Milli maraqlara söykənən qətiyyətli mövqe

Bu gün istər daxildə, istərsə də xaricdə ölkəmizin ən qısqanc opponentləri belə, Azərbaycanın inkişaf trayektoriyasının səngimədiyini, bu yüksəlişə sabitqədəm dinamikanın xas olduğunu etiraf edirlər. Bu etirafın yolu hamar olmayıb. Keşməkeşlər, maneələr, çətinliklər keçilib. Azərbaycan üçün isə belə bir iqtisadi inkişafa və sosial rifaha yetişmək ikiqat müşkül olub. Kiçik, lakin zəngin ölkə. Ömrü az qala iki onilliyi haqlayan müharibə əndişəsi və məhrumiyyətləri, geosiyasi və geoiqtisadi prizmadan cəlbedici və əlverişli mövqe, məğrur millət, güclü lider və bütün bu səbəblər həlqəsini bir-biri ilə polad tellərlə bağlayan qalib ideologiya.

Qələbəni əldə etmək həmişə çətindir. Onu saxlamaq, təsadüfi qonağa deyil, ailənin sevimli üzvünə çevirmək isə həmişə ikiqat çətin olub. Qəhrəmanlıq isə bu cür "qonaq-qaranın" sayını artırmaqdır. Bu, bir tərəfdən uğur, müvəffəqiyyət nişanəsidirsə, digər tərəfdən paxıllıq, qısqanclıq, həsəd, xudpəsəndlik kimi miskin hissləri körükləyən səbəbdir.

Azərbaycan - kəsişən vektorların asudə limanı

Cənubi Qafqaz kimi mürəkkəb regionda həyata keçirilən müxtəlif enerji və kommunikasiya layihələrinin gerçəkləşdirilməsində əsas söz sahiblərindən biri kimi çıxış edən, milli-etnik və dini dözümlülüyün səviyyəsinə görə fərqli sivilizasiyaları, müxtəlif mədəniyyətləri qovuşduran Azərbaycan üçün milli təhlükəsizliyin təmini xüsusilə aktualdır. Bu aktuallıq bir tərəfdən ölkəmizin zəngin təbii resurslara malik olması, əlverişli coğrafi mövqedə yerləşməsi, digər tərəfdən isə Ermənistanın təcavüzü ilə üzləşməsi, müharibə şəraitində yaşaması ilə şərtlənir. Belə bir mürəkkəb mərhələdə respublikamız dünyanın qabaqcıl siyasi, iqtisadi və təhlükəsizlik sistemlərinə inteqrasiya xəttini gerçəkləşdirmək üçün regionun və dünyanın güc mərkəzləri ilə münasibətlərə dair düşünülmüş və ardıcıl şəkildə həyata keçirilən milli təhlükəsizlik konsepsiyasına malikdir. Rəsmi Bakı Azərbaycanın milli təhlükəsizlik maraqlarının təmini baxımından istər Avropanın nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları ilə əlaqələrin genişləndirilməsini, istərsə də region üçün səciyyəvi yeni əməkdaşlıq modellərinin dəstəklənməsini strateji məqsədlər kimi önə çəkir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ölkənin milli təhlükəsizliyinin etibarlı təmini baxımından, ilk növbədə, xarici siyasət sahəsində düzgün, səmərəli və milli maraqlara əsaslanan çevik diplomatiya həyata keçirməyə çalışır. Son illərdə rəsmi Bakının bu prinsiplər üzərində qurduğu xarici siyasətin başlıca istiqaməti müstəqil və güclü dövlət modelinin praktik surətdə reallaşdırılmasına, beynəlxalq hüququn bütün subyektləri ilə bərabər əməkdaşlıq əlaqələrinin qurulmasına yönəlmişdir. Respublikamız beynəlxalq normalara istinad etməklə sivil dünyanın hüquqi-siyasi atmosferini müəyyənləşdirən aparıcı dövlətlər və beynəlxalq təşkilatlarla münasibətlərini yüksək dinamizmlə inkişaf etdirmək xəttinə üstünlük verir. Yeni dünya düzənində aparıcı güc mərkəzləri arasında gedən mübarizənin mahiyyətinə uyğun diplomatiya yeridən Azərbaycan Cənubi Qafqazda gerçəkləşdirilən bütün transmilli layihələrdə əsas söz sahibi, təşəbbüskar kimi çıxış edir. Beynəlxalq nüfuz və mövqelərini əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirən Azərbaycan qlobal geosiyasi arealda cərəyan edən proseslərin istiqamətverici subyektlərindən birinə çevrilməyə nail olmuşdur.

Azərbaycanın təhlükəsizlik problemi, onun təmin edilməsi yolları və vasitələri, qlobal və yerli təhlükəsizlik maraqlarının uzlaşdırılması dövlət başçısı İlham Əliyevi ciddi şəkildə düşündürən məsələlərdəndir. Bu da təsadüfi deyildir - Azərbaycan Şərqlə Qərbin, Avropa ilə Asiyanın kəsişdiyi mühüm nəqliyyat-kommunikasiya dəhlizlərinin keçdiyi əhəmiyyətli geosiyasi və geoiqtisadi məkanda yerləşir. Əhəmiyyətli ərazi, geostrateji və geoiqtisadi üstünlüklərdən ölkənin milli maraqları çərçivəsində bəhrələnmək xarici siyasət və milli təhlükəsizlik idarələrinin qarşısında strateji vəzifə kimi durur.

Azərbaycan hakimiyyətinin qətiyyəti, xalqa dərin inamı, hər bir məsələdə milli maraqları önə çəkməsi sayəsində respublikamızın xarici siyasəti ölkənin milli maraq və təhlükəsizliyinə qarşı yönələn istənilən təhdidə çevik müqavimət göstərir. Dövlətin özünəinamını, gücünü ifadə edən bu hücumçu diplomatiya əksərən qarşıya qoyulan məqsədlərin uğurla gerçəkləşməsinə, Azərbaycanın maraqlarının nəzərə alınmasına gətirib çıxarır. Milli maraqlara əsaslanan qətiyyətli diplomatiya eyni zamanda respublikanın Cənubi Qafqazdakı strateji mövqeyini və nüfuzunu daha da artırmaqla, Avratlantik məkana inteqrasiyasına geniş imkanlar açır. Şərqlə Qərbi birləşdirən neft, qaz və nəqliyyat-kommunikasiya layihələrinin mərkəzinə çevrilmiş Azərbaycan bu gün nəinki təhlükəsizlik problemlərinin həllinə nail olur, eyni zamanda Avrasiya məkanında subregional inteqrasiyanın, enerji təhlükəsizliyinin mühüm təminatçısı qismində çıxış edir. Aparıcı Qərb dövlətləri Azərbaycanın iştirakı olmadan Xəzər hövzəsi regionunda hər hansı transmilli layihənin gerçəkləşdirilməsini mümkünsüz sayır, respublikamızın mövqeyi ilə hesablaşırlar. Avropanın xam neftlə, təbii qazla təminatında tədricən əsas söz sahiblərindən birinə çevrilən respublikamız bu coğrafi arealda enerji təhlükəsizliyinin əsas təminatçılarından birinə çevrilir. Dövlət başçısı İlham Əliyevin dəfələrlə bəyan etdiyi kimi, "Azərbaycanın iştirakı olmadan regionda heç bir layihə gerçəkləşə bilməz".

Diplomatiyanın uğurlu formulu: güclü dövlət - müstəqil siyasət

Cənubi Qafqazda sülhün, sabitliyin və iqtisadi əməkdaşlıq təşəbbüslərinin tərəfdarı kimi çıxış edən rəsmi Bakı regionun konstruktiv əməkdaşlıq ruhuna xələl gətirən istənilən geosiyasi dəyişikliklərə adekvat reaksiya vermək əzmində olduğunu konkret siyasi situasiyalarda dəfələrlə sübuta yetirmişdir. Dövlət başçısı Azərbaycanın heç bir dövlətin daxili işlərinə qarışmadığını bəyan etməklə yanaşı, hansısa dövlətin respublikamızla təhdid və təzyiq dilində danışmasına da qətiyyən yol vermir. Ölkəmiz çevik siyasət yeritməklə, bir ilə yaxın müddətdə regionda müşahidə olunan hərbi, iqtisadi və siyasi böhranı inamla dəf etmişdir. Hələ 2008-ci ilin avqustunda Rusiya ilə Gürcüstan arasında hərbi toqquşma göstərdi ki, Azərbaycanın regionda yeritdiyi siyasət düzgün olmaqla yanaşı, xalqın milli maraqlarına əsaslanır.

Rəsmi Bakı regionda Azərbaycanın milli maraqlarını təhdid edən geosiyasi dəyişikliklərə adekvat siyasət yeritmək hüququnu da özündə saxlayır. Təhlükəsizlik Şurasının son iclasında cənab İlham Əliyev bu barədə fikrini belə açıqlamışdır: "Eyni zamanda, Azərbaycan başqa ölkələr arasındakı ikitərəfli münasibətlərə heç vaxt müdaxilə etməyib və etməyəcəkdir. Ancaq bununla bərabər, regionda yaranan, yaxud da yarana biləcək vəziyyətə uyğun şəkildə öz siyasətimizi aparmaq bizim təbii hüququmuzdur və bu hüquqdan istənilən formada istifadə edəcəyik. Azərbaycan bölgədə sabitləşdirici rolunu oynayır. Bunu artıq həyat göstəribdir. Keçən il Cənubi Qafqazda yaşanan siyasi və hərbi böhran Azərbaycana öz mənfi təsirini göstərməmişdir. Düzdür, müəyyən, qısa müddət ərzində bizim enerji və nəqliyyat imkanlarımız məhdudlaşdı, ancaq biz çevik siyasət aparmaqla, qısa vaxt ərzində yeni nəqliyyat istiqamətlərini işə sala bildik. Beləliklə, ən az itkilər verməklə o vəziyyətdən şərəflə çıxdıq, iqtisadi maraqları qoruduq. Onu da deyə bilərəm ki, Azərbaycan bir daha etibarlı tərəfdaş və sabitləşdirici amil kimi öz rolunu göstərə bilmişdir".

Xarici siyasət kursunu yeridərkən hansısa güc mərkəzinin mənafeyini önə çəkməyən dövlət başçısı eyni zamanda Azərbaycanın geosiyasi rəqabət meydanına çevrilməsinə yol verməyəcəyini də qətiyyətlə bəyan etmişdir. Azərbaycan hakimiyyəti xalqın milli maraqları ilə bağlı bir sıra məsələlərdə daim əzmkar və qətiyyətli mövqe tutmaqla, respublikamızdan güzəştli mövqe gözləyən qüvvələri məyus etmişdir. Ümumiyyətlə, son illərin bəzi konkret siyasi situasiyaları fonunda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin "güclü dövlət - müstəqil siyasət" siyasətinə sadiq qaldığı, dövlətçilik maraqlarından bir addım belə geri çəkilmədiyi tam təsdiqlənmişdir. Məsələn, 2006-cı ilin sonlarında bəzi MDB dövlətlərini "mavi yanacaq imtahanı"na çəkən Rusiya hökuməti ikitərəfli diplomatik münasibətlərin səviyyəsinə qətiyyən adekvat olmayan bu mövqeni Azərbaycana qarşı da nümayiş etdirməyə çalışsa da, niyyətinə nail olmayaraq geri çəkilməli olmuşdur. Qiymətləri kəskin şəkildə qaldırmış Rusiyanın mavi yanacağından imtina edən rəsmi Bakı üstəlik böhranla üzləşmiş Gürcüstana dost yardımı etməklə müstəqil enerji siyasəti apardığını sübuta yetirmişdir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev "Exo Moskvı" radiosuna müsahibəsində mavi yanacağın qiymətlərinin artırılmasını Rusiyanın daxili işi kimi qiymətləndirməklə yanaşı, respublikamızın bundan narahatlıq keçirmədiyini demiş, "Qazprom" şirkətinin qiymətləri qaldırmaq qərarını Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin hazırkı səviyyəsinə adekvat olmadığını təəssüflə vurğulamışdır. "Qazın qiyməti birdən-birə 230 dollara, son məqamda isə 235 dollaradək qaldırıldıqda, bunun Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinə uyğunsuzluğu hiss edilir. Bu isə təəssüf doğurur, çünki bizim münasibətlərimiz çox müsbət, çox konstruktiv tərzdə qurulur və energetika ilə müqayisədə daha geniş sahələri əhatə edir... Rusiyaya borcla bağlı problemi olmayan yeganə ölkə bizik. Biz qabaqcadan ödəmişik, biz borclu deyilik, heç vaxt müqavilələri pozmamışıq. Qiyməti birtərəfli qaydada qaldırmağa və Azərbaycanı müəyyən dərəcədə məcburiyyət qarşısında qoymağa çalışmaqdansa, birgə fəaliyyət, müştərək layihələr üçün təmas nöqtələrini axtarmaq daha məntiqi və ağlabatan olardı. Azərbaycanı məcbur etmək qeyri-mümkündür" - deyən Prezident əlavə etmişdir ki, "Qazprom"un qiymətləri qaldırmaq, Azərbaycanın isə bundan imtina etmək hüququ vardır. Bundan sonra bütün imkanlarını səfərbər edərək özünü müstəqil şəkildə mavi yanacaqla təmin edən Azərbaycan cəmi 2 il ərzində qaz idxalçısından qaz ixracatçısına çevrilməyə müvəffəq olmuşdur. Bu gün isə artıq Rusiya Azərbaycan qazının bir hissəsini bazar qiymətlərinə almaq üçün respublikamızla danışıqlar aparır.

Respublikamız müstəqil siyasət yeritməklə, həm də Ermənistanın təcrid vəziyyətinə düşməsi ilə nəticələnən bir sıra qlobal layihələri gerçəkləşdirmək əzmindədir. ABŞ və bəzi Qərb dövlətləri güclü erməni lobbisinin təsiri altında Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xətti layihəsinə qarşı çıxsalar da, Prezident İlham Əliyev ortaya prinsipial mövqe və iradə qoyaraq Türkiyə və Gürcüstanın da qoşulduğu bu layihənin gerçəkləşməsinə nail olmuşdur. Üstəlik, Azərbaycan Gürcüstanın bu layihədə iştirakını kredit şəklində maliyyələşdirməklə, müstəqil siyasət yeritmək əzmini nümayiş etdirmişdir.

Başqa bir prinsipial fakt: 2007-ci ildə ABŞ Dövlət Departamentinin hesabatında Dağlıq Qarabağın Azərbaycan ərazisi olduğuna şübhə toxumu səpən qeyri-obyektiv yanaşmaya etiraz olaraq rəsmi Bakının nümayiş etdirdiyi mövqe yol verilmiş "texniki" yanlışlığın tez bir zamanda aradan qaldırılmasını təmin etmişdir. Rəsmi Bakının İraqdakı sülhyaratma əməliyyatlarında iştirak edən Azərbaycan hərbçilərini geri çağırmaq barədə qərar qəbul etməsi də respublikamızın müstəqil siyasətindən xəbər verir.

Nəhayət, bir müddət əvvəl Türkiyənin Ermənistanla sərhədləri açacağı ilə bağlı yayılan məlumatlar fonunda cənab İlham Əliyevin bu ölkədə keçirilən "Mədəniyyətlər İttifaqı" layihəsinin təqdimat mərasimində iştirak etməməsi analitiklər tərəfindən respublikamızın qətiyyətli mövqeyinin nümayişi kimi dəyərləndirildi. Bu və digər faktlar bir daha təsdiqləyir ki, Azərbaycanın xarici siyasəti ölkənin milli maraq və təhlükəsizliyinə toxunan istənilən məqama məhz bu cür həssas və çevik reaksiya göstərir, dövlətin özünəinamını, gücünü ifadə edən bu uğurlu diplomatiya əksərən qarşıya qoyulan məqsədlərin gerçəkləşməsinə imkan verir.

Xalqla hakimiyyətin mənəvi birliyi

Müstəqil xarici siyasət yeridən, milli təhlükəsizliyi təmin etmək üçün hücumçu diplomatiyaya üstünlük verən hər bir hakimiyyət daxili potensialına və resurslarına, ən başlıcası, xalqın dəstəyinə güvənir. Xalqdan mandat alan, cəmiyyət qarşısında sosial məsuliyyətini düzgün dəyərləndirən hakimiyyət komandası fəaliyyəti ilə daim ictimai etimadı doğrultmağa, hər bir vətəndaşın mənafeyinə hesablanan siyasi-hüquqi və sosial-iqtisadi islahatlar kursu həyata keçirməyə, milli maraqları uca tutmağa çalışır. Bu prinsip ümummilli lider Heydər Əliyevin dövlətçilik irsini inamla davam etdirən Azərbaycan Prezidentinin fəaliyyətinin başlıca qayəsini təşkil edir. İlk gündən hakimiyyətin xalqa layiqli xidmət vasitəsi olduğunu bəyan etmiş dövlət başçısı ötən müddətdə verdiyi bütün vədləri əməli işi ilə doğrultmaq üçün əzmlə çalışmış, hər bir addımda vətəndaşların mənafeyini əsas götürmüş, çevik və qətiyyətli diplomatiyaya üstünlük vermişdir. Xalqın dəstəyini hiss edən dövlət başçısı İlham Əliyev Azərbaycanın milli maraqları ilə bağlı istənilən məsələdə prinsipial və qətiyyətli mövqe tutmuşdur.

2008-ci ilin 15 oktyabr seçkilərinin nəticələri bir daha təsdiqləmişdir ki, Azərbaycan cəmiyyəti Heydər Əliyevin zəngin dövlətçilik irsini ölkənin milli təhlükəsizliyinin, iqtisadi maraqlarının və siyasi sistemin sabitliyinin təmin edilməsinə yönələn təkmil siyasi konsepsiya kimi qəbul edir. Son illərdə respublikamızda uğurla həyata keçirilən siyasət, ilk növbədə, ictimai-siyasi sabitliyin daha da möhkəmləndirilməsinə, Azərbaycanın demokratik və sosial-iqtisadi inkişafına yönəlmişdir.

Milli dövlət quruculuğu prosesi sürətləndikcə, ictimai, hüquqi, psixoloji mühit yeniləşdikcə, respublikanın dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası dərinləşdikcə, cəmiyyətin hüquq sisteminin əsasını təşkil edən normativ-hüquqi aktların da müasirləşdirilməsi zərurəti meydana çıxır. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına yeni dövrün tələbləri ilə uzlaşan bir sıra əlavə və dəyişikliklərin edilməsi də məhz bu reallıqla şərtlənərək insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarına daha etibarlı təminat mexanizmləri formalaşdırmaq niyyətindən irəli gəlmişdir. Azad, ədalətli və demokratik şəraitdə keçməklə milli iradəni ifadə edən 2009-cu ilin 18 mart referendumu, ilk növbədə, Azərbaycanın demokratikləşmə və vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu yoluna sadiqliyini nümayiş etdirmişdir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev haqlı olaraq son referendumun nəticələrini xalqla iqtidar arasında dərin mənəvi bağlılığın, mənəvi vəhdətin ifadəsi kimi dəyərləndirir: "Bu yaxınlarda keçirilmiş ümumxalq səsverməsi - referendum və Azərbaycan xalqının qoyulan məsələlərə münasibəti bir də onu göstərir ki, Azərbaycanda xalqla iqtidar arasında vəhdət möhkəmlənib, güclənib və bu da çox sevindirici haldır. Bütün bunları biz gündəlik həyatda görürük, insanların yaşayış səviyyəsinin yaxşılaşdırılmasında, ictimai-siyasi vəziyyətin düzgün istiqamətdə inkişaf etməsində görürük. Əlbəttə, bu, bizə əlavə imkan yaradır ki, islahatları daha da uğurla aparaq".

Müasir dövrdə seçkilərin demokratikliyi təkcə ölkədə siyasi sabitliyin, vətəndaş sülhü və həmrəyliyinin təmini baxımından deyil, həm də Azərbaycanın beynəlxalq nüfuz və mövqelərinin gücləndirilməsi baxımından müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. 18 mart referendumunun qanunvericiliyin tələblərinə uyğun şəkildə keçdiyini, Avropa standartlarına tam cavab verdiyini, yekun nəticələrin xalqın azad siyasi iradəsinə əsaslandığını səsvermə günü prosesi yaxından izləmiş beynəlxaq müşahidəçilər, habelə bu sahədə ixtisaslaşmış ayrı-ayrı beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri də birmənalı etiraf edirlər.

Ümumiyyətlə, son səkkiz ayda Azərbaycanda keçirilmiş iki seçki kampaniyası ölkənin demokratikləşməsi xəttinin uğurla davam etdirildiyini göstərməklə yanaşı, təcavüzkar Ermənistanda keçirilmiş son prezident və mer "seçkiləri" ilə müqayisəyə gəlmir. Xatırladaq ki, Ermənistanda keçirilmiş son prezident seçkilərinin qeyri-demokratikliyinə, total şəkildə saxtalaşdırılmasına etiraz olaraq geniş vüsət almış kütləvi iğtişaşlar nəticəsində hökumət qüvvələri 20-dən çox nümayişçini amansızlıqla qətlə yetirmiş, yüzlərlə insanı həbs etmişdilər. Təcavüzkar dövlətdə fövqəladə vəziyyət elan olunmuş, kütləvi informasiya vasitələrinin fəaliyyəti məhdudlaşdırılmış, hətta internet də senzuraya məruz qalmışdı. Azərbaycana işğalçılıq siyasətindən əl çəkməyən, açıq-aşkar Rusiyanın "for-postu" kimi çıxış edən Ermənistandan fərqli olaraq, Azərbaycana legitim, xalqın inamına söykənən hakimiyyət komandası rəhbərlik edir.

İqtisadi nailiyyətlər milli təhlükəsizliyə etibarlı təminatdır

Nazirlər Kabinetinin 2009-cu ilin I rübünün sosial-iqtisadi yekunları ilə bağlı keçirilmiş iclası dəqiq iqtisadi hesablama əsasında həyata keçirilən çevik islahatlar nəticəsində ümumi daxili məhsul istehsalına görə dünyanın ən sürətlə inkişaf edən dövlətlərindən birinə çevrilən Azərbaycanın qlobal maliyyə böhranının təsirlərinə ən az məruz qalan dövlətlər sırasında olduğunu bir daha göstərdi. Əksər dünya ölkələrində iqtisadi inkişafa ciddi zərbə vuran qlobal maliyyə böhranına rəğmən, Azərbaycanın 2009-cu ilin birinci rübündə qazandığı yüksək nailiyyətlər sistemli və düzgün koordinasiya olunmuş preventiv tədbirlərin nəticəsidir. Dövlət başçısı İlham Əliyevin Nazirlər Kabinetinin iclasında xüsusi vurğuladığı kimi, bir çox dövlətlərin milli valyutası devolvasiyaya məruz qalaraq yüksək faizlərlə qiymətdən düşsə də, Azərbaycanda manatın kursunun sabit saxlanılması əhalinin alıcılıq qabiliyyətinə mənfi təsir göstərmir. Beynəlxalq Valyuta Fondu, Dünya Bankı kimi beynəlxalq maliyyə institutları 2009-cu ildə dünya üzrə iqtisadi geriləmənin baş verəcəyini proqnozlaşdırsalar da, Azərbaycan iqtisadiyyatı ilin birinci rübündə 14 faiz artmışdır. "Bəzi bədxahlar - Azərbaycana paxıllıqla yanaşan və bizim uğurlarımızı qəbul etmək istəməyən dairələr, adətən, Azərbaycanın uğurlu iqtisadi inkişafını neft amili ilə bağlayırlar. İndi neftin qiyməti 3-4 dəfə aşağı düşübdür. Bu il müəyyən səbəblərə görə Azərbaycanda neft hasilatı aşağı düşübdür. Amma buna baxmayaraq, Azərbaycanın iqtisadiyyatı artır. Birinci rübün ilkin rəqəmləri artıq mənə çatdırılıb, indi tam təhlil aparılır. Rəqəmlər göstərir ki, birinci rübdə Azərbaycanda qeyri-neft sektorunda 14 faiz artım var. Budur bizim iqtisadi və siyasi islahatlarımızın nəticəsi. Budur real iqtisadiyyatı şaxələndirmə siyasətinin nəticəsi. Biz buna nail ola bilmişik. Daxili istehsalı təşviq etməklə, kreditlərin verilməsini təmin etməklə, özəl sektorun maraqlarını müdafiə etməklə və digər tədbirlər nəticəsində neft amilindən asılılığımızı xeyli dərəcədə azalda bilmişik. Əminəm ki, gələcəkdə bu istiqamətdə daha böyük addımlar atılacaqdır" - deyə dövlət başçısı bildirmişdir.

Dinamik inkişaf və tərəqqiyə yol açan islahatlar kursu 2009-cu ilin I rübündə də yüksək templə davam etdirilmiş, əvvəlcədən planlaşdırılmış bütün layihələr uğurla həyata keçirilmişdir. Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsi, qeyri-neft sektorunun inkişafı, ölkədə əlverişli biznes və investisiya mühitinin formalaşdırılması, işsizlik, yoxsulluq kimi problemlərin həlli, əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi kimi mühüm məqamlar hesabat dövründə gerçəkləşdirilən iqtisadi siyasətin prioritet istiqamətləri kimi diqqəti cəlb edir. 2009-cu ilin ötən dövründə Azərbaycanda ümumi daxili məhsulun artımı 4,1 faiz, qeyri-neft sektorunda 14 faiz təşkil etmişdir. İxrac 20 faiz, respublika iqtisadiyyatına qoyulan investiyaların həcmi 19,6 faiz, orta aylıq əməkhaqqı 26,5 faiz artmışdır. Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında artım 4,3 faiz, ümumi yük daşımalarının həcmində 5 faiz təşkil etmiş, pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 10 faiz, pullu xidmətlərin həcmi 20,5 faiz çoxalmışdır. Yanvar-fevral aylarında xarici ticarət dövriyyəsi 13,3 faiz artaraq 2 milyard 418 milyon dollar təşkil etmişdir.

Dünya Bankı mart ayında tərtib etdiyi İqtisadi Memorandumda Azərbaycanın başqa ölkələrlə müqayisədə qlobal böhranı daha güclü mövqe ilə qarşıladığını, habelə maliyyə sektorunun böhranı əzmlə dəf etdiyini göstərmişdir. Nüfuzlu "Fitçh Ratings" agentliyi Avropanın 21 ölkəsindən 19-da ümumi daxili məhsulun azalacağını, birində dəyişməyəcəyini, yalnız Azərbaycanda iqtisadi artımın olacağını bildirmişdir. Asiya İnkişaf Bankı isə bu artımı 8 faiz civarında proqnozlaşdırmışdır. Azərbaycan dünyanın azsaylı dövlətlərindən biridir ki, milli valyutası devolvasiyaya məruz qalmamış, həyata keçirilən antiinflyasiya tədbirləri səmərəli nəticələr vermişdir.

Türkiyə Ermənistanla sərhədlərin açılması məsələsinə son qoydu

Fevral ayından etibarən rəsmi Ankaranın Ermənistanla sərhədləri açacağı ilə bağlı yayılan, rəsmən təkzibi xeyli çəkən məlumatların istər Türkiyədə, istərsə də Azərbaycanda müxtəlif səviyyələrdə narazılıqla qarşılanması, ciddi müzakirə obyektinə çevrilməsi iki dost, qardaş ölkə arasındakı münasibətlərin əlahiddə xarakterindən irəli gəlirdi. Fəqət, Azərbaycan bu məsələdə də kifayət qədər təmkinli, diplomatik normalar çərçivəsində davrandı, cərəyan edən proseslərə emosiyalar əsasında deyil, rasional, praqmatik təfəkkürlə qiymət verməyə çalışdı. Rəsmi Bakı istənilən geosiyasi dəyişikliyə Azərbaycan xalqının milli maraq və mənafeyini əsas tutaraq qiymət verəcəyini bəyan etməklə, həm də qətiyyətli mövqe nümayiş etdirdi.

Etiraf etmək lazımdır ki, bu məsələnin hətta müzakirə olunması belə, iki qardaş dövlət arasında uzun illər formalaşmış strateji müttəfiqlik münasibətlərində mənəvi-psixoloji baryerlər doğururdu. Hər bir dövlətin diplomatiyada müəyyən taktiki manevrlərə əl atmaq, siyasi oriyentirlərdə dəyişikliklər etmək məcburiyyətində qaldığı vaxtlar olur. Fəqət, Ermənistanla münasibətlərin tarixi və Cənubi Qafqaz regionundakı mövcud durum Türkiyənin işğalçı dövlətə güzəştli yanaşmasını təkcə siyasi deyil, həm də mənəvi-psixoloji baxımdan yolverilməz edir.

Ermənistanın məkrli siyasətində heç nə dəyişmədiyi halda, Türkiyənin təcavüzkar dövlətlə sərhədi açması, əcaba, nəyi dəyişəcəkdi? Şübhəsiz bu sualın bir cavabı var-Türkiyə ilə sərhədlərin açılması daha çox Ermənistanın maraqlarına xidmət etməklə, təcavüzkar dövlətin regiondakı manevr imkanlarını genişləndirə bilərdi. Azərbaycanda bu məsələ ilə bağlı istər ictimai, istərsə də rəsmi səviyyədə açıq ifadə olunan etirazlar isə təkcə Ermənistanın Azərbaycana qarşı işğalçı siyasətindən, beynəlxalq hüquq norma və prinsiplərinə etinasız münasibətindən irəli gəlmirdi. Ermənistanla sərhədlərin açılması ən azı psixoloji-siyasi anlamda da Türkiyənin dövlət mənafeyinə cavab vermirdi.

Siyasətdə nə qədər çətin, mürəkkəb situasiyalar olsa belə, müəyyən mənəvi-əxlaqi dəyərlər, milli maraqlar sonda sözünü deyir. Zəngin dövlətçilik təcrübəsinə, iqtisadi, siyasi və hərbi potensiala malik Türkiyə də yayılan əsassız məlumatlara rəğmən, sonda milli maraqlarını müdafiə etmək, müstəqil siyasət yeritmək niyyətində olduğunu sübuta yetirdi. Türkiyənin Prezidenti Abdulla Gül, Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan bu məlumatların reallıqdan uzaq olduğunu bəyan etdilər.

Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Bakıya son səfəri isə iki dost ölkə arasında diskomfort yaradan bu mövzuya birdəfəlik son qoydu. Cənab Ərdoğan yayılan məlumatları qətiyyətlə təkzib edərək hər hansı narahatlığa, tərəddüdlərə əsas olmadığını bir daha bəyan etdi. "İsrarla üzərində dayandığım məsələ budur - bizim sərhədlərimiz Dağlıq Qarabağın işğalından sonra bağlanmışdır. İndi də işğal ortadan qalxmayınca biz sərhədlərimizi açmayacağıq. Bunu kim söyləyir? Bunu Türkiyə Cümhuriyyətinin Baş naziri söyləyir. Bundan başqa daha zəmanətli ifadə ola bilərmi?!" - deyən Türkiyənin Baş naziri hamını bu mövqeyə güvənli yanaşmağa, iftira xarakterli, fitnəkar məlumatlara inanmamağa çağırdı. Onun fikrincə, Türkiyə ilə Azərbaycan arasında münasibətlər "Bir millət, iki dövlət" devizinə uyğun inkişaf edir və bu əlaqələrdən narahatlıq keçirən qərəzli dairələrin fitnəkar cəhdləri heç bir fayda verməyəcək.

Cənab Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Bakıda verdiyi açıqlamalar eyni zamanda rəsmi Ankaranın Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə prinsipial və dəyişməz mövqeyini ifadə edir. Türkiyə bu məsələdə Azərbaycanın narahatlığını təbii qəbul etməklə yanaşı, indiki reallıqda Ermənistanla sərhədlərin açılması üçün heç bir səbəb görmür: "Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ məsələsindəki həssaslığı, həmçinin bizim də həssaslığımızdır. Dağlıq Qarabağ məsələsində bu günə qədər yol verilmiş bəzi möhtəkirliklər Türkiyə olaraq, Türkiyə Cümhuriyyətinin hazırkı hökuməti olaraq bizim qəbul etməyimiz mümkün deyildir. Bu günə qədər necə qəbul edilməyibsə, bu gün də eyni şəkildə qəbul edilə bilməz, inanıram ki, belə bir şey bundan sonra da əsla qəbul edilməyəcəkdir. Çünki burada bir səbəb-nəticə bağlılığı vardır. Dağlıq Qarabağın işğalı bir səbəbdir. Sərhədlərin bağlanması bir nəticədir".

Bütövlükdə, rəsmi Bakı bu gün istənilən dövlətlə əməkdaşlığını sivil diplomatik normalar çərçivəsində, beynəlxalq hüquq normaları əsasında qurmaqla, həm milli təhlükəsizliyini təmin etməyə, həm də regionda sülhün, sabitliyin möhkəmlənməsinə, regional əməkdaşlıq təşəbbüslərinin miqyasca genişlənməsinə çalışır. Rəsmi Bakı hansısa dövlətin mənafeyinə xələl gətirməyən, regionda hansısa narahatlıq yaratmayan qətiyyətli, sabit, konkret hədəflərə istiqamətlənmiş çevik diplomatiya ilə Azərbaycan xalqının maraqlarını daim uca tutur. Nəticədə bu gün dünya siyasətinin gedişinə ciddi təsir imkanları olan əsas güc mərkəzləri də respublikamızla hesablaşır, Azərbaycanla təhdid və təzyiq dilində deyil, konstruktiv, qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq ovqatında danışmağın yeganə düzgün yol olduğunu başa düşürlər.

Xalid Niyazov

Azərbaycan.-2009.-5 iyun.-S.4.