Milli intibahın banisi

Təhsil hər bir millətin gələcəyi, müstəqil dövlətin təməli, dünyaya açılan pəncərədir. Hər bir xalq inkişaf yolunu məhz malik olduğu elmi-intellektual potensialla müəyyənləşdirərək beynəlxalq miqyasda layiqli yer tutmaq, özünü təsdiqləmək imkanı qazanmışdır. Bəşər tarixində silinməz iz qoymuş böyük şəxsiyyətlərin elmə və təhsilə münasibəti, bu sahələrin inkişafına verdikləri töhfələr onların əbədiyaşarlığını təmin edən başlıca amillərdən biridir. Müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu, ümummilli lider Heydər Əliyev də dövlət idarəçiliyinin bütün mərhələlərində elm və təhsilin inkişafına xüsusi qayğı ilə yanaşaraq, ilk növbədə, xalqımızın intellektual gələcəyini düşünmüşdür. Elmi-intellektual sahədə qazanılan nailiyyətləri dövlət quruculuğu prosesinin vacib şərti və etibarlı təminatı hesab edən ulu öndər milli təhsilimizin mütərəqqi prinsiplər əsasında inkişafı naminə bütün zəruri tədbirləri həyata keçirmişdir.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin hələ Azərbaycana birinci rəhbərliyi dövründə böyük uzaqgörənliklə reallaşdırdığı elm, təhsil və mədəniyyət siyasəti müstəqillik illərində milli ziyalı elitasının intellektual potensialının yüksəkliyində özünü göstərməklə aparılan islahatların praktik nəticələr verməsini təmin etmişdir. 70-80-cı illərdə ulu öndərin rəhbərliyi altında təhsil müəssisələrinin zəngin şəbəkəsinin yaradılması və onların mükəmməl maddi-texniki bazasının formalaşdırılması, respublika hüdudlarından kənarda yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin, o cümlədən hərbi kadrların yetişdirilməsi, Elmlər Akademiyasının institutlarında fundamental elmin inkişafının təmin olunması gələcəkdə milli müstəqilliyimiz üçün zəruri intellektual zəmin yaratmışdır. Heydər Əliyev peşəkar strateq olaraq daim qeyd etmişdir ki, intellektual baza istənilən ölkədə dövlət müstəqilliyinin əsasını təşkil edən mühüm amillərdən biridir. Ulu öndərin yeritdiyi siyasətin dərinliyi və uzaq hədəflərə hesablanması da məhz onun hərtərəfli elmi prinsiplər üzərində qurulması, zəngin intellektual potensiala söykənməsi ilə şərtlənir. Həmin illərdə respublikamızda məktəb tikintisi prosesinin sürətlənməsi, maarif işinin yüksək səviyyədə təşkili, ixtisaslı kadrlar hazırlayan yeni ali məktəblərin açılması, fundamental və humanitar elmlərin inkişafı, əldə olunan kəşflərin iqtisadiyyatın bütün sahələrində tətbiqi ulu öndərin təhsil siyasətinin əsas leytmotivini təşkil etmişdir.

Cəmiyyətin tərəqqisinin ən qüdrətli vasitəsi rolunu oynayan elm və təhsilə qayğının artırılması, bu işə dövlət siyasətinin üstün istiqaməti kimi yanaşılması Heydər Əliyevin rəhbər və vətəndaş epoxasının ümdə qayəsini ifadə edən önəmli cəhət kimi bu gün də böyük rəğbətlə xatırlanır. Məhz bu amil ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq Heydər Əliyev epoxasının mənəvi yüksəliş tarixinin inkaredilməz gerçəkliyinə çevrilmişdir. Ulu öndər mövcud ideologiyanın qəlibləri çərçivəsində belə Azərbaycanda milli təhsil sisteminin sıxışdırılmasına yol verməmiş, əksinə, onu yüksəltmək yolunda bütün imkanlardan maksimum dərəcədə istifadə etməyi bacarmışdır. Təsadüfi deyildir ki, Heydər Əliyevin respublika rəhbərliyinə gəlməsindən sonrakı dövr həm də milli özünüdərk və özünəqayıdışın başlanğıcı kimi qəbul edilir. Tarixi məhz bu dövrdən başlanan Heydər Əliyev idarəetmə fəlsəfəsinin başlıca ideya-siyasi istiqamətini də məhz xalqın milli özünüifadəsinin bütün forma və vasitələrinin geniş vüsət alması, milli qürur hissinin güclənməsi və milli şüurun yüksəlişinə təkan verən təhsil strategiyasının gerçəkləşdirilməsi təşkil etmişdir.

Ulu öndər paytaxt Bakının kosmopolit ruhlu kadr potensialından azad olması üçün milli kadrların yetişdirilməsi işinə də xüsusi qayğı ilə yanaşmış, bu məqsədlə təhsilin səviyyəsinin yüksəldilməsini vacib məsələ kimi önə çəkmişdir. Həmin illərdə milli-mütərəqqi fikrin və ictimai düşüncənin başlıca mərkəzi olan və milli kadr hazırlığında əsas yükü üzərinə götürən Azərbaycan Dövlət Universitetinə (indiki Bakı Dövlət Universiteti) diqqət və qayğının artırılması, bu təhsil ocağının fəaliyyətinin gücləndirilməsi də ulu öndərin daim nəzarətində olmuşdur. Heydər Əliyev böyük strateq olaraq yaxşı bilirdi ki, universitet auditoriyalarında, kafedralarında işləyən, dərs deyən müəllimlər Azərbaycan xalqının mənliyinin, milli şüurunun, milli ruhunun inkişaf etdirilməsi prosesində müstəsna rol oynayırlar.

Ümummilli liderin Bakı Dövlət Universitetinin inkişafına göstərdiyi yüksək qayğı ilk növbədə bu ali təhsil ocağının çağdaş milli dövlətçilik tariximizdəki əlahiddə yeri və statusu ilə şərtlənmişdir. Müsəlman Şərqində ilk dünyəvi ali təhsil ocağı kimi ötən əsrin əvvəllərində fəaliyyətə başlamış və 90 il ərzində şərəfli yol keçmiş Bakı Dövlət Universiteti Azərbaycanın çağdaş tarixinə öz möhürünü vurmuş, milli dövlətçiliyin formalaşması prosesinin cığırdaşı olmuşdur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yadigarı olan, o dövrün qabaqcıl elm və mədəniyyət adamlarının səyləri, fədakarlığı, elmi-pedaqoji potensialı sayəsində həyata vəsiqə alaraq regionun aparıcı elm-təhsil mərkəzinə çevrilən universitetin təsis edilməsi həqiqətən də ölkə həyatında müstəsna əhəmiyyətli hadisə olmuşdur.

Xatırlatmaq lazımdır ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin 1 sentyabr 1919-cu il tarixli iclasında Bakıda universitetin təsis edilməsi barədə qərar qəbul olunmuş, onun nizamnaməsi təsdiqlənmiş, beləliklə, Yaxın Şərqdə Avropa tipli ali təhsil ocağının əsası qoyulmuşdur. Universitet ilk tədris ilini 2 fakültə - tarix-filologiya, tibb fakültələri ilə başlamış, onun ilk rektoru Kazan Universitetinin professoru, məşhur cərrah V.İ.Razumovski olmuşdur.

Universitetin 1920-1930-cu illərdə aparıcı müəllimləri dahi Azərbaycan yazıçısı Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, tanınmış şərqşünaslar - professor P.K.Jüze, professor A.O.Makovelski, professor A.O.Mişel və digər tanınmış alimlər olmuşlar. Həmin dövrlərdə universitet rəhbərliyinin dəvəti ilə Bakıya öz ixtisasları üzrə mühazirələr oxumaq üçün N.Y.Marr, V.V.Bartold, Şərq Elmlər Akademiyasının akademiki Fuad bəy Küprüllüzadə gəlmişlər. Məşhur həmyerlimiz, Nobel mükafatı laureatı L.D.Landau 1922-1924-cü illərdə universitetdə təhsil almışdı.

1930-cu ildə Xalq Komissarları Soveti yenidən qurulma (reorqanizasiya) adı altında universiteti ləğv etmiş, onun nəzdində 4 institut yaradılmışdır. Lakin sonradan bu qərarın yanlış olduğu etiraf edilmiş, elə həmin qurum 1934-cü il mayın 25-də "Azərbaycan Dövlət Universitetinin açılması haqqında" qərar qəbul etmiş, M.K.Ələkbərov universitetin rektoru təyin olunmuşdur.

İkinci Dünya müharibəsi illərində professor-müəllimlərin cəbhəyə getmələri ilə bağlı çatışmazlıqlara baxmayaraq, universitet ölkədə öz öncül mövqeyini qoruyub saxlaya bilmiş, bu nüfuzlu elm ocağının alimləri 1945-ci ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının təşkilində xüsusi xidmətlər göstərmişlər. Respublikada fəaliyyət göstərən ali təhsil ocaqlarının əksəriyyəti, o cümlədən Azərbaycan Tibb Universiteti, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və digərləri məhz BDU-nun bazasında yaradılmışdır.

1969-cu ildən sonrakı dövr isə universitetin həyatında bilik və elmin yüksək zirvələrinə doğru yüksəliş illəri sayıla bilər. Ulu öndər Heydər Əliyevin 1969-cu ildə siyasi hakimiyyətə qayıdışı ilə təhsil ocağının inkişafında da keyfiyyətcə yeni mərhələ başlanmışdır. Böyük strateq Azərbaycan rəhbərliyinə seçildikdən dərhal sonra universitetin 50 illik yubileyinin keçirilməsinə qərar vermiş, 1969-cu il noyabrın 1-də bu təntənəli tədbirdə iştirak etmişdir. Heydər Əliyev yubiley tədbirində bütün baryerləri aşaraq Azərbaycan dilində çıxış etmiş, onun dərin məzmunlu nitqi sonrakı mərhələdə milli təhsil manifestinə çevrilmişdir: "Bu gün Azərbaycan Dövlət Universitetinin 50 illik yubileyi təntənə ilə qeyd edilir. Azərbaycan elminin həyatında, onun mədəniyyətinin tərəqqisində, Azərbaycan elminin inkişafında, iqtisadiyyatının yüksəlişində yubilyarımız böyük və səmərəli rol oynamışdır. Azərbaycan xalqının torpağında birinci ali məktəbin yubileyi elə bir hadisədir ki, onun ictimai əhəmiyyəti Azərbaycanın dövlət hüdudlarından çox-çox kənara çıxır. Bu gün Azərbaycan Dövlət Universitetinin keçdiyi yarıməsrlik yola yekun vurarkən tam əsasla deyə bilərik ki, yubilyar bu yüksək ada layiq olduğunu özünün bütün fəaliyyəti ilə sübuta yetirmişdir. Azərbaycan Universitetinin tarixi xidməti bir də bundadır ki, o, Azərbaycanın xalq təsərrüfatı, elm və mədəniyyəti üçün yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin böyük bir dəstəsini hazırlamışdır".

Ulu öndər BDU-nun 60 illik yubileyinin də qeyd edilməsinin əsas təşəbbüskarı olmuş, 1980-ci ildə keçirilmiş həmin mərasimdə iştirak edərək təbrik nitqi söyləmişdir. Sovetlər birliyi dövründə təhsil ocağının beynəlxalq əlaqələrinin genişlənməsi məhz Heydər Əliyevin respublikada rəhbərliyə gəlişindən sonra mümkün olmuşdur. Universitet bir sıra dövlətlərin analoji ali təhsil müəssisələri ilə əməkdaşlığa başlamış, əməkdaşlıq əlaqələri keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur. Bu ali təhsil ocağının 40-dan çox müəllimi məhz Heydər Əliyevin himayəsi və qayğısı nəticəsində müxtəlif xarici ölkələrə pedaqoji işə göndərilmişdir.

Ümumilikdə universitetin həmin illərdə 300-dən artıq müəllimi və tələbəsi Asiya və Afrika ölkələrində tərcüməçi işləmiş, 30 müəllim və elmi işçi Avropa, ABŞ və Yaponiyada uzunmüddətli elmi ezamiyyətdə olmuşdur.

Həmin dövrdə ulu öndərin diqqət və qayğısı ilə universitetin maddi-texniki bazası, iş şəraiti əsaslı şəkildə yaxşılaşdırılmış, kabinet və laboratoriyaların sayı 115-i keçmiş, 15 ixtisaslaşmış laboratoriya yaradılmış, 1977-ci ildə təhsil müəssisəsinin ikinci tədris korpusu tikilərək istifadə verilmişdir. Eyni zamanda, ali məktəbin professor-müəllim heyətinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində mühüm addımlar atılmış, onların yeni mənzillərlə təminatına xüsusi diqqət yetirilmişdir.

Ümummilli lider Heydər Əliyev 1969-cu ildə respublikada siyasi rəhbərliyə gəldikdən sonra universitetdə bilik yeganə meyara çevrilmiş, fəhlə və zəhmətkeş övladlarının nüfuzlu fakültələrə daxil olmasını əngəlləyən bürokratik amillər aradan qaldırılmışdır. Ulu öndər belə neqativ hallara qarşı mübarizəni gücləndirərək ali təhsil ocaqlarına qəbul prosesinin şəffaf, obyektiv və azad şəraitdə aparılması üçün bütün zəruri tədbirləri həyata keçirmiş, bu sahədə ciddi dönüşün yaranmasına nail olmuşdur. Ali məktəblərə qəbulun şəffaflığını təmin edən, bu sahədəki əyintilərin kökünü kəsmək niyyətini cəsarətlə, qətiyyətlə, addım-addım gerçəkləşdirən Heydər Əliyevin səyləri ilə universitetin hüquq, şərqşünaslıq kimi fakültələri yenidən istedadlı gənclərin üzünə açılmış, təhsilin səviyyəsi və nizam-intizamla yanaşı, kadr hazırlığı işi də keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur. Eyni zamanda, həmin illərdə hüquq fakültəsinə qəbul prosesində fəhlə və zəhmətkeş övladlarına üstünlük verilməsi də ulu öndərin insanpərvər və ədalətli rəhbər olduğunu bir daha təsdiqləyir.

Ümumiyyətlə, 70-80-ci illərdə təhsildə dövrün tələblərinə uyğun islahatların aparılması, bu sistemdə səffaflıq, obyektivlik və ədalət prinsiplərinin təmin olunması məhz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Ümummilli liderin birbaşa nəzarəti altında ali və orta ixtisas məktəblərinə qəbul olunan tələbələrin, həmçinin istehsalatın müxtəlif sahələrinə, elm-təhsil mərkəzlərinə təyinat alan məzunların sosial tərkibi imkansız ailələrin hesabına daim sağlamlaşdırılmışdır.

Bakı Dövlət Universitetindən pərvazlanan, təhsil sahəsində böyük uğurlar əldə edən tələbələrin keçmiş SSRİ-nin bir sıra qabaqcıl universitetlərinə oxumağa göndərilməsi ənənəsi də ulu öndərin respublikada milli kadr potensialının formalaşdırılması istiqamətində atdığı mühüm addımlardan biri kimi xatırlanır. Heydər Əliyevin Azərbaycanın gələcəyini düşünərək uzaqgörənliklə təməlini qoyduğu bu ənənə əsasında milli elmi potensialımız yüksəlir, respublikamız yüksək ixtisaslı kadrlara olan ehtiyacını ödəyirdi. 60-cı illərdə SSRİ-nin müxtəlif yerlərində oxumaq istəyənlər üçün yalnız 50 yer ayrıldığı halda, 80-ci illərin əvvəllərində bu göstərici 1000 nəfəri keçmişdi. Ötən əsrin 70-ci illərində Heydər Əliyevin qayğı və diqqəti ilə 10 minədək azərbaycanlı gənc respublikamızdan kənarda təhsil almağa göndərilmişdi. Ulu öndərin bəxş etdiyi bu xoşbəxt taleyi yaşamış məzunlardan biri olaraq əminliklə vurğulamaq istərdim ki, ittifaqın müxtəlif yerlərində, xüsusən Moskva şəhərində yüksək təhsil alaraq Bakıya dönmüş yüksək ixtisaslı mütəxəssislər sonradan cəmiyyətin aparıcı təbəqəsinə çevrildilər və bugünün özündə də dövlət idarəçiliyində layiqli yerlərini tuturlar.

Xüsusi vurğulamaq lazımdır ki, ötən əsrin sonlarına doğru istiqlaliyyətini əldə edən Azərbaycan yenə də məhz Heydər Əliyevin respublikaya birinci rəhbərliyi dövründə formalaşmış zəngin iqtisadi və elmi potensiala istinad etmişdir. Bununla belə, 1991-1993-cü illərdə respublikamızda hökm sürən ümumi böhranlı vəziyyət - iqtisadi tənəzzül prosesinin dərinləşməsi, ictimai-siyasi sabitliyin olmaması elm və təhsil sahəsində də əsaslı problemlərə gətirib çıxarmışdı. Azərbaycan elmi tənəzzül girdabında çırpınır, nüfuzlu alimlər, bütün həyatını təhsilə həsr etmiş adlı-sanlı müəllimlər çörək ardınca xaricə üz tutur, mənəvi depressiya elmi mühitə getdikcə daha çox hakim kəsilirdi. Bu böhranlı vəziyyəti yalnız ümummilli lider Heydər Əliyevin xalqın təkidli tələbi ilə respublika rəhbərliyinə qayıdışından sonra aradan qaldırmaq, elm və təhsil sahəsində dövlət siyasətinin mühüm istiqamətlərini müəyyənləşdirmək mümkün olmuşdur. Ulu öndər milli təhsilin inkişafı və onun qabaqcıl dünya dövlətlərinin təhsil sisteminə inteqrasiyasını ciddi vəzifə kimi müəyyənləşdirmiş, bu sahədə aparılacaq islahatların mahiyyətini açıqlamışdır. Böyük rəhbərin irəli sürdüyü təhsil konsepsiyasının əsas qayəsini müstəqilliyin daha da möhkəmləndirilməsi, demokratik və hüquqi cəmiyyət quruculuğu prosesinin sürətlə həyata keçirilməsi, dövlətin iqtisadi potensialının gücləndirilməsi kimi ümdə prinsiplər təşkil edir.

Heydər Əliyev 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə Azərbaycanda hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra da vaxtilə məzunu olduğu Bakı Dövlət Universitetinin üzləşdiyi problemlərin həllini diqqətdə saxlamışdır. Heydər Əliyevin elə həmin il universitetə gəlişi bu böyük təhsil müəssisəsinə sanki yeni həyat vermiş, çətinliklərə rəğmən onu yeni dövrün tələbləri səviyyəsində kadr hazırlığına sövq etmişdir. Böyük rəhbərin dəfələrlə qeyd etdiyi kimi, universitetin başlıca məqsədi gələcəyin vətəndaşını, yüksək səviyyəli mütəxəssini yetişdirməkdən ibarətdir. "Mən fəxr edirəm ki, Bakı Dövlət Universitetinin məzunuyam", - deyən ulu öndər Heydər Əliyev BDU-ya olan rəğbətini daim büruzə verməklə yanaşı, bu ali təhsil ocağının qarşısında bir sıra məsul vəzifələr müəyyənləşdirmişdir. BDU daim dünya şöhrətli məzununun xüsusi qayğısını hiss etmiş, onun qarşıya qoyduğu ali ideyalar universitetin tələbə və professor-müəllim heyətinin əsas fəaliyyət stimulvericisinə çevrilmişdir. Bakı Dövlət Universitetinin ən zəngin, məzmunlu tarixinin şərəfli səhifələri məhz Heydər Əliyevin böyük diqqət və qayğısı sayəsində yazılmışdır. Bir faktı xüsusi vurğulamaq lazımdır ki, universitetin 1994-cü ildə 75 illik, 1999-cu ildə isə 80 illik yubiley mərasimlərinin keçirilməsi bilavasitə ümumilli liderin adı ilə bağlıdır.

Ümumiyyətlə, BDU-nun indiyədək keçirilmiş 5 yubiley mərasiminin 4-ü məhz Heydər Əliyevin hakimiyyəti illərinə təsadüf edir. Bu mənada Heydər Əliyevlə Bakı Dövlət Universitetini bir-birindən ayrı təsəvvür etmək qətiyyən mümkün deyildir. Ən azı bu səbəbdən ki, universitet təhsildə də, elmin inkişafında da, maddi bazanın möhkəmləndirilməsi, yeni ixtisasların açılması sahəsində də ən möhtəşəm nailiyyətlərini məhz Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyi dövründə qazanmışdır. Təsadüfi deyildir ki, universitetin Böyük Elmi Şurası elmin və təhsilin inkişafında göstərdiyi qayğıya, bu təhsil ocağının şöhrətini yüksəkliklərə qaldırdığına görə Bakı Dövlət Universitetinin 80 illik yubileyi ərəfəsində ulu öndər Heydər Əliyevə BDU-nun Fəxri Doktoru diplomunu təqdim etmişdir.

Böyük strateq Heydər Əliyevin Bakı Dövlət Universiteti ilə bağlı ən mühüm və unudulmaz addımlarından biri də 13 iyun 2000-ci ildə bu ali təhsil ocağına özünüidarəetmə - muxtariyyət statusunun verilməsidir. Müəyyən prinsiplər əsasında ali məktəbə belə bir statusun verilməsi onun inkişafında yeni bir mərhələnin əsasını qoymuş, təhsilin məzmun və formaca təkmilləşdirilməsini, dünya təhsil sisteminə sürətli inteqrasiyasını, eyni zamanda, beynəlxalq əlaqələrinin genişlənməsini təmin etmişdir. Xarici ölkələrin mütərəqqi təcrübəsinin universitetdə tətbiqi, tədris-tərbiyə prosesinin müasir standartlara uyğun qurulması üçün məqsədyönlü addımlar atılmışdır. 2000-ci ildə BDU-nun rektoruna EKO beynəlxalq mükafatının təqdim olunması, alimlərimizin uğurlu elmi nailiyyətlərinin xaricdə qəbul edilməsi məhz ümummilli liderin Azərbaycan elmini dünya miqyasında tanıtması istiqamətində gördüyü işlərin tərkib hissəsidir.

2008-ci ilin 15 oktyabr seçkilərində layiqli qələbə qazanaraq ikinci müddətə Azərbaycan Prezidenti seçilmiş cənab İlham Əliyevin ötən 5 il yarımdakı fəaliyyəti onun ulu öndərin əsasını qoyduğu mütərəqqi elm və təhsil ənənələrini də uğurla davam etdirdiyini və yeni dövrün tələblərinə uyğun zənginləşdirdiyini təsdiqləyir. Ötən müddətdə Azərbaycanda dinamik iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsinə, cəmiyyət həyatının bütün sahələrində mütərəqqi islahatların aparılmasına etibarlı təminat yaradan cənab İlham Əliyev elm və təhsilin problemlərini daim diqqət mərkəzində saxlamış, ulu öndərin bu sahədə müəyyənləşdirdiyi prioritetlərin varisliyini təmin etmişdir.

2008-2009-cu dərs ili ərəfəsində Prezident İlham Əliyevin Bakı Dövlət Universitetinin müasir standartlara cavab verən tədris korpusunun açılış mərasimində iştirakı və dərin məzmunlu nitq söyləməsi bu ali təhsil ocağının tarixində əlamətdar hadisələrdən biri kimi əbədiyaşarlıq qazanmışdır. Dövlət başçısı mərasimdəki çıxışı zamanı ölkənin qabaqcıl ali təhsil ocağı olan Bakı Dövlət Universitetinin fəaliyyətinə yüksək dəyər vermiş, onun inkişafına bundan sonra da lazımi diqqət ayrılacağını vurğulamışdır. Yeni tədris korpusunun müasir səviyyədə inşa edilərək istifadəyə verilməsi BDU-ya yüksək diqqət və qayğının bariz təcəssümü olmaqla, ölkədə elm və təhsilin inkişafı naminə həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər sisteminin məntiqi davamı kimi qiymətləndirilə bilər. Uzun illərdən bəri tikintisi yarımçıq qalmış bu tədris korpusunun qısa müddətdə və müasir tələblər səviyyəsində inşası, eyni zamanda, universitetin cəmiyyət həyatındakı müstəsna roluna verilən yüksək dəyərin ifadəsidir. Bu tədris korpusunun inşasına hələ 1991-ci ildə başlanılsa da, sonradan maliyyə problemləri üzündən işlər dayandırılmışdı. Lakin son illərdə açılan yeni fakültələr, kafedralar, elmi-tədqiqat institutları və digər bölmələr, o cümlədən tələbələrin sayının artması yeni korpusun tez bir zamanda istifadəyə verilməsi zərurətini yaratmışdı. Bu zərurət nəzərə alınaraq 2006-cı ildə tədris korpusunda yenidən əsas inşaat işlərinə başlanılmış, həmin il dövlət büdcəsindən 600 min manat, 2007-ci ildə 2,5 milyon manat vəsait ayrılmışdır.

Ölkə başçısı İlham Əliyevin 2008-ci il mayın 20-də imzaladığı "Bakı Dövlət Universitetinin yeni tədris korpusunun tikintisi ilə bağlı bəzi tədbirlər haqqında" sərəncamı ilə Bakı Dövlət Universitetinin yeni tədris korpusunun tikintisinə 4,6 milyon manat vəsaitin ayrılması isə inşaat işlərinin uğurla yekunlaşmasına zəmin yaratmışdır. Həmin sərəncamın nəticəsi olaraq yeni tədris korpusunun az bir müddətdə istifadəyə verilməsi mümkün olmuş, universitetin tədris şəraiti, maddi-texniki bazası əsaslı dərəcədə gücləndirilmişdir. 15 min kvadratmetr ərazisi olan 10 mərtəbəli yeni tədris korpusunda 300-dən çox otaq, o cümlədən 220 auditoriya var. 4 mindən çox tələbənin təhsili üçün hər cür şərait yaradılmış, bütün kabinetlər mebellə, lazımi avadanlıqla təchiz edilmişdir. Burada universitetin 3 fakültəsi - tarix, mexanika-riyaziyyat, tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültələri yerləşmişdir. Yeni tədris korpusunun nəzdindəki poliklinika, muzey, kitabxana və elmi laboratoriyalar müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuşdur.

Ölkədə elm və təhsilin inkişafında yaranmış keyfiyyətcə yeni mərhələnin reallıqları, həyata keçirilən islahatların istiqaməti Bakı Dövlət Universitetinin fəaliyyətində də ciddiliklə nəzərə alınır. Gələcək həyata məhz bu ali məktəbdən qədəm qoyan on minlərlə Azərbaycan gəncinin müasir biliklərə yiyələnməsi, elmi təşəbbüskarlığının artması, kompüter və informasiya texnologiyalarını dərindən mənimsəməsi üçün görülən işlər ardıcıl və sistemli səciyyə daşıyır.

BDU bu gün çağdaş dünyanın standartlarına uyğun intellektual, yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanması işini uğurla həyata keçirməklə burada tətbiq edilən tədrisin keyfiyyətinə, universitetin müasir tələblərə cavab verən yüksək maddi-texniki bazasına, beynəlxalq əlaqələrinə, ölkə hüdudlarından kənardakı mövqeyinə görə MDB məkanının liderlərindən biridir.

BDU-nun qarşısında duran başlıca məqsəd gələcəyin vətənpərvər, ziyalı vətəndaşını, yüksək səviyyəli mütəxəssisini hazırlamaqdan ibarətdir. Bunu düzgün dərk edən universitetin professor-müəllim heyəti qarşıdakı məqsədə çatmaq üçün strateji istiqamətləri dəqiq müəyyənləşdirmişdir. BDU-nun professor-müəllim heyəti gələcəyin yetkin gəncliyini formalaşdırmaq üçün daim əzmkarlıqla işləyir, xalqın sabahı naminə layiqli vətəndaşların, savadlı kadrların hazırlanması üçün tədrisin keyfiyyətini günü-gündən gücləndirməyə çalışır.

Müasir qloballaşma dövründə hər bir ali təhsil müəssisəsinin gücü və qüdrəti onun beynəlxalq arenada mövcud nüfuzu və əlaqələri ilə ölçülür. Bu nöqteyi-nəzərdən BDU-nun hazırkı beynəlxalq əlaqələri onun nəinki MDB, bütövlükdə Avropa məkanında nüfuzlu ali təhsil ocağı kimi tanınmasını, məşhurlaşmasını, beynəlxalq təhsil sisteminə uğurlu inteqrasiyasını təmin etmişdir. Hazırda Bakı Dövlət Universiteti dünyanın 50-dən artıq aparıcı universiteti ilə ikitərəfli əməkdaşlıq edir. Rusiyanın Moskva Dövlət Universiteti, Moskva Dövlət Beynəlxalq Əlaqələr İnstitutu, Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti, Türkiyənin Ankara, Gazi, Fırat, Süleyman Dəmirəl, Gebze, İstanbul Aydın, Yıldız Texniki, Bilkənd, Rumıniyanın Avidos, Buxarest, Almaniyanın Azad Berlin, Bonn, ABŞ-ın Minnesota Dulut, İndiana, Cekson Dövlət, Fransanın Sarbona, İnalko, Qrenobol, Varşava universitetləri və digər ali təhsil ocaqları ilə əməkdaşlıq müqavilələri əsasında namizədlik və doktorluq dissertasiyalarına birgə rəhbərlik edir, elmi konfrans və simpoziumlar keçrir, tələbə və müəllim, elmi informasiya mübadiləsi aparır, kitabxanalar arasında əlaqələri genişləndirir. Moskva Dövlət Universitetinin coğrafiya və biologiya fakültələrinin tələbələri müntəzəm olaraq 2 həftədən bir ay müddətinə qədər Azərbaycan Hirkan Milli Parkının və Qızılağac qoruğunun ərazisində tədris təcrübəsi keçirlər.

Müasir dövrün informasiya reallığının cəmiyyət qarşısında qoyduğu yeni tələblər nəzərə alınmaqla, BDU-nun tam kompüterləşməsi layihəsi uğurla başa çatdırılmışdır. Bu gün BDU-da 300-ə yaxın nöqtədən internetə çıxış var. Burada təhsil alan tələbələrin xarici dillərə daha dərindən yiyələnmələri üçün müasir tələblərə cavab verən linqafon kabinələri quraşdırılmış, fakültə və kafedralar elm və texnikanın ən müasir yeniliklərini əldə etməyə şərait yaradan müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuş, auditoriyaların bir çoxu mərkəzi monitor sisteminə qoşularaq bütün fakültələrdə tədris prosesinin avtomatlaşdırılmasına başlanmışdır. BDU-nun kitabxanasının müasir standartlara uyğun yenidən qurulması kitab fondunun kompüter sisteminə keçirilməsi və internetə bağlanması sivil dünya ilə əlaqənin ən bariz nümunəsidir.

BDU-da ulu öndər Heydər Əliyevin mənəvi irsinin, zəngin dövlətçilik təcrübəsinin, idarəetmə fəlsəfəsinin öyrənilməsi və gənc nəslə çatdırılması mühüm vəzifə kimi qiymətləndirilir. Hazırda universitetdə fəaliyyət göstərən "Heydər Əliyev muzeyi" bu istiqamətdə ciddi araşdırmalar aparır. Ulu öndərin həyatının şərəfli səhifələrinin dolğun şəkildə ictimaiyyətə çatdırılması, onun zəngin ideya-fəlsəfi dünyagörüşünə əsaslanan müasir dövlətçilik konsepsiyasının təbliği və bu konsepsiyadan irəli gələn vəzifələrin tələbələrə aşılanması yönündə mühüm işlər görülür.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Bakı Dövlət Universitetinin cəmiyyət həyatındakı yerini və müstəsna rolunu yüksək dəyərləndirir. Dövlət başçısının 24 aprel 2009-cu il tarixində universitetin 90 illik yubileyinin keçirilməsi ilə bağlı sərəncam imzalaması da məhz bu diqqət və qayğının nəticəsidir. Bu, müsəlman Şərqində ilk Avropa tipli ali təhsil ocağı olan BDU-nun milli kadr hazırlığındakı müstəsna yeri və roluna verilən yüksək qiymətdir. Dövlət başçısının sərəncamında da vurğulandığı kimi, Azərbaycanın simasını müəyyən edən dövlət, elm və mədəniyyət xadimlərinin böyük bir qismi məhz Bakı Dövlət Universitetinin yetirmələridir.

Xalqın milli sərvətinə çevrilən universitet bu gün dövlət idarəçiliyi, iqtisadiyyat, elm, təhsil və mədəniyyətin müxtəlif sahələrində uğurla çalışan çoxsaylı məzunları ilə müstəqil Azərbaycanın inkişafına töhfələrini əsirgəmir.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında respublikamızın müstəqil, milli ənənələrə və ümümbəşəri dəyərlərə, dünya standartlarına cavab verən təhsil sisteminin formalaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən siyasət bu gün də əzmlə davam etdirilir. Azərbaycanda təhsilin, elmin inkişafı üçün geniş maddi-intellektual resurslar mövcuddur və bundan səmərəli istifadə cənab İlham Əliyevin müəyyənləşdirdiyi başlıca prioritetlərdən biridir.

Respublikamızın iqtisadi inkişaf tempi, habelə yüksək təhsil, bilik almaqla yaxşı mütəxəssis kimi yetişməyin vacibliyi fikrinin ictimai şüurda getdikcə möhkəmlənməsi milli təhsil sisteminin gələcəyi ilə bağlı kifayət qədər ürəkaçan mənzərə yaradır. BDU-nun çoxsaylı professor-müəllim heyəti ürəkdən inanır ki, Azərbaycan xalqını firəvan gələcəyə aparan bu siyasətin davamlılığı qarşıdakı illərdə də təmin olunacaq, müstəqil respublikamız cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi altında inkişaf tempini sürətləndirərək dünyanın qabaqcıl dövlətləri sırasında layiqli yerini tutacaqdır.

Abel MƏHƏRRƏMOV,

Bakı Dövlət Universitetinin

rektoru, akademik,

Milli Məclisin deputatı

Azərbaycan.- 2009.- 14 iyul.- S. 6.