2010-cu ilin dövlət büdcəsi ölkəmizin sistemli inkişafına xidmət edəcəkdir

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, Sosial siyasət, Təhlükəsizlik və müdafiə, Aqrar siyasət və Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitələrinin noyabrın 3-də keçirilən birgə iclasında "Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il dövlət büdcəsi haqqında" qanun layihəsi müzakirə edildi. İclası açan Milli Məclisin İqtisadi siyasət komitəsinin sədri Ziyad Səmədzadə ölkəmizin son illərdə nail olduğu dinamik sosial-iqtisadi inkişafdan bəhs etdi. Qeyd olundu ki, ulu öndər Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu inkişaf strategiyasının Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməsinin nəticəsi olaraq Azərbaycanın davamlı sosial-iqtisadi yüksəlişi təmin edilmişdir. Hətta qlobal maliyyə, iqtisadi böhrana baxmayaraq, ölkəmizin iqtisadiyyatı yüksələn xətlə inkişaf etmişdir.

Ziyad Səmədzadə gələn ilin dövlət büdcəsinin ölkəmizin dayanıqlı və sistemli inkişafına xidmət edəcəyini diqqətə çatdırdı. Onun fikrincə, gələn ilin büdcəsi həm də gələcək inkişafın möhkəm əsaslarını yaradacaqdır. Bu ali iqtisadi sənədin hazırlanmasına Prezident İlham Əliyev bilavasitə rəhbərlik etmişdir.

Maliyyə naziri Samir Şərifov 2010-cu ilin dövlət büdcəsinin layihəsi ilə bağlı geniş izahat verdi. Bildirdi ki, layihə "Büdcə sistemi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa müvafiq olaraq dövlətin iqtisadi və siyasi kursunun həyata keçirilməsi, xalqın rifah halının yaxşılaşdırılması və digər əhəmiyyətli məsələlər üzrə qəbul edilmiş proqramların maliyyə təminatı əsas götürülməklə, 2010-cu il və sonrakı üç il ərzində ölkəmizin makroiqtisadi proqnoz göstəriciləri əsasında, bu illərdə gözlənilən meyillər nəzərə alınmaqla tərtib olunmuşdur. Beynəlxalq maliyyə institutlarının proqnozlarında dünyada qlobal maliyyə-iqtisadi böhranın təsirlərinin 2010-cu ildə də davam edəcəyi və bunun da ÜDM-in artım tempinə təsirsiz ötüşməyəcəyi vurğulanır. Ona görə 2010-cu il dövlət büdcəsi üzrə proqnozların tərtibi zamanı dünyada gedən proseslərin Azərbaycan iqtisadiyyatına mümkün təsirləri araşdırılmış və qeyd olunan reallıqlar nəzərə alınmışdır. Samir Şərifovun sözlərinə görə, 2010-cu il dövlət büdcəsinin gəlirlərinin ümumi daxili məhsulun 31,5 faizini təşkil etməklə 10 milyard 15 milyon manat olacağı gözlənilir. Büdcə layihəsində 1 barel xam neftin satış qiyməti 45 ABŞ dolları səviyyəsində götürülmüşdür.

2010-cu ildə Vergilər Nazirliyi üzrə dövlət büdcəsinə 3 milyard 980 milyon manat daxilolma nəzərdə tutulur. Ümumilikdə, Vergilər Nazirliyi üzrə daxilolmaların dövlət büdcəsi gəlirlərinin 39,7 faizini təşkil edəcəyi proqnozlaşdırılır ki, bu da cari ilin gözlənilən daxilolmalarına nisbətən 2,3 faiz çoxdur.

Dövlət Gömrük Komitəsinin xətti ilə daxil olan vəsaitin dövlət büdcəsində xüsusi çəkisi 11 faiz, toplanacaq vergi və rüsumlar üzrə daxilolmanın 1 milyard 100 milyon manat olacağı nəzərdə tutulur.

2010-cu il ərzində icmal büdcənin tərkib hissəsi olan Dövlət Neft Fondundan dövlət büdcəsinə birbaşa transfert 4 milyard 915 milyon manat proqnozlaşdırılır. Bu, 2009-cu il səviyyəsindədir.

Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi tərəfindən dövlət mülkiyyətində olan əmlakın icarəyə verilməsindən büdcəyə 5 milyon manat daxilolma gözlənilir ki, bu da 2009-cu ilə nisbətən 6,4 faiz çoxdur.

Maliyyə naziri gələn ilin dövlət büdcəsinin xərcləri barədə də ətraflı məlumat verdi. Bildirdi ki, 2010-cu il dövlət büdcəsinin xərcləri 11 milyard 264 milyon manat proqnozlaşdırılır. 2010-cu ilin dövlət büdcəsinin xərclərinin strukturuna daxil olan cari xərclər 6 milyard 590,4 milyon manat, əsaslı xərclər 4 milyard 386,5 milyon manat təşkil edəcəkdir. Gələn ilin dövlət büdcəsi xərclərinin 4 milyard 387,3 milyon manatı və ya 39 faizi konkret proqramların və tədbirlərin maliyyələşdirilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Dövlət büdcəsinin xərclərində sosial yönümlü xərclərin xüsusi çəkisi 34,4 faiz olmaqla 3 milyard 877,6 milyon manat proqnozlaşdırılır. 2010-cu ildə müdafiə, məhkəmə hakimiyyəti, hüquq-mühafizə orqanlarının və prokurorluğun saxlanılması xərclərinə dövlət büdcəsi xərclərinin 17 faizi həcmində və yaxud 2009-cu ilə nisbətən 1,2 faiz çox, o cümlədən müdafiə xərclərinə dövlət büdcəsi xərclərinin 10,7 faizi həcmində və yaxud 2009-cu ilə nisbətən 0,9 faiz çox vəsait nəzərdə tutulmuşdur.

Maliyyə naziri Samir Şərifov daha sonra bildirdi ki, 2010-cu il icmal büdcəsinin gəlirləri 11 milyard 885 milyon manat, xərcləri 12 milyard 465,9 milyon manat nəzərdə tutulmuşdur. İcmal büdcənin tərkib hissəsi olan Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun büdcəsinin xərclərinin 1 milyard 757,2 milyon manat, Dövlət Neft Fondunun büdcəsinin xərcləri 5 milyard 295 milyon manat proqnozlaşdırılır.

İclasda Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının gələn ilin dövlət büdcəsi layihəsinə dair rəyi də dinlənildi. Hesablama Palatasının sədri Heydər Əsədov bildirdi ki, Hesablama Palatası "Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il dövlət büdcəsi haqqında" qanun layihəsinin qanunvericilik aktlarının tələblərinə uyğun hazırlanması və təqdim edilməsi qənaətinə gəlmişdir.

İclasda iştirak edən iqtisadi inkişaf nazirinin müavini Sevinc Həsənova növbəti il üçün proqnozlaşdırılan makroiqtisadi göstəricilər barədə məlumat verdi. Kənd təsərrüfatı naziri İsmət Abasov isə kənd təsərrüfatında əldə edilən nailiyyətlərdən danışaraq növbəti ilin dövlət büdcəsi layihəsinin ölkəmizin inkişaf reallıqları nəzərə alınaraq hazırlandığını qeyd etdi.

Milli Məclisin Aqrar siyasət komitəsinin sədri Eldar İbrahimov gələn ilin dövlət büdcəsinin ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafına və eləcə də aqrar sektorun yüksəlişinə mühüm töhfələr verəcəyini bildirdi.

Milli Məclisin Sosial siyasət komitəsinin sədri Hadi Rəcəblinin sözlərinə görə, 2010-cu ilin dövlət büdcəsi xalqımızın rifah halının daha da yaxşılaşdırılmasına etibarlı maliyyə təminatı olacaqdır. Milli Məclisin deputatlarından Vahid Əhmədov, Nazim Məmmədov, Aydın Mirzəzadə, Əli Məsimli, Çingiz Əsədullayev çıxış edərək layihə ilə bağlı fikirlərini bildirdilər, təkliflərlə çıxış etdilər.

Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun sədri Səlim Müslümov təmsil etdiyi sahə ilə bağlı deputatları maraqlandıran məsələlərə aydınlıq gətirdi. Dövlət Neft Fondunun icraçı direktoru Şahmar Mövsümov DNF-dən büdcəyə nəzərdə tutulan transfert barədə arayış verdi.

Milli Məclis Sədrinin birinci müavini, parlamentin Təhlükəsizlik və müdafiə komitəsinin sədri Ziyafət Əsgərov 2010-cu ilin dövlət büdcəsi layihəsinin təkmil olduğunu və qlobal böhran şəraitinə uyğun hazırlandığını bildirdi. Qeyd etdi ki, 2010-cu ilin büdcəsi hər cür risklərə hazırdır. Ziyafət Əsgərov gələn ilin büdcə layihəsində nəzərdə tutulan müdafiə xərclərinin artırılmasını yüksək qiymətləndirdi.

Milli Məclis Sədrinin müavini, parlamentin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin sədri Valeh Ələsgərov 2010-cu ilin dövlət büdcəsi layihəsinin çox düzgün tərtib olunduğunu vurğuladı. Bununla belə, Valeh Ələsgərov bəzi təkliflərini də diqqətə çatdırdı. Ucqar dağ kəndlərinə qaz kəməri çəkilişinin bu gün iqtisadi cəhətdən o qədər də səmərəli olmadığını deyən komitə sədrinin fikrincə, ucqar kəndləri qazla təmin etmək üçün bioqaz əldə edilməsinin üzərində dayanmaq yaxşı olardı. Valeh Ələsgərov bununla bağlı Almaniya və Danimarkanın təcrübəsini misal gətirdi.

Müzakirələr başa çatdıqdan sonra maliyyə naziri Samir Şərifov qaldırılan məsələlərə münasibət bildirdi.

Yekunda "Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il dövlət büdcəsi haqqında" qanun layihəsi Milli Məclisin plenar iclasının müzakirəsinə tövsiyə edildi.

Azərbaycan.- 2009.-4 noyabr.- S. 4.