"Dədə Qorqud
Kitabı" və
"Koroğlu" eposları
Macarıstanda işıq
üzü gördü
Bu günlərdə
Macarıstanda Azərbaycan folklorunun ən möhtəşəm
epik abidələrindən olan "Kitabi-Dədə Qorqud"
və "Koroğlu" dastanları Azərbaycanın qəhrəmanlıq
eposu seriyasından yüksək poliqrafik tərtibatda, nəfis
şəkildə çapdan çıxmışdır. Çağdaş
zamanda Azərbaycanın qədimliyinin yenilməz sübutu olan
folklor soraqlarının dünyaya təqdimi baxımından
bu, əhəmiyyətli bir hadisədir.
"Dədə Qorqud
Kitabı"nın giriş sözünün müəllifi
macar tədqiqatçısı Hobbal Mihalidir. AMEA-nın
Folklor İnstitutunun direktoru, tanınmış alim, professor
Hüseyn İsmayılov dastanın xəlqi, elmi-tarixi, habelə
bəşəri mahiyyətini açan sanballı giriş
sözü yazmışdır. "Dədə Qorqud"
mövzusunda elmi tədqiqatların, ciddi araşdırmaların
artdığından məmnunluqla danışan
H.İsmayılov bildirir ki, burada təsvir edilənlər
olduqca qədim dövrlərlə, türkün şanlı
keçmişi ilə səsləşir: "İnanıram
ki, dastan daim ciddi araşdırmalar mövzusu olacaq. Mübaliğəsiz
demək olar ki, hazırda bütün dünyada "Kitabi-Dədə
Qorqud" dastanına bərabər epos yoxdur. Qədimliyimizi
bizə çox gözəl şəkildə
çatdıran bu eposu oxumalı, öyrənməli, ənənəni
gələcək nəsillərə
çatdırmalıyıq. Bu dastan türkün qədim, zəngin
ruha malik olduğunu sübut edir. Eposu oxuyan hər bir insan,
şübhəsiz, fəxr edir ki, nə yaxşı belə
bir mənəvi abidəmiz var".
Kitabın sonunda qeydlər,
izahlar, şərhlər təqdim olunur. Burada qədim Azərbaycan-türk
sözlərinin izahı diqqəti xüsusi çəkir.
"Koroğlu" eposu
da macar alimi Hobbal Mihalinin giriş sözü ilə
açılır. Bu kitabın da ön sözünün
müəllifi Hüseyn İsmayılovdur. Macar tədqiqatçısı
Adorian İmrenin dastanın poetikası, genezisi, strukturundan bəhs
edən araşdırması dünya alimlərinin müasir
dövrdə türkologiyaya ciddi səviyyədə münasibətinin
yeni çalarlarının, dərkolunmasının
formalaşması kimi meydana çıxır.
Sözügedən
"Koroğlu" dastanı Məmmədhüseyn Təhmasibin
variantı əsasında çap olunub. Hər qolla
bağlı qeydlər, izah və şərhlər verilib. Qeyd
edək ki, indiyədək macar alimlərindən Gusila Mesoros,
İqnats Kunos, German Vambere "Koroğlu" eposunu
araşdıran tədqiqatçılardır. Hər iki kitab
AMEA-nın Folklor İnstitutu ilə Macarıstanda mərkəzi
yerləşən Avropa Folklor İnstitutunun birgə əməkdaşlığı
sayəsində işıq üzü görmüşdür.
Nəşrlərin çapına Azərbaycanın
Macarıstandakı səfirliyi yaxından kömək
etmişdir.
Elçin Qaliboğlu,
AMEA-nın Folklor
İnstitutunun əməkdaşı
Azərbaycan.-2009.-24 may.-S.8.