"Şəklimi Berlindən göndərirəm"

İkinci dünya müharibəsinin qəhrəmanları görəsən necə döyüşüblər, necə məktub yazıblar, arxa cəbhə, evləri, yaxınları üçün necə darıxıblar? Mazdokdan Berlinə kimi döyüş yolu keçən hərbi-səhra çadırlarında yüzlərlə yaralını xilas edən bir cərrah haqqında danışmaq istəyirik. Bu, 1941-cı il iyulun 22-də müharibəyə səfərbər edilən Abbas Nəsirovdur. O, indi dünyasını dəyişsə də, onu sevən, düşünən, nisgili ilə yaşayan əzizlərinin xatirəsində sanki bu gün də dünyadan heç yana, heç yerə getməyib...

- Abbas beş bacının yeganə qardaşı idi. - 81 yaşlı Ədibə xanım qardaşını və bir də ötən illəri xatırlayır: - Müharibə başlayanda 15 yaşım var idi. Beş il hamımız birlikdə onun yolunu gözlədik. Çox təvazökar və nikbin insan idi. Bütün məktublarında bizi sevindirməyə, ruhlandırmağa çalışardı. O, müharibədən qayıdanda hamımız sevincdən ağlayırdıq.

Mazdokdan Berlinə kimi hərbi-səhra çadırında saysız-hesabsız yaralı üzərində cərrahiyyə əməliyyatı aparmaq, əsgər və zabitlərin xilası üçün döyüşlərə atılmaq, sonra da sağ-salamat geri qayıtmaq çox həkimə qismət olmayıb. Müharibə haqqında təsəvvürlər çox vaxt döyüşən ordu ilə bağlı olub. Amma bir anlığa gözlərimizin önünə səngərlərdən yaralıları daşıyan maşınları gətirək: motorların uğultusu, qışqırıq səsləri, tibb bacılarının gözündəki qorxu və bir də cərrah çadırında keçirilən fasiləsiz əməliyyatlar.

Tarixdə İkinci cahan savaşı kimi yaşanılan, lakin bütün sovet xalqlarının yaddaşında Böyük Vətən müharibəsi kimi qalan 1941-1945-ci illərin amansız döyüşlərində Azərbaycanın mərd oğulları misilsiz qəhrəmanlıqlar göstərdilər. Abbas Nəsirov müharibədə iştirak edən yarım milyondan artıq azərbaycanlıdan biri idi. Həmin illərdə o, Taqanroq diviziyasının apardığı döyüşlər zamanı göstərdiyi şücaətə görə dəfələrlə orden və medallarla təltif edildi. O, məktublarında gənc azərbaycanlı şəfqət bacılarının fədakarlıqlarından və qəhrəmanlıqlarından da söhbət açardı. Məsələn, yazırdı ki, hərbi şəfqət bacısı Səkinə Şəfiyeva yalnız bir döyüşdən 100-ə yaxın yaralı əsgərə yardım göstərib.

Abbas özü müharibədə eyni vaxtda 7 cərrahiyyə masasında əməliyyat aparıb. Çox zaman gecəsi-gündüzü olmayıb. Müharibədən sonra da təbiətini dəyişmədi. Təmənnasız bir insan idi, dünyasını dəyişəndə evində demək olar ki, heç nəyi yox idi. Ən böyük sərvəti yaşadığı şərəfli ömür və bu gün də ailəsinin qoruyub saxladığı orden və medalları oldu.

Oğlu Azər deyir ki, atam müharibədən, ümumiyyətlə, danışmazdı. Xoşlamırdı bu mövzunu. Təkcə biz sorğu-suala tutanda, nədənsə yox demirdi. Ailə üzvləri ilə söhbət əsnasında öyrəndik ki, Abbas Nəsirov Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunu bitirdikdən sonra Gədəbəydə bir neçə il həkim işlədi, aspiranturaya daxil olsa da, müharibə ona arzularını başa çatdırmağa imkan vermədi. O, böyük qardaş kimi 5 bacının boya-başa çatması üçün heç vaxt köməyini əsirgəmədi.

1945-ci ilin uyulunda alnıaçıq, üzüağ geri dönən Abbası dəmiryolu vağzalında qohumları və yaxınları böyük sevinclə qarşıladılar. Hərbi zabit geyimində olan Abbasın sinəsini iki - "Qırmızı ulduz" ordeni, "II dərəcəli Vətən müharibəsi" ordeni, "Döyüş xidmətlərinə görə", Varşavanın, Praqanın, və Berlinin alınmasına görə və "Almaniya üzərində qələbəyə görə" medallar bəzəyirdi.

Qələbədən sonra Abbas Bakıda yenə ağ xalatını geyinir, 1955-ci ildə elmi işini müdafiə edir. Güclü onkoloq-cərrah kimi məşhurlaşır və Bakının baş onkoloqu olur. Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 20 iyun 1966-cı il tarixli fərmanı ilə tibbi xidmət sahəsində xidmətlərinə görə Azərbaycanın əməkdar həkimi fəxri adına layiq görülür.

Abbas Nəsirovun həyat yoldaşı Zərifə xanım Nəsirova respublika Rabitə Nazirliyinin tibb hissəsinin baş həkimi vəzifəsində çalışıb. Bu gün övladları da valideynlərinin yolunu uğurla davam etdirirlər. Azər Nəsirov hazırda Təcili Yardım Stansiyasında həkim-terapevtdir. Qızı Sevda 2 saylı Uşaq-klinik xəstəxanasının aparıcı pediatrıdır. Onların xatirə, yadigar kimi qoruduqları yadigarlardan biri Abbasın 1945-ci il may ayının 9-da - Qələbə Günü Berlində çəkdirdiyi şəkildir. Rəngi solmuş bu şəklin arxasına Abbas Nəsirov belə imza atıb: "Sizə şəklimi Berlindən göndərirəm. Biz amansız döyüşlərə sinə gərdik və faşizmi məğlub etdik. Qürurlanın və bayram edin ki, biz qalibik".

1941-1945-ci il İkinci dünya müharibəsi qəhrəmanlarının, Azərbaycan xalqının layiqli oğul və qızlarının xatirəsi heç vaxt ürəklərdən silinmir.

Mirvari Rəhimzadə

Azərbaycan.-2009.-9 may.-S.14.