IV. Gəncə-Qazax iqtisadi rayonu

Prezident İlham Əliyevin 2004-cü il fevralın 11-də təsdiq etdiyi "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər)" uğurla icra olunaraq ölkəmizin bütün bölgələrinin simasını kökündən dəyişdi. Bu proqramda qarşıya qoyulmuş məqsədlərin reallaşması, nəzərdə tutulmuş bütün vəzifələrin vaxtında və uğurla yerinə yetirilməsi nəticəsində iqtisadi rayonlar tarazlı inkişaf mərhələsinə qədəm qoydu. Yeni müəssisələrin və iş yerlərinin yaradılması ilə əhalinin məşğulluq səviyyəsi artırıldı, yoxsulluq əhəmiyyətli dərəcədə azaldı, ölkədə kommunal xidmət və sosial infrastruktur təminatı gücləndirildi, sahibkarlıq mühiti daha da yaxşılaşdırıldı. Beləliklə, ölkənin dinamik sosial-iqtisadi tərəqqisi təmin edildi.

Bütün bu uğurların davamlı və daha əzəmətli olmasını təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev aprelin 14-də regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair II Dövlət Proqramını təsdiq edib. 2009-2013-cü illəri əhatə edəcək proqramda I Dövlət Proqramının davamı olaraq bölgələrin daha genişmiqyaslı tərəqqisi, əhalinin rifahının yüksəldilməsi və digər bu kimi həyata keçiriləcək mühüm tədbirlər öz əksini tapıb. 10 iqtisadi rayon üzrə I Dövlət Proqramının həyata keçirildiyi mərhələdə görülən işlərlə yanaşı, II Dövlət Proqramının icrasında nəzərdə tutulan layihələri diqqətə çatdırırıq.

Gəncə-Qazax iqtisadi rayonu Gəncə və Naftalan şəhərlərini, Ağstafa, Daşkəsən, Gədəbəy, Goranboy, Göygöl, Qazax, Samux, Şəmkir və Tovuz rayonlarını əhatə edir. Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Birinci Dövlət Proqramında bu iqtisadi rayonun payına düşən 90 tədbir uğurla reallaşdırılıb.

İqtisadi rayonda yeni yaradılmış müəssisələrə misal olaraq Ağstafada "Saloğlu", "Karvan-el" müəssisələrini və tikiş fabrikini, Şəmkirdə "AtaSənaye"nin quşçuluq fabrikini, Gəncədə "Gəncə-Şərab-2" Səhmdar Cəmiyyətini, "Jardin Royal" şokolad fabrikini, bərpa edilərək yenidən istifadəyə verilən "Gəncə Sənaye Cihaz" müəssisəsini, Goranboyda lambrin, kanalizasiya boruları və onların aksessuarlarını istehsal edən "Oplas" MMC-ni, Daşkəsən rayonunda "Daşkəsən Filizsaflaşdırma" ASC-ni, Qazaxda Bentonit emalı zavodunu, Samuxda "Az-Rus Dostluq" ASC-ni və sair müəssisələri göstərmək olar.

Gəncə-Qazax iqtisadi rayonunda nəqliyyat-yol infrastrukturunun da yenidən qurulması və müasir standartlara uyğunlaşdırılması ilə bağlı genişmiqyaslı işlər görülmüşdür. Müasir standartlara uyğun qurulan Gəncə Beynəlxalq Hava Limanı, Şəmkir-Qazax və Gəncə-Daşkəsən-Xoşbulaq avtomobil yolları istifadəyə verilmişdir.

İdman və səhiyyə obyektlərinin tikintisinə də böyük diqqət yetirilmişdir. Qazaxda müalicə diaqnostika mərkəzi və olimpiya idman kompleksi, Gəncədə müalicə diaqnostika mərkəzi, üzgüçülük hovuzu, Gədəbəydə idman kompleksi, Goranboyda və Şəmkirdə stadionlar istifadəyə verilmşdir. Şəmkirdə olimpiya idman kompleksinin tikintisi başa çatdırılmışdır.

Prezident İlham Əliyev 2004-cü ilin iyun ayında Qazax, Tovuz, Şəmkir rayonlarına və Gəncə şəhərinə, 2005-ci ilin mayında Gəncə və Goranboya, 2005-ci ilin oktyabrında Gəncə və Qazaxa, 2006-cı ilin oktyabrında Gəncə, Daşkəsən, Gədəbəy və Şəmkirə, 2007-ci ilin mayında Qazax, Tovuz və Gəncəyə, 2008-ci ilin martında Gəncə, Naftalan, Samux və Göygölə, həmin ilin sentyabrında Qazax, Ağstafa, Tovuz və Gəncəyə səfərləri zamanı görülən işlərlə tanış olub, bir sıra müəssisələrin açılışında, təməlqoyma mərasimlərində iştirak edibdir.

İkinci Dövlət Proqramında Gəncə-Qazax iqtisadi rayonunda əsas diqqət sənaye istehsalı sahələrinin genişləndirilməsinə, ölkə əhəmiyyətli avtomobil yollarının əsaslı təmirinə, yenidən qurulmasına və tikintisinə, heyvandarlıq, quşçuluq, taxılçılıq, üzümçülük və digər kənd təsərrüfatı sahələrinin inkişafına, toplam gücü 20 MVt olan kiçik su elektrik stansiyalarının tikintisinə, məskunlaşmanın, təbiətdən istifadənin və məhsuldar qüvvələrin ərazi təşkilinin regional planlaşdırma sxeminin işlənməsinə yönəldilmişdir.

Ölkənin ikinci, iqtisadi rayonun isə ən böyük şəhəri olan Gəncədə maşınqayırma, metallurgiya, cihazqayırma, yüngül və yeyinti sənaye sahələrinin inkişafı, kənd təsərrüfatı üzrə elmi-tədqiqat institutlarının maddi-texniki bazalarının möhkəmləndirilməsi, şəhər ərazisində yeni avtomobil körpülərinin inşası, şəhərdaxili və məhəllədaxili yolların və mövcud körpülərin əsaslı təmiri, yaşayış ərazilərinin elektrik şəbəkələrinin yenidən qurulması, səhiyyə müəssisələrinin mövcud qazanxanalarının modernləşdirilməsi, məhəllədaxili və binadaxili istilik sistemlərinin bərpası, qaz təminatının yaxşılaşdırılması və yeni yaşayış massivlərinin qazlaşdırılması, müasir rabitə şəbəkəsinin yaradılması, su təchizatının və kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması nəzərdə tutulur. 2009-2013-cü illərdə Gəncəçay çayının sahilboyunun və məcrasının yenidən qurulması işlərinin davam etdirilməsi, şəhərdə yetkinlik yaşına çatmayan kimsəsiz uşaqlar üçün ixtisaslaşdırılmış müəssisələrin yaradılması, səhiyyə, mədəniyyət, idman və təhsil müəssisələrinin inşası və yenidənqurulması nəzərdə tutulmuşdur.

Naftalan şəhərində elektrik şəbəkələri, su təchizatı və kanalizasiya sistemi yenidən qurulacaq, məktəblər və yaşayış binaları üçün yeni qazanxanaların tikintisi, məhəllədaxili və binadaxili istilik sistemləri bərpa ediləcəkdir. Şəhərdə səhiyyə-kurort müəssisələrinin təmiri də diqqət mərkəzində olacaqdır.

Ağstafa, Daşkəsən, Gədəbəy, Goranboy, Göygöl, Qazax, Samux, Şəmkir, Tovuz rayonlarında sənaye istehsalının genişləndirilməsi, bitkiçilik, taxılçılıq, tərəvəzçilik, üzümçülük, şərabçılıq, arıçılıq, kartofçuluq və heyvandarlıq sahələrinin inkişafı, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarının müvafiq kənd təsərrüfatı texnikalarına olan tələbatının ödənilməsi, rayon mərkəzlərinin küçələrinə, yerli əhəmiyyətli avtomobil yollarına asfalt örtüyünün salınması, yeni yarımstansiyaların inşası, elektrik şəbəkələrinin yenidən qurulması, elektrik verilişi xətlərinin özünüdaşıyan izolyasiyalı naqillərlə əvəz olunması, kəndlərin su, qaz təchizatının, rabitə xidmətlərinin yaxşılaşdırılması, meliorasiya və irriqasiya, ekologiya və təbii sərvətlərdən istifadə tədbirlərinin həyata keçirilməsi, səhiyyə, mədəniyyət, idman və təhsil müəssisələrinin inşası və yenidənqurulması nəzərdə tutulur.

Rəşad Cəfərli

Azərbaycan.-2009.-11 iyun.-S.3.