Astarada çəltikçiliyə maraq artır, lakin müəyyən çətinliklər də var

Dağdan endikcə vadi daha aydın görünürdü. Yamyaşıl ərazinin müxtəlif yerlərində qadınlar dörd-bir, beş-bir başlarını aşağı salıb işləyirdilər. Bura Astara rayonunun Artupa kəndinin çəltik sahələridir. Göz işlədikcə uzanıb gedir. Baxdıqca baxmaq istəyirsən. İlqar Cabbarovun ailə üzvləri də burada çalışırlar. Onların 38 hektar torpaq sahəsi var.

Pay torpaqlarına bir neçə ildir ki, çəltik əkirlər. Keçən il 1 ton 200 kiloqram məhsul götürüblər. Özlərinin illik ruzisini ayırıb, qalanını kiloqramı 2 manata satıblar. Son illər Artupa kəndinin əhalisi çəltik əkməyə üstünlük verir. Keçən il hər hektardan orta hesabla 75 sentner çəltik götürüblər. Cari ildə kənddə 150 hektar çəltik əkilib. İ.Cabbarov söhbət zamanı dedi ki, çəltik əkmək dədə-babadan bizim əsas məşğuliyyətimiz olub. Lakin Sovetlər birliyi zamanı Astarada əsasən tərəvəz yetişdirildiyi üçün çəltik əkib-becərmək unudulmuşdu. Daha doğrusu, buna icazə verilmirdi. İndi nə istəyirsən, onu da əkirsən. Bu il 50 hektara çəltik şitili əkilib. Sahələrin relyefi düz olmalıdır ki, su hər ləkdə bərabər səviyyədə qalsın. Bizdə bu işləri görmək üçün texnika tələb olunur. Kənddə isə vur-tut bir ədəd DT-70 markalı traktor var. Şumu da, sahələrin düzlənib əkinə hazırlanmasını da onunla aparırıq. Bu səbəbdən əkini və digər işləri vaxtında başa çatdıra bilmirik.

Digər bir torpaq mülkiyyətçisi - Musa Manafov 27 hektar sahədə çəltik əkib. Keçən il həmin yerdən yaxşı məhsul götürüb. Sahəsini 8 nəfərdən ibarət ailə üzvləri ilə becərir. Çəltik əkib-bəcərmək çətin işdir. Əksər işlər əllə görülür. Əkindən tutmuş biçinə kimi.

Biz orada olanda kişilər əkini suvarır, qadınlar alaq edirdilər.

Görənlər bilir ki, çəltik əkib-becərmək heç də asan deyil. Düzdür, onun vegetasiya dövrü başqa bitkilərlə müqayisədə qısadır. Aprel-may aylarında əkilir, avqust-sentyabr aylarında yığılır. Amma bütün becərmə müddətində bitkilər suyun içində qalır. Əks halda ondan məhsul götürmək qeyri-mümkündür. Bəzən su məsələsi də problemə çevrilir. Bu hal, əsasən, yayın ən isti günlərində, iyul ayında baş verir. Qış qarlı-şaxtalı, yaz yağmurlu olanda hər şey rəvan gedir.

Dağlarda əriyən qar Astara çayında suyun normal səviyyədə olmasına şərait yaradır. Onda o taylı-bu taylı Astara camaatının da işi yaxşı gedir, istədikləri nəticəni ala bilirlər. Torpaq mülkiyyətçiləri rayon suvarma sistemləri idarəsinin işindən razılıq edərək son illər su sarıdan çətinlk çəkmədiklərini dedilər.

Astara Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının aqrar məsələlər üzrə müavini Ağaverən Mahmudov bununla bağlı söhbətində dedi ki, cari ildə 235,5 hektar sahədə çəltik əkilib. Həmin sahələr Kakalos, Rüdəkənar və Artupa kəndlərindədir. Keçən il 6 min tona yaxın çəltik yetişdirilib. Bu il bundan xeyli artıq məhsul olacağı gözlənilir. Lakin yüksək reproduksiyalı toxum olmadığı üçün kəndlilər məcburiyyət üzündən aşağı keyfiyyətli çəltik toxumundan istifadə etməli olurlar. Rayonda çəltik əkib-becərməkdən ötrü ixtisaslaşdırılmış texnikanın olmaması da təəssüf doğurur. Alaq otlarına qarşı mübarizədə herbisidlərin respublikaya gətirilməsi və onların tətbiqi üçün tədbir görməyin də vaxtı çatmışdır. Çəltikçiliyə marağın artması buna əsas verir.

Seyran CAVADOV

Azərbaycan.- 2009.- 1 iyul.- S. 6.