Dünya musiqisinin Qəbələ zirvəsi

Şəxsiyyətin böyüklüyü həmişə onun xalqına göstərdiyi xidmətlə ölçülür. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Milli Məclisin deputatı, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, bu günlərdə "XXI əsrin böyük qadını" fəxri tituluna layiq görülmüş Mehriban xanım Əliyevanın doğma xalqı qarşısında göstərdiyi xidmət artıq sərhədləri aşaraq dünya miqyasına çıxmışdır.

Bu səbəbdən də ölkəmizin birinci xanımını təkcə Azərbaycanda deyil, dünyanın əksər yerində rəğbətlə qarşılayır, onun gördüyü hər bir işin yaratdığı xoş təəssüratlardan məhəbbətlə söz açılır. Azərbaycandan başlanan xeyirxahlığın yolları o qədər çoxşaxəlidir ki, ən inkişaf etmiş, qüdrətli dövlətlərin bir çoxunda belə bu xanımın təşəbbüsü ilə həyata keçirilən maraqlı, dəyərli işlərin pozulmaz izləri var. YUNESKO-nun Baş direktoru K.Matsuura deyirdi: "Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban xanım Əliyeva yaratdığı Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları Fondunun çərçivəsində elə böyük işlər görmüşdür ki, mən onun bu sahədəki fəaliyyətini yaxından izləyib öyrəndim, heyrətə gəldim. Mehriban xanım yorulmadan çalışır, yeni layihələr üzərində fikirləşir, bütün varlığı ilə təkcə öz xalqına deyil, bütün millətlərə xidmət edir. Ölkənin birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti indi nəinki Azərbaycanda, həm də regional miqyasda, hətta deyərdim ki, qlobal miqyasda fəaliyyət göstərir".

Bu ilin mart ayında Bakıda keçirilən Beynəlxalq muğam festivalı təkcə Azərbaycanda deyil, bütün dünyada maraqla qarşılandı. Bu festival çərçivəsində həyata keçirilən müsabiqələrdə diqqət çəkən, tamaşaçını riqqətə gətirən çox məqamlar var idi. Müsabiqəyə gələn ifaçıların əksəriyyəti öz çıxışına "Qarabağ şikəstəsi" ilə başladı. Bu, sadəcə, mahnı ifaçılığı deyildi. Məhz dərdimizə musiqi dili ilə bir sığal çəkilirdi. Bizim xalq mahnımız özgə dillərdə səsləndikcə gözlərimiz dolur, kövrəlir və həm də qürur duyurduq. Fəxr edirdik ki, bəzən siyasətin illərlə aça bilmədiyi qapıları mədəniyyətimiz, bax, elə bu mahnıları ilə çətinlik çəkmədən dəf edirdi. Dünyanın müxtəlif yerlərindən gəlmiş insanlar "Qarabağ!" deyirdi. Başqa dildə danışan yad millətin bu doğma ifadələri işlətməsi, haray çəkməsi böyük hadisə idi, Qarabağ haqqında düşüncələr idi. Paytaxta gələn hər kəs gözəl bilirdi ki, Qarabağ azərbaycanlılar üçün nə deməkdir. Bu ovqatı yaradan, bu yarışmanı həyata keçirən Mehriban xanım Əliyevaya hamı minnətdardır.

Milli musiqimizi sevən, xüsusilə də muğamlarımıza yeni həyat verən, bu inciləri millətə qaytaran, dünyaya tanıdan Mehriban xanım Əliyevanın təkcə elə bu sahədəki xidmətləri zamanın fövqündə dayanır və bir ömrə bəs edəcək fədakarlıqdır. 2009-cu il üçün Bakının İslam mədəniyyətinin paytaxtı elan edilməsi Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə hansı nüfuza malik olduğunu bir daha təsdiqləyir. Novruz bayramından başlayaraq ölkəmizdə müxtəlif musiqi günlərinin, festivalların, konsert proqramlarının, görüşlərin, yubileylərin, mədəniyyət günlərinin keçirilməsi bir daha təsdiqlədi ki, Azərbaycan dünya mədəniyyətinin sütunlarından biridir.

Bakıda yanan mədəniyyət işığının şöləsi yayın isti günlərində bölgələrimizə yayıldı. Yaranışından üzü bəri Qəbələ dağları, yaşıl ormanları belə büsat görməmişdi. Avqustun 13-dən 23-dək Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin və Azərbaycan Musiqi Xadimləri İttifaqının təşkilatçılığı ilə bu bölgədə keçirilən beynəlxalq musiqi festivalının yaratdığı xoş təəssürat təkcə insanların ürəyində deyil, dağların, qayaların ucalığında da əks-səda tapdı. Dünyanın diqqəti yayın isti günlərində on gün bu yaşıl donlu qədim yaşayış məskəninə yönəldi. Əslində, bu təntənələr yalnız Azərbaycan deyil, bütün dünya üçün maraq kəsb edirdi. Tatarıstanlı diplomat Zemfira Həsənova televiziya jurnalistinə verdiyi bir müsahibədə haqlı olaraq söylədi: "Qəbələdə keçirilən bu festival bütün dünya musiqi mədəniyyəti üçün böyük hadisədir".

Qəbələyə dünyanın 15 ölkəsindən, o cümlədən ABŞ-dan, İtaliyadan, Fransadan, İspaniyadan, Meksikadan, İsraildən və digər ölkələrdən tanınmış musiqiçilər, məşhur ifaçılar, istedadlı gənclər gəlmişdilər. Musiqi festivalının bədii rəhbəri, xalq artisti Fərhad Bədəlbəyli idi. Azərbaycan mədəniyyətinin tanıdılması və təbliğatı istiqamətində hazırlanan bu mühüm tədbirin Qəbələdə nəzərdə tutulması təsadüfi deyildi. Həm regionlardakı inkişafın nümayiş etdirilməsi, həm də gələcəkdə Qəbələnin turizm mərkəzlərindən birinə çevrilməsi baxımından Beynəlxalq musiqi festivalının burada keçirilməsi çox əhəmiyyətli idi.

Diqqətçəkən, xoşagələn məqamlardan biri də budur ki, Beynəlxalq musiqi festivalı "Qafqaz Resort" hotelinin həyətində, açıq havada təşkil olunmuşdu. Qəbələyə gələn qonaqlar həm Azərbaycan təbiətinin füsunkarlığına, həm də mədəniyyətinin ecazkarlığına heyran qalmışdılar. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, ölkənin birinci xanımı Mehriban Əliyevanın tədbir iştirakçılarına yönəltdiyi təbrik məktubunun oxunuşu, bir növ, on gün davam edəcək festivalın xeyir-duasına çevrildi.

Açılış mərasimində Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru Fərhad Bədəlbəyli, mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev və başqaları çıxış edərək festivalın Azərbaycan musiqi ənənələrinin dünyada tanıdılmasına öz töhfələrini verəcəyini inamla bildirdilər.

Musiqi festivalının təntənəli açılışında İsrailin "Ranaana" Simfonik Orkestrinin və Azərbaycan Dövlət Xor Kapellasının ifasında Azərbaycan, rus və Avropa bəstəkarlarının əsərləri ifa edildi. Dahi Üzeyir Hacıbəyovun "Koroğlu" operasından könülləri ehtizaza gətirən uvertüranın səsləndirilməsi tamaşaçıları, dünyanın müxtəlif ölkələrindən gəlmiş ustad sənətkarları ovsunladı, qədim Qəbələnin ələdüşməz gözəlliklərinə qovuşaraq bütün müsafirləri öz cazibəsində saxladı. Qonaqlar söhbət zamanı bilmirdilər ki, öz razılıqlarını, heyrətlərini, sevgi və minnətdarlıqlarını bildirmək üçün hansı sözləri desinlər. Həm təbiətin, həm musiqinin gözəlliyi hər kəsi valeh etmişdi. Bəlkə də elə buna görə idi ki, dünyada məşhur olan tanınmış dirijor Dmitri Yabloçkin festivalın elə ilk günlərində Azərbaycanda qalmaq istədiyini bildirdi: "Dünyanın çox yerində olmuşam. Qəbələ qədər füsunkar yer görməmişəm. Məni burada iki qüvvə saxlayır: bir Azərbaycan musiqisevərləri, bir də gözəl Qəbələ. Mənim üçün iş də problem deyil. Bakıda Musiqi Akademiyası, konservatoriya var, Qəbələdə də piano fabriki açılacaq. Mən Azərbaycan musiqisinə heyran qalmışam".

Festivalın gündəliyində təqdirəlayiq işlərdən biri də dünya şöhrətli müğənni və bəstəkar Müslüm Maqomayevin xatirəsini yad etmək oldu. Böyük sənətkarın xatirəsinə həsr olunan konsertdə Fərhad Bədəlbəyli, Murad Adıgözəlzadə və başqaları çıxış edərək təkrarolunmaz bariton səsi ilə böyük səhnələri fəth edən Müslüm Maqomayevin dünya mədəniyyətində, musiqisində tutduğu yerdən danışdılar.

Musiqi bayramının yaddaqalan günləri çox oldu. Bir tərəfdən gənc pianoçuların beynəlxalq müsabiqəsi öz işinə başladı, digər tərəfdən məşhur ifaçılar gənc həmkarları üçün master-klass keçdilər. Gənc pianoçular arasında keçirilən müsabiqədə müxtəlif ölkələri təmsil edən pianoçularla bərabər, Azərbaycandan Nərgiz Kəngərli, Abuzər Manafzadə, Toğrul Hüseynli və Günel Kazımova iştirak edirdilər. Bu müsabiqəyə qatılan ABŞ, Fransa, Bolqarıstan, Rusiya, Çin təmsilçiləri Bax və Şopenin əsərlərini səsləndirdilər. Müsabiqənin sonunda birinci yerə xorvatiyalı, ikinci yerə rusiyalı, dördüncü yerə isə azərbaycanlı Toğrul Hüseynli layiq görüldü. Üçüncü yer heç kimə verilmədi. Azərbaycanlı Nərgiz Kəngərli isə həvəsləndirici mükafat aldı.

Festivalın maraqlı günlərindən biri də Azərbaycan muğamları ilə bağlı oldu. Xalq artistləri Mənsum İbrahimovun, Aygün Bayramovanın və tarzən Elçin Həşimov, kamançaçı Elnur Əhmədovun iştirakı ilə muğam axşamı təşkil olundu. Fərəhlə demək olar ki, o gün Azərbaycan muğamları yenə də qalib idi. Açıq havada keçirilən bu möhtəşəm musiqi gecəsində hər tərəfi bürümüş həzin musiqi təbiətin təmiz havasına qovuşaraq insanlara ruhi qida verir, onlara sanki ana laylası çalırdı. Bütün tamaşaçılar muğamın ovsununa bələnərək sanki yeni bir aləmə - muğam dünyasına düşmüşdülər. İfadan sonra səslənən gurultulu alqışların sədası əks-səda verirdi.

Festivalın bağlanış mərasimi də çox yaddaqalan oldu. Milli Məclisin deputatı Fəttah Heydərov, Musiqi Xadimləri İttifaqının sədri Fərhad Bədəlbəyli, İsrailin ölkəmizdəki səfiri Mixail Lavon Lotemi və başqaları çıxış edərək musiqi bayramının əhəmiyyətindən danışdılar. Musiqi ilə başlanan festival musiqi ilə də sona çatdı. Musiqi bayramı münasibətilə gecənin atəşfəşanlığı Qəbələ dağlarının və meşələrinin yaşıl işığına qarışaraq qeyri-adi bir mənzərə yaradırdı. Yəqin ki, dünyanın 15 ölkəsindən Qəbələyə gəlmiş insanlar bu yerlərdən ayrıldıqdan sonra onlar uzun müddət Azərbaycanda gördükləri xoş münasibəti, insanların səmimiyyətini, milli musiqimizin təsirini unutmayacaqlar. Festival həqiqətən də çox sanballı təşkil olunmuşdu. Qonaqlara adi məişət xidmətindən tutmuş səyahətlərinə qədər hər bir şey dəqiq ölçülüb-biçilmişdi. Qəbələyə gələn xarici ölkə musiqiçiləri, sənətkarlar, digər qonaqlar həm Azərbaycan mətbəxinin çeşid-çeşid nemətlərindən daddılar, həm qəlbləri fəth edən musiqiləri dinlədilər, həm də görməli yerləri gəzdilər. Qəbələyə gəlmiş qonaqların müxtəlif marşrutlar üzrə səyahətləri də təşkil olunmuşdu. Onlar ətraf rayonların da mədəni həyatı və təbiəti ilə tanış oldular. Festival iştirakçılarının səsi Şəkidən, Ağdaşdan... gəlirdi.

...İstər festivalın işində iştirak, istərsə də onun gündəliyini televiziyadan seyr edən tamaşaçıların ürəyindən bir arzu da keçirdi. Yəqin ki, Bakıdan şölələnərək Qəbələyə işıq saçan bu musiqi bayramının davamı çox olacaq. Azərbaycanın konservatoriyası sayılan Şuşada, indi əlimiz yetməyən Cıdır düzündə vaxtilə maestro Niyazinin rəhbərliyi ilə "Xarı bülbül" festivalı, müxtəlif musiqili mərasimlər keçirilərdi. İnanırıq ki, bu festivalların biri də tezliklə Şuşada öz pərəstişkarlarını başına yığacaq. Biz o günün yaxın zamanlarda olacağına inanırıq.

Flora XƏLİLZADƏ

Azərbaycan.- 2009.- 26 avqust.- S. 6.