Prezident İlham Əliyevin Azərbaycanın uğurlu hərbi əməliyyatlara hazır olması bəyanatı Ermənistanda çaxnaşma yaradıb

Prezident İlham Əliyevin İtaliyaya rəsmi səfərində bu ölkənin "Rai İnternational" telekanalının "Foks neks" proqramına verdiyi müsahibədə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin hərbi yolla həll edilə biləcəyini bir daha bəyan etməsi Ermənistanda ciddi narahatlıq doğurub. Bunu həmin müsahibədə səslənən fikirlərin bu gün də Ermənistanda əsas müzakirə mövzularından birini təşkil etməsi aydın sübut edir. Hələ Moskva Bəyannaməsi imzalandıqdan sonra Ermənistan rəhbərliyi iddia edirdi ki, bu sənəd münaqişənin sülh yolu ilə həllini nəzərdə tutur.

Ancaq Azərbaycanın dövlət başçısının İtaliyanın "Rai İnternational" telekanalına verdiyi müsahibədə gətirdiyi arqumentlər ermənilərin bu iddialarını tamamilə alt-üst edib. Həmin telekanala müsahibəsində Prezident İlham Əliyev açıq şəkildə bildirib ki, Azərbaycan işğal olunmuş ərazilərinin hərbi yolla geri qaytarılması hüququnu özündə saxlayır və Moskva Bəyannaməsi problemin yalnız sülh yolu ilə həll olunmasına dair Azərbaycanın üzərinə heç bir öhdəlik qoymur: "Moskva Bəyannaməsində Azərbaycanı hərbi yoldan çəkindirən öhdəliyi heç kim tapa bilməz. Bəyannamədə "hesab edirik ki, siyasi həll yolu olmalıdır deyilməsi" fundamental hüquqlarımızdan imtina etməyimiz demək deyildir. Bütün beynəlxalq normalara əsasən, hər bir ölkənin özünü müdafiə etmək hüququ var.

Siyasi həll ümidilə biz eyni zamanda istənilən tədbiri görməyə daim hazır olmalıyıq. Burada hərbi yol istisna deyil, heç vaxt olmayıb və ərazi bütövlüyümüzü bərpa etmək üçün heç vaxt istisna olmayacaqdır. Biz özümüzü əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirmişik. Son beş il ərzində Azərbaycanın hərbi potensialı, iqtisadi inkişafı və siyasi gücü bir neçə dəfə artmışdır. Lakin təxminən iki onillik ərzində aparılan danışıqlar prosesində olmağımız faktı onu göstərir ki, bizim məqsədimiz sülh yolu tapmaqdır. Qafqazda heç kim müharibə istəmir. Lakin eyni zamanda biz bu vəziyyətlə barışa bilmərik. Ermənistanın iki onillikdən çox xalqımızın fundamental hüquqlarını pozması faktı ilə və heç nə baş verməməsi ilə razılaşa bilmərik".

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bu fikirləri hazırda Ermənistan siyasi dairələrində əsas müzakirə mövzularından birinə çevrilib. İndi erməniləri narahat edən məsələ Azərbaycanın hər an müharibəyə başlayacağı və Ermənistan rəhbərliyinin Moskva Bəyannaməsinin mahiyyəti barədə xalqa yanlış məlumatlar verməsi olub.

Ermənistan parlamentinin deputatı Rafik Petrosyan qeyd edir ki, Prezident İlham Əliyevin hərbi bəyanatları münaqişənin yenidən hərbi müstəviyə keçə biləcəyindən xəbər verir ki, bu da Ermənistan üçün acınacaqlı nəticələrə gətirib çıxara bilər.

Erməni deputatın fikrincə, indi İrəvan hökuməti hər vəchlə çalışmalıdır ki, beynəlxalq ictimaiyyət Azərbaycanın müharibəyə əl atmasına imkan verməsin: "Yeni müharibə Ermənistan üçün fəlakət deməkdir. Nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycanın hərbi büdcəsi son bir neçə ildə dəfələrlə artıb. Bu ölkə açıq şəkildə silah aldığını gizlətmir. Bütün bunların fonunda Prezident İlham Əliyevin hərbi bəyanatları Azərbaycanın müharibəyə başlaya biləcəyinin istisnalıq təşkil etmədiyini göstərir. Hər halda biz çalışmalıyıq ki, beynəlxalq ictimaiyyətin, o cümlədən ATƏT-in Minsk qrupunun yardımı ilə Azərbaycanın müharibəyə başlamasına yol verməyək. Çünki nəticə bizə yaxşı heç nə vəd etmir".

Ermənistanın xarici işlər naziri Edvard Nalbandyanı da qorxudan məqam Azərbaycanın hərbi gücünü artırmasıdır. Helsinkidə ATƏT xarici işlər nazirlərinin toplantısında çıxışı zamanı Edvard Nalbandyan qeyd edib ki, Azərbaycanın gündən-günə öz hərbi potensialını artırması bölgədə hərbi əməliyyatların baş qaldırması ilə nəticələnə bilər: "Bakının addımları belə deməyə əsas verir ki, hərbi gücdən istifadə istisna edilmir".

Erməni siyasi ekspert Aleksandr Kananyan isə bildirir ki, əslində Azərbaycan hərbi yola əl atarsa, Ermənistan rəhbərliyi heç beynəlxalq ictimaiyyətin köməyilə də bunun qarşısını ala bilməyəcək: "Etiraf etmək lazımdır ki, Azərbaycan beynəlxalq aləmdə Ermənistan üzərində qələbə əldə edib. İndi Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən danışılanda ərazi bütövlüyü prinsipi birinci olaraq göstərilir. Bu isə Ermənistanın əleyhinədir. İkinci bir tərəfdən, Serj Sarkisyanın legitim yolla prezident seçilməməsi bu gün Ermənistanın beynəlxalq aləmdə dəstəklənməsində ciddi problemə çevrilib. İndi Serj Sarkisyan beynəlxalq ictimaiyyətin dediyinə də hər hansı ciddi müqavimət göstərə bilmir.

Beynəlxalq ictimaiyyət isə artıq daha çox Azərbaycanın dedikləri ilə hesablaşır.

Belə vəziyyətdə Azərbaycanın müharibəyə başlamasına heç bir müqavimət təşkil etmək mümkün olmayacaq. Moskva Bəyannaməsi imzalandıqdan sonra verilən ilkin açıqlamalarda problemin yalnız sülh yolu ilə həll olunacağına dair ümidlər yaranmışdı. Ancaq Prezident İlham Əliyevin Azərbaycanın hərb yolundan istifadəsinin istisna olunmadığını Bəyannamənin imzalamasından sonra elə Avropanın özündə bildirməsi bizə yaxşı heç nə vəd etmir. Azərbaycanla müharibə aparmağa isə Ermənistanın iqtisadi gücü yoxdur. Müharibə başlasa, bu əvvəlki Qarabağ döyüşlərindən fərqlənəcək. Etiraf etməliyik ki, Azərbaycan indi mütəşəkkil orduya və bizdən xeyli güclü olan hərbi potensiala malikdir. Azərbaycan rəhbərliyi bunu yaxşı başa düşür".

Ermənistanın sabiq prezidenti Levon Ter-Petrosyana görə də indi münaqişə ətrafında yaranan vəziyyət sürətlə Azərbaycanın xeyrinə işləməkdədir: "Bütün bunların məsuliyyəti ölkənin indiki prezidentinin üzərinə düşür".

Göründüyü kimi, artıq Ermənistanda olduqca pessimist əhval-ruhiyyə formalaşıb. Bu, artıq Azərbaycanın Ermənistan siyasətçiləri və bütövlükdə erməni cəmiyyəti üzərində tam psixoloji qələbə əldə etdiyini təsdiqləyir. Psixoloji qələbənin hərbi qələbə ilə əvəzlənməsinin artıq hər an mümkün ola biləcəyi elə ermənilərin özü tərəfindən açıq etiraf olunur.

Azərbaycan Prezidentinin mövqeyi isə təkcə Ermənistanda yox, dünyanın bir sıra tanınmış araşdırma mərkəzlərində də geniş təhlil olunmaqdadır. Rusiya Siyasi və Hərbi Analiz İnstitutunun millətlərarası problemlər şöbəsinin müdiri, tanınmış rusiyalı politoloq Sergey Markedonovun fikrincə, Azərbaycan Prezidentinin İtaliya televiziyasına müsahibəsində səsləndirdiyi fikirlər Cənubi Osetiyada "beşgünlük müharibə"dən sonra ermənilərdə yaranmış mifi darmadığın etdi: "Cənubi Osetiya müharibəsindən sonra Ermənistanda belə hesab olunurdu ki, Azərbaycan Dağlıq Qarabağın və onun ətrafındakı rayonların geri alınması üçün hərbi yola əl atmayacaq. Ancaq Prezident İlham Əliyevin Moskva Bəyannaməsilə bağlı verdiyi açıqlamalar ermənilərdə bu ümidi alt-üst etdi".

Rusiyalı politoloq qeyd edir ki, Prezident İlham Əliyev Moskva Bəyannaməsində gücdən istifadəni qadağan edən birbaşa fikrin olmadığını bildirməkdə haqlıdır. Politoloqun fikrincə, burada Ermənistanı qorxuya salan məqamlardan biri Rusiya faktoru ilə bağlıdır. Çünki Azərbaycanın öz ərazilərini işğaldan azad etmək üçün hərbi əməliyyatlara başlaması Rusiyanın Cənubi Osetiya müharibəsindən sonra daha çox neytral mövqedən çıxış etməsini şərtləndirir: "Rusiya burada daha çox müşahidəçi rolu oynamaqda və bu statusda qalmaqda maraqlıdır. Qərb ölkələri isə əvvəllər də Azərbaycanın hərbi çağırışlarına tolerant yanaşıb".

R.BAYRAMOV

Azərbaycan.-2008.-7 dekabr.-S.4.