inkişafındakı uğurun əsl başlanğıcı olan yolu seçib".

Geosiyasi və enerji məkanında Azərbaycanın həyata keçirməkdə olduğu uğurlu siyasət əvvəlki kimi yenə də ölkəmizin dünya səviyyəsində əhəmiyyətini artırmaqda və həlledici söz sahiblərindən biri kimi mövqelərini gücləndirməkdədir. Hazırda Mərkəzi Asiyanın enerji ehtiyatlarının Avropa bazarlarına alternativ yolla çatdırılmasında əsas tranzit ölkə kimi məhz Azərbaycan qəbul olunur.

Bunun üçün Azərbaycan lazım olan bütün infrastruktura da malikdir. Ölkəmizin özünün kifayət qədər böyük enerji ehtiyatları var və hesablamalara görə, təkcə təbii qaz ehtiyatları 5 trilyon kubmetrə qədərdir. Perspektivdə aparılacaq kəşfiyyat işlərindən sonra bu rəqəmin bir qədər də artacağı gözlənir. Azərbaycanın malik olduğu neft ehtiyatları bundan sonra ən azı 100 ilə bəs edər. Bütün bunlar bir daha ölkəmizin qlobal enerji təhlükəsizliyinin təminatında nə dərəcədə mühüm rol oynamaq iqtidarında olduğunu əyani nümayiş etdirir. Həmçinin enerji sferasında Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş olması bu sahədə onunla işbirliyi qurmaq istəyən dövlətlərin sayını daim artırır.

Təsadüfi deyil ki, Avropa İttifaqı uzun müddətdən bəri reallaşdırmaq istədiyi "Nabukko" layihəsinin əsas iştirakçılarından biri qismində məhz Azərbaycanı görür.

Azərbaycan rəhbərliyi isə həm respublikanın zəngin enerji ehtiyatlarından, həm də geostrateji mövqeyindən məharətlə istifadə edərək ölkəmizin uğurlu inkişafını təmin etmişdir və bu gün də Azərbaycan dinamik inkişaf tempinə görə seçilənlər sırasındadır. Ölkəmizin belə dinamik inkişafı onun mövcud olduğu regiona da müsbət təsir göstərməkdədir və Ermənistan istisna olmaqla, Cənubi Qafqazın sərhədlərini aşan böyük bir coğrafi məkanın dünya üçün əhəmiyyətinin daha da artmasında, iqtisadi göstəricilərinin yaxşılaşmasında əsas rol oynadığı danılmaz faktdır.

Rasim BAYRAMOV

Azərbaycan.- 2009.- 21 avqust.- S. 1.