Qadın triumfu
O, İmperatriça Feofaniyadan sonra Almaniyada dövlət başında duran ikinci qadındır. Zərif cinsin nümayəndəsi olmasına baxmayaraq, siyasətdə əsl kişi təbiəti nümayiş etdirir. Bu gün Avropanın taleyilə bağlı hər hansı mühüm qərar onun razılığı olmadan qəbul edilmir. Kommunist rejiminin bərqərar olduğu bir ölkədə böyüməsinə baxmayaraq, uşaqlıq dövründən özünü kapitalizmin nümayəndəsi kimi aparıb. İxtisasca fizik olsa da, özünü siyasətdən təsdiq edib. Almaniyanın federal kansleri Angela Merkel bu gün də siyasətin həyatının ayrılmaz hissəsi olduğunu bildirir.
Qırmızı keşişin
qızı
Qızlıq soyadı Kasner
olan Angela Doroteya Merkel 1954-cü il iyulun 17-də Hamburqda anadan
olub. Angelanın atası Horst Kasner texnologiyanı öyrənmək
məqsədilə Qərbi Almaniyanın bu şəhərinə
Şərqi Berlindən gəlmişdi. Angelanın anası
Herpinda Kasner isə latın və ingilis dili müəllimi
işləyirdi. Hamburqda teoloji təhsil aldıqdan sonra Kasner həyat
yoldaşı və yenicə dünyaya gəlmiş Angela ilə
birlikdə Almaniya Demokratik Respublikasına köçdü.
Burada kiçik Templin şəhərində yaşayan Horst
Kasner kilsədaxili təhsil mərkəzinin
yaradılmasında fəal iştirak etməyə
başladı. 1957-ci ilin iyulunda Angelanın qardaşı Mark
Kasner, 1964-cü ilin avqustunda isə bacısı İrena
dünyaya gəldi.
Sonradan keşişlər
üçün nəzərdə tutulan kollecə rəhbərlik
etməyə başlayan Horst Kasner Berlin-Brandenburq Lüteran
kilsəsinin də ən önəmli nümayəndələrindən
biri idi. O, həm də ADR hökumətinə qarşı
müxalifətdə olmayan din xadimləri sırasında yer
alırdı. Horst Kasner teoloqların yaratdığı
"Vaysenzee seksiyası" qrupuna daxil idi və ADR hökuməti
belə hesab edirdi ki, bu qrup kilsənin "tərəqqipərvər"
hissəsinə aiddir. Bütün bunlar Kasnerə Qərbə
gedib-gəlmək üçün asanlıqla icazə
almağa şərait yaradırdı. Lakin ADR-də Angelanın
anasına ixtisası üzrə məktəbdə işləməyə
qadağa qoyulmuşdu. Bu səbəbdən keçmiş
müəllimə özünü uşaqlarına həsr etmək
məcburiyyətində qalmışdı.
1961-ci ildə Angela Templində
orta politexnik məktəbində birinci sinfə getdi. Müəllimlərinin
və onunla bir sinifdə oxuyanların bildirdiyinə görə,
orta məktəbdə ilk illərdə o, digərlərindən
elə fərqlənməsə də, sosial baxımdan şəraitə
tez uyğunlaşan olub. Riyaziyyat və rus dilini daha
yaxşı mənimsəyən Angela 1973-cü ildə orta məktəbi
əla qiymətlərlə başa vurdu.
Uşaqlıq dövrü və
orta məktəb illəri ilə bağlı Merkel
xatırlayır ki, atasının dindar olması və
özünün xristian ənənələrinə
bağlılığı onun həyatında vacib rol
oynayıb və kommunist ölkəsində keçən
uşaqlığı dövründə xristian kökləri
ilə bağlılığı daha da güclənib. Angela
onu bildirir ki, Almaniya Demokratik Respublikasında (ADR)
yaşamasına baxmayaraq, özünü heç vaxt
buranın bir hissəsi hesab etməyib. Elə bu səbəbdən
ADR istehsalı olan geyimlərdən və digər əşyalardan
mümkün qədər istifadə etməməyə
çalışıb. Angelanın uşaqlığı barədə
mediada müxtəlif maraqlı faktlara rast gəlmək
mümkündür. Məsələn, bildirilir ki, Almaniyada
olan sovet əsgərləri dəfələrlə onun
velosipedini oğurlayıb. Lakin Angela buna görə heç
vaxt əsgərlərə nifrət etmədyini qeyd edir.
Qızından fərqli
olaraq Angelanın atası sosializmə daim rəğbət bəsləyib
və hətta buna görə ona "Qırmızı
Kasner", "Qırmızı Keşiş" təxəllüsü
verilib. Sosializmə olan rəğbətinə görə,
"Qırmızı Kasner" qızının Ernst
Telmanın adına olan pioner təşkilatına daxil edilməsinə
də heç bir etiraz etməyib. Angela isə pioner təşkilatının
ardınca, Vzal Alman Gəncləri İttifaqı adlanan komsomol
təşkilatına da qəbul olunub. Məktəb illərində
Angelanın riyaziyyata marağı böyük olub, hətta o,
iki dəfə Sovet-Şərqi Almaniya olimpiadasında birinci
yerə çıxıb. 1968-ci ildə isə digər
olimpiya qalibləri ilə birlikdə Moskvaya gəlib. Rus dili
üzrə respublika müsabiqələrində də dəfələrlə
birinci yerə çıxan Angela hələ orta məktəbdə
oxuyarkən fizik olmaq və bu məqsədlə Karl Marks
adına Leyptsiq Universitetinin fizika fakültəsinə daxil
olmaq qərarına gəldi.
"Demokratik oyanış"la başlanan siyasi yol
1973-cü ildə bu
universitetə daxil olan Angela həyatında vacib rol oynayan bəzi
şəxslərlə elə tələbə ikən
Ali məktəbi fərqlənmə
diplomu ilə bitirən Merkel dərhal işə düzələ
bilmədi. Tədqiqatçılara görə, buna əsas səbəb
həmin vaxt Merkelin ADR Dövlət Təhlükəsizlik
Nazirliyi (Stasi) ilə əməkdaşlıqdan imtina etməsi
və "Həmrəylik" hərəkatından olan
polşalı dissidentlərə rəğbət bəsləməsi
olub. Həmin vaxtlar ADR-də qurulan rejimdən elə də
açıq şəkildə narazılıq ifadə etməyən
Merkel iş tapmaq üçün Berlinə gəldi və
1978-ci ildən 1990-cı ilə kimi ADR Elmlər
Akademiyasının Mərkəzi Fizika-Kimya İnstitutunda
işə düzəldi. Maraqlıdır ki, elə həmin
vaxtlar Angela institutun komsomol təşkilatının təşviqat
və təbliğat üzrə katibi seçildi. 1986-cı
ildə kvant kimyası üzrə doktorluq
dissertasiyasını müdafiə edən Angela siyasətə
1980-ci illərin sonlarında,
Xalq Palatasına 1990-cı il
martın 18-nə təyin edilən seçkilərlə
bağlı yaradılan "Almaniya uğrunda alyans"da isə
"Demokratik oyanış"da əsas rollardan birini
oynayırdı. Lakin həmin vaxt seçkilərdə
"Demokratik oyanış" 0,9 faiz səs toplamaqla ciddi məğlubiyyətə
uğradı. Buna əsas səbəb partiyanın sədri
Volfqanq Şnurun ADR Təhlükəsizlik Nazirliyilə əməkdaşlığının
meydana çıxması olmuşdu. Lakin "Demokratik
oyanış"la birlikdə "Almaniya uğrunda
alyans"a qatılan Şərqi Almaniya Xristian Demokratlar
İttifaqı (XDİ) 41 faiz səs topladığı
üçün alyans seçkilərdə birinci yerə
çıxdı. Xristian Demokratlar İttifaqı tərəfindən
irəli sürülən siyahıda adı birinci gələn
Lotar de Mezyer alyansa daxil olan partiyalardan, sosial demokratlardan və
liberallardan ibarət koalisiya yaratdı. Aprelin 12-də Lotar de
Mezyer ADR Nazirlər Şurasının yeni sədri
seçildi. O, Merkeli ADR tarixində azad seçilən ilk və
sonuncu qeyri-kommunist hökumətinin mətbuat katibinin müavini
təyin etdi. Elə həmin il Mezyerin
tapşırığı ilə Moskvaya gələn
Angelanın əsas missiyası sovet vətəndaşlarının
Almaniyada baş verən siyasi dəyişikliklərə
münasibətini öyrənmək idi.
ADR-də keçirilən
parlament seçkilərindən az sonra gündəmə gələn
əsas məsələlərdən biri də Almaniyanın
birləşməsi idi. Məhz həmin dövrdə
Angelanın siyasi karyerasında vacib rol oynayan federal kansler
Helmut Kolla tanışlığının baş tutması gələcək
baş nazir üçün mühüm əhəmiyyət kəsb
etdi. Belə ki, Kol Merkelin vəzifə karyerasında sürətlə
yüksəlməsində az rol oynamadı. Merkellə Kolu isə
Lotar de Mezyer
1990-cı il avqustun 31-də
ADR və AFR-in birləşməsi haqqında müqavilə
imzalandı. O dövrdə mətbuat katibinin müavini kimi
Merkel Mezyeri mühüm dövlət tədbirlərində və
xarici səfərlərdə müşayiət edirdi. Bu səbəbdən
o, Almaniya Federativ Respublikası ilə münasibətlərin
tənzimlənməsi barədə imzalanan yekun müqavilədə
də iştirak edib. Elə həmin vaxtlar Mezyerin ətrafında
yaranan qalmaqal Angelanı daha çox diqqət mərkəzinə
çəkdi. Belə ki, Mezyerin xüsusi xidmət
orqanları ilə əlaqələrinin olduğu meydana
çıxdığından o, karyerasını
yarımçıq saxlamalı oldu. Həmin vaxt Merkel
keçmiş rəhbərini ictimai şəkildə sərt
ittiham etməyə başladı.
Bu dövrdə yaşanan
proseslərdən biri də Almaniyanın şərqində və
qərbində olan siyasi partiyaların birləşməsi idi.
Onlardan biri olan Xristian Demokratlar İttifaqı Qərbi
Almaniyada eyni adlı partiya ilə birləşdi. Bundan sonra
Merkelin təmsil olunduğu "Demokratik oyanış"
partiyası da növbədənkənar qurultayında Xristian
Demokratlar İttifaqının tərkibinə daxil olmaq barədə
qərar qəbul etdi. 1990-cı il oktyabrın 1-2-də
Hamburqda birləşmə ilə bağlı keçirilən
qurultayda o, "Demokratik oyanış"ı təmsil edən
nümayəndə heyətinin üç üzvündən
biri idi.
Xristian Demokratlar İttifaqının yeni baş katibi
Angelanın ADR-də mətbuat
katibinin müavini vəzifəsinə 1990-cı il oktyabrın
3-də, Almaniyanın birləşdiyi gün son qoyuldu. Bundan
sonra Merkel Mətbuat və İnformasiya üzrə Federal
Nazirlikdə məsləhətçi təyin edildi. Birləşmiş
Almaniyada yeni iş yeri tapan Merkel Bundestaqa deputat seçilmək
qərarına gəldi və Ştralzund-Ryuqen dairəsindən
deputatlığa namizəd oldu. Həmin il dekabrın 2-də
birləşmiş Almaniyanın Bundestaqına keçirilən
ilk seçkilərdə Merkel 48,5 faiz səs toplayaraq deputat
seçildi.
1991-ci ildən 1998-ci ilə
qədər Xristian Demokratlar İttifaqının sədr
müavini olan Angelanın istər federal hökumətdə,
istərsə də partiyada sürətli yüksəlişinin
əsas səbəbi Kolun dəstəyi idi. 1990-cı ildə
Bonna Federal Kanslerliyə çağırılan Merkel Kolun
yaratdığı dördüncü kabinetdə gözlənilmədən
qadın və gənclər üzrə nazir təyin olundu.
Angelanın belə yüksəlməsində
federal kansler xüsusi rol oynadığına görə həmin
vaxt çoxu onu "Kolun qızı"
çağırırdı. 1994-cü il oktyabrın 16-da Bundestaqa
keçirilən növbəti seçkilərdən sonra Kol
onu ətraf mühit, təbiətin mühafizəsi və
nüvə reaktorlarının təhlükəsizliyi üzrə
nazir vəzifəsinə təyin etdi. Bu vəzifədə
çalışdığı vaxt Merkel olduqca ciddi bir
qalmaqalla üz-üzə qaldı. Belə ki, həmin vaxt jurnalistlərə
məlum oldu ki, nazir bağ evinə hərbi vertolyotda gedir və
hər belə uçuş dövlət xəzinəsinə
bir neçə min markaya başa gəlir. Merkelin siyasi
karyerası ciddi təhlükə altına düşsə də,
sonda o bu qalmaqaldan yenə Kolun dəstəyilə yaxa qurtara
bildi.
1998-ci il sentyabrın 27-də
Bundestaqa keçirilən növbəti seçkilərdə
Xristian Demokratlar İttifaqının və Xristian Sosialistlər
İttifaqının koalisiyası çox ciddi məğlubiyyətlə
üzləşdi. Bu, partiya rəhbərliyində yeni dəyişikliyə
gətirib çıxardı. Belə ki, həmin il
noyabrın 7-də Volfqanq Şoyble XDİ-nın sədri vəzifəsində
Kolu əvəzlədi. Partiyanın fəxri sədri statusunu
alan Kolun tövsiyəsi ilə Merkel Xristian Demokrat
İttifaqının baş katibi seçildi. Bu dəfə
Volfqanq Şoyble də Merkelin yeni təyinatını dəstəkləyirdi.
"Qara kassa" əməliyyatı
1999-cu ilin noyabrında
Xristian Demokratlar İttifaqının qeyri-qanuni şəkildə
maliyyələşdirilməsi barədə qalmaqal
Angelanın siyasi həyatına təsirsiz ötüşmədi.
Söhbət həmin vaxt meydana çıxan "qara
kassa" əməliyyatından gedirdi. Hətta Kol bu qalmaqal
üzündən siyasi karyerasına son qoydu. Qeyd edək ki,
"qara kassa" qalmaqalı Xristian Demokratlar
İttifaqının qanunsuz maliyyələşdirilməsi ilə
bağlı idi. 1999-cu il dekabrın 16-da Kolun ZDF telekanalına
verdiyi müsahibədən sonra bir daha aydın oldu ki,
"Siyasi Partiyalar haqqında" qanuna zidd olaraq o, partiya
üçün milyonlarla marka həcmində maliyyə vəsaiti
alıb. Bütün israrlara rəğmən Kol partiyaya kimin
yardım etməsini açıqlamaqdan imtina etdi.
Həmin vaxt Kolun bu hərəkətinə
qarşı çıxanlardan biri isə elə Merkel idi.
Bununla bağlı Merkel "Frankfurter Allgemeine Zeitung" qəzetində
Helmut Kolu ciddi tənqid edir və partiyanın "köhnə
qvardiyadan" birdəfəlik ayrılmalı olduğunu
yazırdı: "Partiya ilk müstəqil
addımlarını atmalı, özünə
inanmalıdır. Helmut Kolun özünü tez-tez
adlandırdğı kimi "qoca döyüş atı"
olmadan siyasi rəqiblərilə mübarizəni davam etdirə
bilər. Bir yeniyetmə kimi partiya valideyn evindən
ayrılmalı və öz yolu ilə getməlidir".
Bir qədər sonra XDİ
Koldan partiyaya maliyyə ayıran şəxsin adını
açıqlamayana qədər fəxri sədr səlahiyyətlərini
dayandırmağı tələb etdi. Buna cavab olaraq Kol fəxri
sədrlikdən istefa verdi. Elə həmin vaxtlar Kolun partiya sədri
Şoyble ilə ictimai polemikaları da geniş vüsət
almağa başladı. Lakin partiyanın xəzinədarı
Briqitt Baumaysterin verdiyi açıqlamalar Şoybleyə ciddi zərbə
vurdu. Belə ki, Bundestaqın 2 dekabr 1999-cu ildə keçrilən
iclasında Şoyble Karlhayns Şrayberin adlı iş
adamının timsalında hərbi sənaye lobbisindən
maliyyə yardımı alması barədə iddiaların əsassız
olduğunu bildirmişdi. Lakin Briqitt Baumayster sözügedən
lobbidən pulun necə alınmasını tam detallarına qədər
açıqladı və bundan sonra Şoyble maliyyə
yardımı alınmasını etiraf etdi.
Yeni sədrlə yeni uğurlar
Bundan sonra isə onun partiya sədri
vəzifəsində qalması mümkün deyildi. 2000-ci il
fevralın 16-da Şoyble XDİ və XSİ fraksiyasında
bildirdi ki, o, partiya sədri və fraksiya lideri postundan gedir.
Növbəti bir neçə həftə ərzində
baş katib kimi Merkel partiyaya rəhbərlik etməyə
başladı. 2000-ci il aprelin 10-da isə o, partiya sədri
seçildi. 2000-2001-ci illərdə federal dairələrdə
keçirilən yerli seçkilərdə Merkelin rəhbərliyi
altında XDİ ciddi qələbə qazandı. Elə bundan
sonra Merkelin federal kansler postuna əsas namizədlərdən biri
olacağı dəqiqləşməyə başladı.
Lakin 2002-ci ilin sentyabrında Bundestaqa keçirilən
seçkilərdə Merkel federal kansler postuna namizədliyini
Bavariyanın baş naziri və Xristian Sosialist
İttifaqının sədri Edmund Ştoyberin lehinə geri
götürdü. Buna əsas səbəb isə XDİ-nin
yuxarı eşelonlarının Ştoyberi dəstəkləməsi
idi. Həmçinin partiya sədri postunda ilk dövrlər
Merkelin ambisiyaları bir çox tərəfdaşlarının
tənqidinə tuş gəlmişdi. Hətta bəziləri
onu keçmiş ADR-dən "yad element"
adlandırır, siyasi təcrübəsizlikdə ittiham
edirdi. Beləliklə də, 2002-ci ildə keçirilən
seçkilərdə Merkel könüllü olaraq Edmund
Ştoyberə güzəştə getdi. Əslində,
Ştoyberin kansler postuna namizəd olması Merkelin lehinə
idi. Çünki həmin vaxt Merkel qələbə
çalacağına tam əmin deyildi və Ştoyberin məğlub
olacağı təqdirdə xristian partiyalarından ən
yaxşı namizəd statusuna yiyələnəcəyini də
yaxşı bilirdi.
Sentyabrın 22-də
keçrilən seçkilərdə Angelanın əvvəlcədən
gözlədiyi kimi, Herhard Şröderin lideri olduğu
Almaniya Sosial Demokrat Partiyası və Yoşka Fişerin
Yaşıllar Partiyasının koalisiyası qalib gəldi.
Hadisələrin bu səpkidə inkişafı və
partiyasında əsas rəqiblərin sıradan
çıxması Merkelin mövqeyini yenidən möhkəmləndirdi.
Elə bu səbəbdən 2002-ci ilin payızında Merkel
Bundestaqda Xristian Sosialist və Xristian Demokrat
ittifaqlarının yaratdığı fraksiyaya rəhbər
seçildi. Hətta bununla bağlı Xristian Demokratlar
İttifaqının Rəyasət Heyətinin həlledici
iclasında Ştoyber səsini Angelanın lehinə verdi.
Partiyanın 2002-ci ilin
noyabrında Hannoverdə keçirilən federal qurultayında
Merkel yenidən böyük səs çoxluğu ilə sədr
seçildi. Növbəti il partiya üçün uğurlu
oldu. Belə ki, Hessendə və Aşağı Saksoniyada
keçirilən parlament seçkilərində Xristian
Demokratlar İttifaqı qalib gəldi. Bununla da, qanunverici
orqanda mövqeyini gücləndirən və müxalifətdə
olan Angela ölkənin idarə edilməsində iştirak etməyə
başladı.
2004-cü ilin fevralında isə
federal kansler Herhard Şröder Almaniya Sosial Demokrat
Partiyasının sədri vəzifəsindən istefa verdiyini
açıqladı və onun yerinə Frans Myunteferinq
keçdi. Elə həmin il Hamburq parlamentinə keçirilən
seçkilərdə Xristian Demokratlar İttifaqı qələbə
qazandı.
2004-cü ilin sonlarında
federal prezident Yohannes Raunun səlahiyyət müddəti
başa çatdı. Formal olan bu baş siyasi vəzifəyə
namizədliyini irəli sırən Volfqanq Şoyble XDİ və
XSİ-dən dəstək alacağına ümid edirdi.
Xristian Demokratlar İttifaqı daxilində Merkelə
qarşı çıxan qüvvələr də
Şoyblenin namizədlyini dəstəkləyirdi. Lakin Merkelin dəstəklədiyi
namizəd bankir Horst Kelyer idi. Federal Məclisdə Kelyerin qələbə
qazanaraq Prezident seçilməsi Merkelin mövqelərini daha
da gücləndirdi.
2005-ci ildə keçirilən
yerli seçkilərdə Almaniya Sosial Demokrat Partiyası
növbəti dəfə məğlubiyyətə
uğradı. Davamlı məğlubiyyətləri nəzərə
alan partiyanın sədri Frans Myunteferinq Bundestaqa növbədənkənar
seçkilərin keçirilməsini təklif etdi. Onun
ardınca federal kansler Şröder Bundestaqda öz hökumətinə
könüllü şəkildə etimadsızlıq təşəbbüsü
irəli sürdü ki, bu da 2005-ci il sentyabrın 18-də
növbədənkənar parlament seçkilərinin təyin
edilməsilə nəticələndi.
2005-ci ilin ortalarına
yaxın Merkel artıq xristian partiyalarının böyük əksəriyyətinin
dəstəyini əldə etmişdi. Həmin ilin mayın
30-da Merkel XSİ və XDİ-dən federal kansler postuna rəsmi
namizəd kimi irəli sürüldü. Onun namizədliyi
Ştoyber tərəfindən təklif olunmuşdu və hər
iki xristian partiyasının rəhbərliyi bu təklifi məmnuniyyətlə
qəbul etmişdilər.
Merkel qalib gələcəkləri
təqdirdə Azad Demokratlar Partiyası ilə birlikdə
koalisiya hökuməti yaradacağını bildirdi. Ancaq
XDİ və XSİ bloku seçkilərdə cəmi 35,2 faiz
səs toplaya bildi. Almaniya Sosial Demokrat Partiyası isə bir qədər
az - 34,2 faiz səs toplamışdı. XDİ və
XSİ-nin topladığı səs
proqnozlaşdırıldığından aşağı
olduğu üçün bu onlara Azad Demokratlar Partiyası ilə
birlikdə blok yaratmasına imkan vermirdi.
Yaşıllar Partiyası ilə
yaradılmış koalisiya hökumətini itirən Almaniya
Sosial Demokrat Partiyası da hökuməti formalaşdıra
bilməzdi. Maraqlıdır ki, həmin vaxt televiziya
debatlarında Şröder məğlubiyyətə baxmayaraq,
yenidən hökuməti formalaşdırmaq niyyətində
olduğunu bildirdi. Şröderin belə iddia irəli sürməsinə
əsas səbəb Almaniya Sosial Demokrat Partiyasının
Bundestaqda hələ də ən böyük fraksiyaya malik
olması idi. Lakin qanunverici orqanda ən böyük fraksiya
birliyi XDİ və XSİ-yə məxsus idi. Bu səbəbdən
hökumətin formalaşdırılması üçün
tərəflərdən biri güzəştə getməli
idi. Uzun müzakirələrdən sonra hər üç
partiya Merkelin namizəd olmasına razılıq verdi. Sosial
demokratlara 8 nazir postu vəd edildi. Şröder isə Merkel
hökumətində təmsil olunmaq istəmədiyini bildirdi.
Zərif cinsdən ilk federal kansler
Merkel 2005-ci il noyabrın 22-də
parlament tərəfindən federal kansler postuna təsdiq olundu.
O, bu vəzifədə olan ilk qadın idi. Kansler vəzifəsinə
yiyələndikdən sonra Merkel ölkənin daha da
inkişaf etməsi üçün bir sıra vacib
addımlar atdı. Onun fəaliyyətinin əsas istiqamətini
federativ sistemdə dəyişikliklər aparılması,
bürokratizmlə mübarizə, elmi araşdırmalara daha
münbit şəraitin yaradılması, enerji, büdcə və
maliyyə, əmək bazarı və səhiyyə sistemində
islahatlar təşkil edirdi. Angela Merkelin bu istiqamətdə fəaliyyəti
əhali, biznes dairələri tərəfindən özünə
geniş dəstək qazandı. 2000-ci ilin sonlarından isə
Merkel yeni sosial bazar iqtisadiyyatı siyasətinin
reallaşmasına çalışır. 2007-ci ildə
Almaniya Avropa Birliyinə sədrlik edərkən bir sıra
vacib addımlar atıldı. Bunlar Transatlantik əməkdaşlığın
dərinləşməsi, enerji siyasəti, Qara dəniz və
Mərkəzi Asiya regionunda yerləşən ölkələrlə
qonşuluq münasibətlərinin genişləndirilməsi,
bu qəbildən olan digər məsələlər idi.
Xanım Merkel ətraf
mühitin təmizliyi uğrunda ən fəal mübarizə
aparan Avropa liderləri sırasında yer alır. Hətta buna
görə ona "ekologiyanın Janna d'Arkı" təxəllüsü
də verilib. Onun fikrincə, hazırda yaşanan maliyyə və
iqtisadi böhran 2020-ci ilə qədər Avropa
İttifaqının qarşıya qoyduğu ekoloji məqsədlərə
çatmasına imkan verməyəcək.
Xarici siyasətdə isə
Merkel daim balanslaşdırılmış mövqeyə
üstünlük verir ki, bu, onun Almaniya daxilində
nüfuzunun yüksək həddə qalmasında əsas
rollardan birini oynayır. Həm ölkə daxilində, həm
də Avropa Birliyi çərçivəsində atılan
addımlara görə, ABŞ-ın nüfuzlu "Forbs"
jurnalı Merkeli 2006, 2007 və 2008-ci illərdə ilin
adamı elan edib. 1998-ci ildə ikinci dəfə ailə quran
Merkelin övladı yoxdur. Bununla bağlı, o özü qeyd
edir: "Əvvəllər övladımın
olacağını düşünürdüm, lakin
alınmadı. Siyasətlə məşğul olanda və
yaşım 35-ə çatanda artıq bununla bağlı
özümə heç bir sual vermədim". Angelanın ən
böyük arzusu isə Moskvadan Vladivostoka qədər
transsibir ekspress səyahətinə çıxmaqdır.
Azərbaycan-Almaniya əlaqələri uğurla
inkişaf edir
Almaniya 1992-ci il yanvarın
12-də Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyıb.
İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər isə
həmin ilin fevralın 20-də qurulub. 1992-ci il sentyabrın
22-də isə Almaniyanın ölkəmizdə səfirliyi
açılıb. 1996-cı il iyul ayında ümummilli lider
Heydər Əliyevin Almaniyaya rəsmi səfəri olub. Məhz
bu səfər zamanı "Azərbaycan Respublikası ilə
Almaniya Federativ Respublikası arasında münasibətlərin
əsası haqqında" birgə bəyanat, eləcə də
imzalanmış digər sazişlər ölkələr
arasında əlaqələrin hüquqi-normativ
bazalarının genişlənməsində mühüm rol
oynamışdır.
2004-cü ilin avqust ayında
Prezident İlham Əliyev Almaniya Prezidentinin dəvəti ilə
Almaniyaya rəsmi səfər edib. Səfər müddətində
o, Prezident Horst Köler və Federal kansler Herhard Şröderlə
görüşlər keçirib. Görüşdə
ölkələrimiz arasında ikitərəfli münasibətlərin
inkişafı, qarşılıqlı siyasi əlaqələrin
vəziyyəti, regional və beynəlxalq məsələlər
ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb. 2007-ci ilin
14-16 fevral tarixində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev
Almaniyaya növbəti dəfə rəsmi səfərində
Almaniyanın Kansleri Angela Merkellə görüşüb.
Görüşdə Azərbaycan ilə Almaniya, eləcə
də Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasında mövcud
olan əlaqələrin inkişaf perspektivlərindən,
ölkəmizdə gedən iqtisadi tərəqqidən,
bütün sahələrdə iqtisadi islahatların uğurla
həyata keçirilməsindən və demokratik proseslərdən
söhbət açılıb. Bildirilib ki, iki ölkə
arasındakı münasibətlər çox yaxşı səviyyədədir
və Azərbaycanın Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlığı
vacibdir. Bu istiqamətdə Azərbaycanın
gördüyü işlər təqdirəlayiq qiymətləndirilib.
Görüşdə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqişəsinə də toxunulub,
qarşılıqlı maraq doğuran bir sıra regional və
beynəlxalq məsələlər barəsində də fikir
mübadiləsi aparılıb.
Federal kansler postunda
Almaniyanın, eləcə də Avropanın inkişafında
mühüm nailiyyətlərə imza atmağı bacaran
xanım Merkel yenidən bu vəzifəyə ən real namizəd
sayılır. Onun rəhbərliyilə Almaniyanın xristian
partiyalar ittifaqının növbəti dövr
üçün də hökuməti öz əllərində
saxlamaq ehtimalının kifayət qədər yüksək
olması elə Merkelin rəqibləri tərəfindən
etiraf edilir. Bu həm də Merkelin lider qismində fəaliyyətinin
bir nəticəsidir. Qeyd edilənlər isə zərif cinsin
bu nümayəndəsinin hələ qarşıdakı illərdə
də Almaniya, ümumiyyətlə isə Avropa siyasətində
əsas fiqurlardan olacağını göstərir.
Rasim Bayramov
Azərbaycan.-2009.-8 fevral.-S.2-5.