İyulun 8-də Bakıda
Azərbaycan Respublikasının Diplomatik Xidmətinin 90 illiyinə
həsr olunmuş "Azərbaycan qlobal siyasətdə: xarici
siyasətin formalaşması" adlı beynəlxalq konfrans
keçirilmişdir.
Konfransa sədrlik edən
xarici işlər nazirinin müavini Hafiz Paşayev 90 il əvvəl
Şərqdə ilk demokratik dövlət olan Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin (AXC) yarandığını, bu dövlətin
qurulması ilə diplomatik xidmətinin əsaslarının
qoyulduğunu diqqətə çatdırmışdır.
Azərbaycanın xarici
siyasət idarəsinin rəhbəri Elmar Məmmədyarov
Xarici İşlər Nazirliyinin yaranması, keçdiyi yol və
qarşıda duran vəzifələr barədə konfrans
iştirakçılarına ətraflı məlumat
vermişdir.
E.Məmmədyarov
vurğulamışdır ki, Sovet İttifaqının
dağılması ilə Azərbaycan xalqı öz müstəqilliyini
bərpa etmək və dövlətçiliyini inkişaf
etdirərək möhkəmləndirmək üçün
tarixi fürsət qazanmışdır. Həmin vaxtlar
çoxları qonşu Ermənistanın hərbi təcavüzünə
məruz qalmış, ağır iqtisadi böhranın və
daxili qeyri-sabitliyin hökm sürdüyü Azərbaycanın
bu mürəkkəb vəziyyətdən
çıxacağına və uğur qazanacağına
inanmırdı. 1993-cü ildə ümummilli lider Heydər Əliyevin
prezident seçilməsindən sonra Azərbaycanın müstəqilliyi
və suverenliyinin möhkəmləndirilməsi istiqamətində
uğurlu strategiyanın həyata keçirilməsinə
başlanılmışdır. Ulu öndər Heydər Əliyev
xarici əlaqələrimizi genişləndirmiş, ölkənin
uzunmüddətli inkişafının təməlini
qoymuşdur.
Bugünkü Azərbaycan
dövlətçiliyinin köklərinin Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyəti ilə bağlı olduğunu deyən nazir
bildirmişdir ki, AXC-nin qısa müddət ərzində
mövcud olmasına baxmayaraq, Xarici İşlər Nazirliyi də
daxil olmaqla əsas dövlət institutları məhz həmin
dövrdə yaradılmışdır.
Ermənistan-Azərbaycan,
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin
nizamlanmasının xarici siyasətimizin bir nömrəli
prioriteti olduğunu qeyd edən E.Məmmədyarov
vurğulamışdır ki, biz münaqişənin həlli
üçün erməni hərbi qüvvələrinin
işğal olunmuş Azərbaycan ərazisindən
çıxarılması, bu ərazilərdə Azərbaycanın
pozulmuş suveren hüquqlarının bərpası, məcburi
köçkünlərin öz doğma yurdlarına
qaytarılması, qanuni və demokratik proses çərçivəsində
Dağlıq Qarabağda Azərbaycan və erməni
icmalarının dinc yanaşı yaşaması və Azərbaycan
Respublikasının tərkibində muxtariyyətini təmin
edəcək statusun müəyyənləşdirilməsindən
başqa bir yol görmürük. Azərbaycan münaqişənin
sülh yolu ilə nizamlanmasına sadiqdir və münaqişənin
beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə uyğun ədalətli
həllinin dəstəklənməsi üçün
bütün səylərini səfərbər etməklə
öz tərəfdaşları, beynəlxalq və regional təşkilatlarla
aparılan işi davam edəcəkdir.
Türkiyənin
keçmiş xarici işlər naziri və parlamentinin sabiq sədri
Hikmət Çətin ölkəmizin qısa müddətdə
böyük nailiyyətlər əldə etdiyini
vurğulayaraq bildirmişdir ki, bu gün Azərbaycan yüksək
iqtisadi artıma malik olan, sürətlə inkişaf edən
gənc demokratik ölkədir. Azərbaycan öz milli
maraqlarının gerçəkləşdirilməsi, habelə
regional və qlobal mövqelərinin möhkəmləndirilməsi
üçün özünün iqtisadi və siyasi
imkanlarından məharətlə istifadə edir.
Ulu öndər Heydər
Əliyevin ölkəmizin Avratlantika məkanına inteqrasiyası
yolunda böyük xidmətləri olduğunu qeyd edən
H.Çətin demişdir ki, bu gün Azərbaycan beynəlxalq
aləmdə etibarlı tərəfdaş kimi
tanınmışdır.
Rusiya Prezidentinin sabiq
xüsusi nümayəndəsi və keçmiş energetika
naziri Viktor Kalyujnı, CNN agentliyinin baş siyasi
icmalçısı Bil Şnayder və başqaları
bildirmişlər ki, Azərbaycan dövlətlərin suveren bərabərliyi
prinsipinə əsaslanan müstəqil xarici siyasət
yürüdür.
Azərbaycan
bütün ölkələrlə dostluq və
qarşılıqlı səmərəli əlaqələrini
inkişaf etdirməklə öz regionunda və onun sərhədlərindən
kənarda mehriban qonşuluğu təşviq etməkdə
çox maraqlıdır.
Beynəlxalq konfrans işini sessiyalarda davam etdirmişdir.
Sessiyalarda "Bölgədə təhlükəsizlik və
münaqişələr: Güc tarazlığının
tapılması", "Bölgədəki iqtisadi və
enerji inkişafı - xarici siyasət amili"
mövzularında məruzələr dinlənilmiş,
müzakirələr aparılmışdır.
Konfransda Azərbaycanın
xarici ölkələrdəki səfirləri ilə
yanaşı, bir çox ölkələrin xarici siyasət
idarələrinin nümayəndələri iştirak
etmişlər.
* * *
Konfrans çərçivəsində
"Azərbaycan qlobal siyasətdə: xarici siyasətin
formalaşması" kitabının təqdimatı
olmuşdur.
Kitabın redaktoru, Azərbaycan
Diplomatik Akademiyasının diplomatik xidmət proqramı
üzrə direktoru Fariz İsmayılzadə mərasimdə
çıxış edərək Azərbaycan diplomatiyasının
90 illiyinə həsr olunmuş "Azərbaycan qlobal siyasətdə:
xarici siyasətin formalaşması" toplusu barədə məlumat
vermişdir. O demişdir ki, ingilis dilində çap
olunmuş kitabda təkcə Azərbaycanın xarici siyasəti,
diplomatiyası barədə deyil, bütövlükdə Cənubi
Qafqazın regional siyasətini əks etdirən məlumatlar, təhlillər
və məqalələr əksini tapmışdır.
Kitabda xarici işlər
naziri Elmar Məmmədyarovun, nazir müavinləri Hafiz
Paşayev, Xələf Xələfov, Araz Əzimov, Vaqif
Sadıqov, Mahmud Məmmədquliyev, Prezident
Administrasiyasının xarici əlaqələr şöbəsinin
müdiri Novruz Məmmədov, Milli Məclis Sədrinin
müavini Valeh Ələsgərov, Milli Məclisin Beynəlxalq
münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr
komitəsinin sədri Səməd Seyidov, beynəlxalq ekspertlərdən
səfir Mahmud əl-Səid, Robert Finn və digər
diplomatların Azərbaycanın xarici siyasətinə, insan
haqlarına, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə
və bütövlükdə Cənubi Qafqaz regionuna həsr
edilən məqalələri yer almışdır.
Azərbaycanın xarici
siyasətinin müxtəlif istiqamətləri barədə də
kitabda materiallar verilmişdir.
Kitabın digər
redaktoru, Atlantika Şurası yanında Avrasiya Enerji Mərkəzinin
direktor müavini Aleksandros Petersen əvvəlcə
konfransın yüksək səviyyədə təşkilinə
görə Azərbaycan tərəfinə minnətdarlığını
bildirmişdir.
O, kitabın Azərbaycanın
və Cənubi Qafqazın xarici və qlobal siyasətini
araşdıranlar üçün olduqca mükəmməl sənədlər
toplusu olduğunu vurğulamışdır. Petersen demişdir
ki, bu çox dəyərli kitabda əksini tapmış məqalələrdə
Azərbaycanın xarici siyasətinin formalaşması, qlobal
siyasəti, diplomatiyasının dünəni və bu
günü konkret faktlara əsaslanaraq dərindən təhlil
olunmuş, çox maraqlı arqumentlər irəli
sürülmüşdür. Azərbaycanın qlobal siyasəti
və diplomatiyası ilə bağlı müxtəlif təhlillər,
çıxarılan nəticələr regionu və ölkəni
yaxından tanımağa böyük imkanlar açır.
Azərbaycanın
çoxşaxəli beynəlxalq maraqları, çoxtərəfli
mürəkkəb xarici siyasətin incəlikləri,
Bakının neft diplomatiyası, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin
fəaliyyəti, eləcə də həmin dövrdəki xarici
siyasətlə indiki, xüsusən də 1993-cü ildə
Heydər Əliyevin hakimiyyətə
qayıdışından sonrakı dövrlər
arasındakı bağlılıqlar barədə dərin məzmunlu
təhlillər əksini tapmış, Azərbaycanın
regional və beynəlxalq baxımdan strateji əhəmiyyəti
diqqətə çatdırılmışdır.
Milli Məclisin Beynəlxalq
münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr
komitəsinin sədri, Avropa Şurası Parlament
Assambleyasının vitse-prezidenti Səməd Seyidov, Rusiya,
Qazaxıstan, Gürcüstan nümayəndələri,
ekspertlər və diplomatlar çıxış edərək
Azərbaycanın ikitərəfli və çoxtərəfli
münasibətləri, enerji təhlükəsizliyində
oynadığı rol, Dağlıq Qarabağ probleminin həlli
yolları, insan hüquqlarının müdafiəsi və digər
mövzulardan ibarət məqalələr haqqında fikirlərini
bölüşmüşlər.
Sonra tədbir
iştirakçılarının sualları
cavablandırılmışdır.
Sonda xarici işlər
nazirinin müavini Vaqif Sadıqov tədbirin təşkilatçılarına
və iştirakçılara minnətdarlıq etmişdir.
AzərTAc
Azərbaycan.- 2009.- 9 iyul.- S. 4.