Azərbaycan Avropa İttifaqı ilə əlaqələrini qarşılıqlı maraqlar əsasında uğurla inkişaf etdirir

Azərbaycan Avropa Birliyi (AB) ilə əməkdaşlıq əlaqələrini ildən-ilə genişləndirməkdədir. Avratlantik məkana inteqrasiya kursunu seçən respublikamızın təşkilatla 1993-cü ildən əsası qoyulmuş diplomatik münasibətləri son 15 ildə yüksələn xətlə inkişaf etmişdir. Ulu öndər Heydər Əliyev Avropa Birliyi ilə çoxşaxəli əməkdaşlığı Azərbaycanın xarici siyasət strategiyasının mühüm istiqamətlərdən biri kimi müəyyənləşdirmişdir. Eyni zamanda, Azərbaycanın strateji mövqeyi AB-nin üzv dövlətlərinin ölkəmizlə siyasi və iqtisadi münasibətləri inkişaf etdirmək marağını artırır. Avropa İttifaqı tərəfindən irəli sürülmüş Vahid Avropa Birliyi modeli də Azərbaycan üçün çox əhəmiyyətlidir. Ötən müddət ərzində ölkəmiz bu mötəbər qurumla bir sıra hüquqi sazişlər də imzalamışdır.

Avropa Birliyinə üzv olan ölkələr arasında münasibətlər milli sərhəd və maraqlara deyil, ümumbəşəri dəyərlərə - vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu, insan və vətəndaş hüquqlarının təminatı, o cümlədən birgə iqtisadi əməkdaşlıq məramına söykənir. AB-nin yeni müstəqillik əldə etmiş ölkələri Ümumavropa inteqrasiyasına cəlb etmək siyasəti bu qurumun genişlənməsi, inkişaf etməsi məqsədinə xidmət edir. Azərbaycanın Avropanın nüfuzlu təşkilatlarından sayılan Avropa Birliyi ilə qarşılıqlı maraqlar əsasında əməkdaşlığını yüksəltməsi də bu baxımdan diqqətəlayiqdir.

Bakıda Avropa Birliyinin MDB ölkələrinə texniki yardım proqramı nümayəndəliyinin (TACİS) açılması ilə Azərbaycan iqtisadiyyatının bütün sahələrinin Avropa modeli üzrə yenidən qurulması prosesi başlanmışdır. Bu proqram çərçivəsində 1993-cü ildə Brüsseldə Avropa Birliyinin təşəbbüsü ilə "Avropa-Qafqaz-Asiya Transqafqaz nəqliyyat dəhlizi" (TRASEKA) layihəsi irəli sürülmüş, Azərbaycan, Gürcüstan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Türkmənistan, Tacikistan nümayəndələrinin iştirakı ilə onun müzakirəsi keçirilmişdir. Müzakirələrin yekunu olaraq Brüssel Bəyannaməsi adlı iki rəsmi sənəd imzalanmış və qədim "Şərq-Qərb İpək yolu" dəhlizinin yeni şəraitdə bərpası, nəqliyyat-kommunikasiya infrastrukturlarının yenidənqurulması və inkişaf etdirilməsi qərara alınmışdır. Azərbaycanın bu mötəbər qurumla münasibətləri TRASEKA və "Tərəfdaşlıq və əməkdaşlıq sazişi" çərçivəsində deyil, eyni zamanda, Cənubi Qafqazda həyata keçirilən ümumi regional əməkdaşlıq layihəsi formatında da uğurla gerçəkləşdirilir.

Prezident İlham Əliyev ümummilli lider Heydər Əliyevin xarici siyasət kursuna sadiq qalaraq Avropa təşkilatları ilə milli maraqlarımıza uyğun əməkdaşlığın genişləndirilməsinə xüsusi önəm vermişdir. Ölkə başçısının 2004-cü ilin may ayında Belçika Krallığına reallaşan işgüzar səfərinin yekunları göstərdi ki, təşkilat gələcəkdə Azərbaycanı öz sıralarında görmək istəyir. Qurumun ölkəmizə zəruri maddi-texniki dəstəyi vermək niyyətini açıqlaması bunu bir daha təsdiqlədi. Avropa Birliyinin Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsinin təyin olunması və Cənubi Qafqaz ölkələri ilə yeni qonşuluq proqramı təşkilatın regiona ciddi maraq göstərdiyini bir daha sübuta yetirdi. Azərbaycan Prezidenti bu günlərdə Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi Peter Semnebini qəbul edərək ölkəmizlə təkşilat arasında əməkdaşlığın hazırkı vəziyyəti və perspektivləri, regional əməkdaşlıq məsələləri ətrafında geniş fikir mübadiləsi aparmışdır. Qurum təmsilçilərinin vaxtaşırı ölkəmizə səfərləri əməkdaşlıq əlaqələrinin genişlənməsini göstərir. Cənubi Qafqazın lider dövləti olan Azərbaycana Avropa İttifaqının böyük maraq göstərməsi və bütün sahələrdə əməkdaşlığı genişləndirmək niyyətini açıqlaması əlaqələrin yüksələn xətt üzrə inkişafından xəbər verir.

Ölkəmiz Avropa Birliyinin həyata keçirdiyi "Yeni qonşuluq siyasəti" proqramının fəal iştirakçısı olaraq birgə iqtisadi layihələri reallaşdırır. Proqram çərçivəsində Azərbaycan Avropa Birliyi ilə iqtisadi, siyasi, hüquqi və inzibati islahatları həyata keçirmək imkanı əldə etmişdir. Azərbaycan "Yeni qonşuluq siyasəti" proqramı çərçivəsində təşkilatdan onun daxili bazarlarına çıxış kvotası, işçi, əmtəə, xidmət, investisiya-kapital resurslarının sərbəst dövriyyə imkanını əldə edir. Bununla yanaşı, yeni proqram çərçivəsində əməkdaşlıq Azərbaycana Avropa ölkələri ilə qarşılıqlı iqtisadi əlaqələrin qurulması, güzəştli ticarət və kredit rejiminin yaradılması, əmək, bazar münasibətləri və miqrasiya, narkobiznes və mütəşəkkil cinayətkarlıqla mübarizə, Ümumavropa Ticarət Təşkilatına qəbulunun tezləşdirilməsi imkanları açır.

2006-cı il 14 noyabr tarixdə Avropanın "Yeni qonşuluq siyasəti üzrə fəaliyyət planı" təsdiq edilmişdir. Ölkəmiz qoşulduğu fəaliyyət planı üzrə razılaşdırılmış prinsiplərə uyğun işlər görəcək. Avropa Birliyi 2007-2013-cü illəri əhatə edəcək yeni qonşuluq siyasəti üzrə fəaliyyət planı üçün büdcəsindən 11 milyard 181 milyon avro dəyərində vəsait ayırıb. Bu pullar Avropa Birliyinin qonşu dövlətlərlə qarşılıqlı əməkdaşlığı möhkəmlətmək üçün milli və beynəlxalq proqramların həyata keçirilməsinə xərclənəcək. Azərbaycanın qoşulduğu 7 ili əhatə edən fəaliyyət planı təkcə Avropa Birliyinin imkanları hesabına həyata keçirilməyəcək. Azərbaycanda yerinə yetirilməsi nəzərdə tutulan böyük sayda öhdəliklərin reallaşması üçün başqa maliyyə mənbələrindən də istifadə olunacaq. Sənəddə Avropa qonşuluq siyasətinin əsas istiqamətləri - iqtisadi inteqrasiya, mütəmadi siyasi və mədəni əlaqələr, eləcə də sərhəd əməkdaşlığı nəzərdə tutulub.

Ölkəmiz Avropanın enerji təhlükəsizliyində də mühüm rola malikdir. Azərbaycanın bilavasitə iştirakı ilə bölgədə gerçəkləşdirilən iri enerji layihələri bunu bir daha təsdiqləyir. Bakıda beynəlxalq enerji təhlükəsizliyinə həsr edilmiş IV Enerji Sammiti Xəzər dənizi hövzəsində hasil edilən enerji daşıyıcılarının Qara dəniz, Baltik dənizi regionlarına və Mərkəzi Avropaya çatdırılması üçün Odessa-Brodı neft kəmərinin yaradılması məsələlərinə həsr edilmişdi. Enerji sahəsində birgə əməkdaşlığı nəzərdə tutan Bakı sammitinin yekununda iştirakçı dövlətlərin imzaladıqları bəyannamənin də mühüm əhəmiyyəti vardır. Prezident İlham Əliyev bildirmişdi: "Bəyannaməyə qoşulanlar arasında Avropa İttifaqının üzvü olan 9 dövlət var, Avropa Komissiyası da var. Bu, Qafqaz və Xəzər regionu üçün mühüm amildir. Avropa İttifaqı ilə bizim münasibətlərimiz həm qonşuluq siyasəti, həm enerji əməkdaşlığı çərçivəsində çox müsbət inkişaf edir. Əlbəttə ki, gələcək uğurlar üçün biz müsbət meyilləri davam etdirməliyik. Avropa İttifaqının 9 üzvünün - üçdə bir hissəsinin bu bəyannaməyə qoşulan ölkələr arasında olması faktı özlüyündə önəmlidir".

Azərbaycan-Avropa İttifaqı arasında enerji sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün konkret addımlar atılmışdır. Ölkəmizdə hasil edilən qazın müəyyən həcmi Türkiyədən ötürücü qurğu vasitəsilə Yunanıstana verilir. Xəzər dənizi hövzəsində hasil edilən enerji daşıyıcılarının Mərkəzi Avropaya çatdırılması üçün Odessa-Brodı neft kəmərinin də yaradılması enerji sahəsində əməkdaşlığın daha da dərinləşməsinə mühüm töhfə olacaq. Azərbaycan Avropa İttifaqına üzv olan ölkələrlə əməkdaşlığını gücləndirməklə daha böyük iqtisadi dividendlər əldə edəcəkdir.

E.HACIALIYEV

Azərbaycan.-2008.-26 dekabr.-S.3.