Bakı İslam mədəniyyətinin paytaxtı missiyasını uğurla davam etdirir

Çoxəsrlik tarixində müxtəlif etiqadlara hörmət və ehtiram nümayiş etdirən Azərbaycan dini, milli və etnik tolerantlıq mərkəzinə çevrilmişdir. Müsəlman dövlətləri arasında islam həmrəyliyinin gücləndirilməsinin təşəbbüskarlarından olan ölkəmiz qlobal layihələrə dəstək verir, müxtəlif mədəniyyətlər və dinlərarası dialoqun genişləndirilməsi məqsədilə keçirilən beynəlxalq tədbirlərə ev sahibliyi edir.

2001-ci il dekabrın 29-31-də mədəniyyət nazirlərinin Qətərdə keçirilən III konfransında İslam Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının (İSESKO) təklif etdiyi "İslam mədəniyyətinin paytaxtları" ilkin proqramını təsdiqləyən qətnamə qəbul olundu. Qətnaməyə əsasən İSESKO İslam Konfransı Təşkilatına (İKT) üzv dövlətlərin təklif edəcəkləri şəhərlər arasından Asiya və Afrika regionlarının hər birindən bir şəhər seçiləcəkdi. Xarici işlər nazirlərinin 29-cu islam konfransının qəbul etdiyi qətnaməyə əsasən İSESKO islam mədəniyyətinin paytaxtları proqramının konsepsiyasını hazırladı, sənəddə Məkkə şəhərindən sonra Asiya və Afrika regionlarından 30 şəhərin 10 il ərzində İslam mədəniyyətinin paytaxtları kimi qeyd olunması təklif olunurdu.

2004-cü il dekabrın 15-17-də Əlcəzairdə keçirilmiş mədəniyyət nazirlərinin IV islam konfransında təsdiqlənmiş İslam mədəniyyətinin paytaxtları proqramına əsasən hər hansı şəhərin İslam mədəniyyətinin paytaxtı elan olunması üçün həmin şəhər ölkə və region səviyyəsində mühüm tarixi keçmişə, həm islam, həm də bəşər mədəniyyətində elm, incəsənət, ədəbiyyat sahəsindəki töhfələrə, elmi tədqiqat, arxeoloji təhsil mərkəzlərinə, fərdi və kollektiv şəkildə mədəni tədbirlər təşkil edən mədəniyyət qurumlarına malik olmalıdır.

2007-ci il noyabrın 21-23-də Liviyada keçirilən mədəniyyət nazirlərinin V islam konfransında Azərbaycanın mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev Bakı şəhərinin "İslam mədəniyyətinin paytaxtları" proqramında müəyyən edilən bütün meyarlara tamamilə uyğun gəldiyinə aid məruzə ilə çıxış etdi və Bakının 2009-cu ildə İslam mədəniyyətinin paytaxtı elan olunması təklifini irəli sürdü. Azərbaycanın müsəlman dövlətləri arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsində mühüm rol oynadığı o vaxta qədər ölkəmizdə həyata keçirilmiş tədbirlər islam ölkələri tərəfindən müsbət qiymətləndirildiyi üçün Azərbaycan nümayəndə heyətinin təklifi iclas iştirakçıları tərəfindən yekdilliklə qəbul edildi və Bakı şəhəri 2009-cu il üçün İslam mədəniyyətinin paytaxtı elan olundu.

Bakıda İslam mədəniyyətinin paytaxtı ilinin rəsmi açılış mərasimi fevralın 18-19-da Heydər Əliyev Sarayında keçirildi. Avropa və İslam ölkələrinin mədəniyyət nazirlərinin, onların müavinlərinin, İSESKO-nun baş direktoru Əbdüləziz bin Osman əl-Tüveycri və digər şəxslərin iştirak etdiyi tədbirdə Azərbaycana həsr olunmuş sənədli filmlər nümayiş etdirildi, "Qədim Bakı" kitabının təqdimatı keçirildi. Mədəniyyət ilinin təntənəli açılış mərasimində Prezident İlham Əliyev dedi: "Azərbaycan müstəqil ölkə kimi nisbətən gəncdir, cəmi 17 ildir ki, müstəqil ölkə kimi yaşayırıq. Biz bu illər ərzində çalışmışıq və çalışırıq ki, islam ölkələrinin həmrəyliyi, birliyi üçün öz töhfəmizi verək.

Bu məqsədlə Azərbaycanda çoxsaylı tədbirlər keçirilibdir. Eyni zamanda Azərbaycan İslam Konfransı Təşkilatı çərçivəsində çox fəal rol oynayır. Son illər ərzində Azərbaycanda çoxsaylı tədbirlər keçirilmişdir: xarici işlər nazirlərinin toplantısı, mədəniyyət və turizm nazirlərinin toplantısı. Növbəti illərdə daha çox tədbirlər keçiriləcəkdir. Beləliklə, biz öz siyasətimizlə, addımlarımızla və praktik işlərimizlə İslam aləminin bir-birinə daha yaxın olmasına çalışırıq. İslam həmrəyliyinin daha da möhkəm olmasına çalışırıq".

Azərbaycan zəngin adət-ənənələrinə və tarixinə əsaslanaraq islam dəyərlərinin qorunub saxlanılmasında, müsəlman həmrəyliyinin daha da möhkəmlənməsində mühüm rol oynayır və bu işi Bakının İslam Mədəniyyətinin paytaxtı elan olunması ilində də müvəffəqiyyətlə davam etdirir.

İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv olan ölkələrin Milli Kitabxanalarının Direktorları Şurasının II konfansı çərçivəsində keçirilən "İslam mədəniyyəti kitab səhifələrində" adlı beynəlxalq sərgidə İƏT-in 9 ölkəsinin Milli kitabxana fondlarının hər birindən İslam mədəniyyətinə və incəsənətinə həsr edilmiş 50-60, Azərbaycandan isə 500-dən çox kitab nümayiş olundu.

Bakının 2009-cu ildə İslam mədəniyyətinin paytaxtı elan edilməsi həm də İKT-nin 40-cı ildönümünə təsadüf edib. Bu təşkilat müsəlman aləminin maraqlarını qoruyan, İslam mədəniyyətini və tarixini uğurla təşviq edən yeganə qurumdur. İKT dövlətlərinin hüquq-mühafizə sahəsində qarşılıqlı əməkdaşlığının əsas istiqamətləri bu il reallaşdırıldı. Aprelin 21-də Bakıda keçirilmiş İKT ölkələrinin hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərlərinin ikigünlük konfransında quruma üzv ölkələr arasında transmilli mütəşəkkil cinayətkarlığın, beynəlxalq terrorçuluğun, ekstremizmin, separatizmin, silahların, narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının qanunsuz dövriyyəsinin, insan alverinin, qanunsuz miqrasiyanın, cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasının, terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinin və korrupsiyanın qarşısının alınması sahəsində əməkdaşlıq məsələləri geniş müzakirə edildi və bununla bağlı mühüm əhəmiyyətə malik Bakı Bəyannaməsi qəbul olundu. Konfrans cinayətkarlığa qarşı birgə daha səmərəli mübarizə aparmaq üçün yeni prioritetlər müəyyən olunmaqla İKT-nin üzvü olan ölkələr arasında hüquqi sahədə mövcud əlaqələrin genişləndirilməsinə zəmin yaratdı.

2009-cu ildə Bakının İslam mədəniyyətinin paytaxtı elan olunması ilə əlaqədar hazırlanmış tədbirlər planına uyğun olaraq iyunun 9-da keçirilən Qətər Dövlətinin Mədəniyyət günləri Azərbaycanla Qətər arasında mədəni əlaqələrin daha da genişləndirilməsinə mühüm töhfə verdi.

Qətərin Mədəniyyət, İncəsənət və İrs Milli Şurasının baş katibi Mübarək bin Nasir əl-Xəlifənin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətinin qatıldığı tədbirin rəsmi açılışı mərasimi Muzey Mərkəzində keçirildi. Qətər haqqında qısametrajlı sənədli filmlərin nümayişi, təsviri sənət nümunələrindən ibarət sərgi bu ölkə, onun qədim tarixi, adət-ənənələri haqqında tam dolğun təsəvvürün formalaşmasına geniş imkanlar yaratdı.

Azərbaycanın paytaxtının 2009-cu ildə İslam mədəniyyətinin paytaxtı elan olunması ilə bağlı hazırlanmış tədbirlər planı çərçivəsində keçirilən tədbirlər mədəniyyətin bütün sahələrini əhatə edir. Həmin plana uyğun olaraq mərasimlər, forumlar ilin sonuna kimi keçiriləcək. Muzeylərdə sərgilərin təşkili, elm, təhsil, gənclərlə və qadınlarla iş sahələri də bu qəbildəndir. Müsəlman ölkələri tərəfindən Azərbaycana göstərilən bu yüksək etimad həm də inkişaf tempinə görə dünyanın lider dövlətinə çevrilmiş ölkəmizin ən böyük milli və etnik tolerantlıq mərkəzi olması ilə əlaqədardır. "İslam mədəniyyəti paytaxtları" proqramı mədəniyyətə, ədəbiyyata, elm və biliyə verəcəyi töhfəni nəzərə alaraq əsasən islam mədəniyyətinin yayılmasına, yüksəlməsinə, yeniləşməsinə, eyni zamanda, xüsusilə fərqlənən islam şəhərlərinin, o cümlədən Bakının şanlı irsini qeyd etməyə yönəldilib. Dini tolerantlıq mərkəzi Azərbaycan da bu missiyanı uğurla davam etdirir.

Anar RASİMOĞLU

Azərbaycan.- 2009.- 28 avqust.- S. 3.