Simpozium iştirakçıları Qobustanda

Aida xanım İmanquliyevanın 70 illik yubileyi münasibətilə Bakıda keçirilən "Şərq və Qərb: ortaq mənəvi dəyərlər, elmi-mədəni əlaqələr" mövzusunda Beynəlxalq İbn Ərəbi simpoziumunun iştirakçıları oktyabrın 9-da Qobustan Dövlət Tarixi-Bədii Qoruğunda olmuşlar.

Simpoziumda iştirak etmək üçün paytaxtımıza gəlmiş ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa, İspaniya, Rusiya, Misir, Türkiyə, İran, Suriya, Əlcəzair, Latviya, Qazaxıstan və başqa ölkələrin aparıcı elm adamlarına burada ilk olaraq "Qobustan" sənədli filmi təqdim edilmişdir. Dünyanın nadir möcüzələrindən olan Azərbaycanın Qobustan qayaüstü rəsmlərindən, bu qədim abidənin tarixindən və hazırkı vəziyyətindən bəhs edən film iştirakçılar tərəfindən maraqla qarşılanmışdır.

Əməkdar artist Natiq Şirinovun rəhbərliyi ilə "Ritm" nağaraçılar qrupunun ifası da iştirakçılarda xoş əhval-ruhiyyə oyatmışdır.

Burada qonaqlara məlumat verilmişdir ki, Bakıdan 65 kilometr aralıda yerləşən bu qoruqda qədim dövrlərə aid qayaaltı sığınacaqlar, kurqanlar və qayaüstü təsvirlər aşkar olunmuşdur. Qobustan qayalarında insan, heyvan, kollektiv əmək, qayıq şəkilləri, döyüş və ov səhnələri təsvir edilmişdir. Oyma, sürtmə, çapma və cızma üsulları ilə çəkilmiş təsvirlərin ən qədimləri eramızdan əvvəl 8-ci minilliyə aiddir.

Bildirilmişdir ki, Qobustanda 100 mindən artıq arxeoloji materiallar tapılmışdır. Buradakı Qavaldaş daş dövründə yaşamış qədim insanların istifadə etdiyi musiqi alətidir. Qobustan qayalarında qədim Azərbaycanın "Yallı" rəqs səhnələri təsvir olunmuşdur. Bu rəqsin uğurlu ov üçün ovsun mərasimi olduğu bildirilmişdir.

Diqqətə çatdırılmışdır ki, qayalardakı Roma yazısı eramızın 81-96-cı illərinə aiddir və altı sətirdən ibarətdir. Bu, Roma imperatoru Domisianın dövründə 12-ci Roma legionunun burada olduğunu göstərir.

Məlumat verilmişdir ki, Qobustan qoruğu dünya əhəmiyyətli tarixi abidədir və 2007-ci ildə YUNESKO-nun Maddi-Mədəni İrs siyahısına daxil edilmişdir.

Qayaüstü təsvirlərə heyran qalan İslam Konfransı Təşkilatı Parlament Assambleyasının baş katibi, türkiyəli ptofessor Mahmud Erol Kılıc demişdir: "Azərbaycan insan yaranışından bugünədək bəşər tarixinin bütün dövrlərinə aid tarixi-arxeoloji abidələrlə zəngin bir ölkədir. Qobustan sirli-sehrli bir diyar, qədim qayaüstü təsvirlər və ilk insan düşərgələri və s. tarixi abidələrlə zəngin arxeoloji məkandır. Bu gün dünya tarixçiləri belə bir fikir irəli sürürlər ki, bir çox xalqlar hazırda yaşadıqları ərazilərə qədim zamanlarda buradan köç etmişlər. Burada olmaq mənim üçün çox xoşdur. Bu möhtəşəm abidənin, tarixi məkanın bütün dünyaya tanıdılması olduqca vacibdir".

Türkiyəli qonaq həmçinin bildirmişdir ki, dünyada olduqca məşhur, islam filosofları arasında əvəzsiz yeri olan İbn Ərəbi özündən sonra 800-ə yaxın əsər qoyub getmişdir. Onun yazdığı bu əsərlər bu gün də dünyada məşhurdur. Onun əsərləri haqqında dünyanın hər yerində müxtəlif tədbirlər, konfranslar keçirilmişdir. Belə mötəbər alimlərin əsərlərini, tapıntılarını böyük zəhmətlər hesabına öz xalqının övladlarına tanıdan, təqdim edən dünya alimlərindən biri də Azərbaycanın ilk qadın şərqşünası Aida İmanquliyevadır. Onun 70 illik yubileyi ərəfəsində qardaş ölkədə keçirilən bu simpoziumda dinləyəcəyimiz hər bir məruzə söz və fikir xəzinəsinə verilmiş ən dəyərli töhfə kimi qiymətləndirilməlidir. Ona görə ki, Aida xanım kimi alimlər min bir zəhmət hesabına Şərqin böyük söz sərraflarının əsərlərini tədqiq etmiş və onların yoluna işıq salmışlar. Bütün bunların fonunda demək olar ki, biz Bakıya olduqca şərəfli bir iş üçün gəlmişik. Burada Şərq və Qərb sivilizasiyalarının dialoqu, qarşılıqlı təsiri və əlaqələri sahəsində Azərbaycan aliminin apardığı tədqiqatlarla, göstərdiyi xidmətlərlə, bütövlükdə onun zəngin irsi ilə yaxından tanış ola biləcəyik.

Azərbaycan.- 2009.- 10 oktyabr.- S. 3.