Azərbaycan qlobal iqtisadi böhranın dəf olunmasında yenə nümunəvi dövlətdir

Qlobal sferada hələ də özünü göstərən ən ciddi problemlərdən biri dünyanı bürümüş iqtisadi böhran və onun doğurduğu müxtəlif fəsadlardır. Bununla əlaqədar cari ilin ötən dövrünün təhlili onu göstərir ki, dünyanın bir çox ölkələri hələ də böhranın yaratdığı problemlərdən xilas ola bilməyib və bu sahədə ciddi çətinliklər yaşamaqda davam edirlər. Hadisələrin gedişi bir sıra belə dövlətlərin hələ gələn il də qlobal iqtisadi böhranın yaratdığı fəsadları yaşamalı olacağını göstərir.

MDB məkanında lider ölkə

Qlobal böhranın özünü daha açıq şəkildə büruzə verdiyi dövrdən etibarən, Azərbaycan nəinki onun təsirlərini minimum həddə endirməyi bacarmış, həm də dinamik inkişaf tempini təmin edə bilmişdir. Bunun əsas səbəbləri sırasında yer alan başlıca məqamlar isə ilk növbədə Azərbaycanın həyata keçirdiyi iqtisadi siyasətin düzgünlüyü, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, onun neftdən asılılığının aradan qaldırılması və vaxtında görülən digər zəruri tədbirlərdir. Nazirlər Kabinetinin 2009-cu ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş geniş iclasında Prezident İlham Əliyev bununla bağlı bildirmişdir: "Azərbaycan böhranlı ildə böhrandan ən az əziyyət çəkən ölkələrdən biridir. Bunun başlıca səbəbi bizim siyasətimizdir, aparılan islahatlardır, sosial siyasətdir, infrastruktur layihələridir və müstəqil siyasətdir. Biz nəyi hesab edirik ki, düzdür, ölkə üçün lazımdır, onu da edirik. Biz, əlbəttə ki, beynəlxalq maliyyə qurumları ilə də yaxşı əməkdaşlıq edirik və məsləhətləşmələr aparılır, ancaq öz bildiyimizi edirik. Çünki biz tam əminik ki, bizim siyasətimiz Azərbaycan xalqının mənafeyinə xidmət göstərir". Həyata keçirilən siyasətin xalqın mənafeyinə xidmət etməsi, Azərbaycanın daha sürətli inkişafına yol açmasının əyani təsdiqi cari ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi yekunlarında bir daha özünü göstərir.

Cari ilin ötən dövrü ərzində dünyanın əksər dövlətlərində ümumi daxili məhsul (ÜDM) azalan xətt üzrə inkişaf etdiyi halda, Azərbaycanda bu sahədə 6,1 faizlik artım qeydə alınıb ki, bu da qlobal iqtisadi böhran şəraitində kifayət qədər yüksək göstərici hesab olunur. Beynəlxalq araşdırma mərkəzləri də bildirirlər ki, Azərbaycanda iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi siyasəti, qeyri-neft sektorunun inkişafına xüsusi diqqət yetirilməsi və bu qəbildən olan digər amillər qlobal böhranın, eləcə də neftin oynayan qiymətinin ölkəmizə hər hansı ciddi təsir göstərməsinə imkan verməyib. Elə buna görədir ki, dünyanın aparıcı maliyyə qurumlarından biri olan Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) cari ilin sonuna kimi Azərbaycanda ÜDM-in ümumi artımının 7,5 faiz təşkil edəcəyini proqnozlaşdırıb. Fond ekspertləri onu da bildirir ki, cari il ərzində Azərbaycanın iqtisadi inkişaf tempi əvvəl proqnozlaşdırıldığından xeyli yüksək olacaq. Elə bunun nəticəsidir ki, BVF 2009-2010-cu illərdə Azərbaycanda ümumi daxili məhsulun artımı üzrə proqnozlara yenidən baxaraq "World Economic Outlook" adlı yeni hesabatında bu makroiqtisadi göstərici üzrə Azərbaycanın yenə də MDB-nin lideri statusunu daşıyacağını bildirib. Halbuki, fond cari ildə MDB ölkələri arasında ən böyük iqtisadiyyata malik ölkə kimi dəyərləndirilən Rusiyada ümumi daxili məhsulun 7,5 faiz azalacağını proqnozlaşdırır. MDB ölkələri arasında Ermənistan, Qırğızıstan, Ukranya, Moldova, Tacikistanla bağlı da fond tərəfindən bədbin proqnozlar səsləndirilib. Cari il ərzində bu ölkələrdə də iqtisadi geriləmənin olacağı bildirilir. Artıq bu ilin 8 ayının yekunları Ermənistanda iqtisadi geriləmənin 18,5 faizə çatdığını göstərir. İlin sonuna kimi bu rəqəmin 20 faizi ötəcəyi istisna olunmur.

Bütün bunlar və MDB-nin digər ölkələri ilə müqayisə bir daha Azərbaycanın qlobal böhran şəraitində hansı iqtisadi uğurlara imza atdığını əyani şəkildə təsdiqləyir.

Ölkədə sənaye və kənd təsərrüfatı sahələri uğurla inkişaf edir

Azərbaycanın qlobal iqtisadi böhranın dünya üzərində öz təsirlərini hələ də qabarıq hiss etdirdiyi bir vaxtda uğurlu inkişafını təmin edə bildiyi mühüm sahələrdən biri də sənaye sferasıdır. Sirr deyil ki, dünyanın bir çox aparıcı dövlətlərində belə, məsələn, ABŞ-da, Yaponiyada, Rusiyada, Ukraynada, Avropanın bir çox dövlətlərində və digərlərində böhranla əlaqədar olaraq sənaye sferasında ciddi tənəzzül yaşanıb və böyük geriləmələr qeydə alınıb.

MDB ölkələrində isə ilin əvvəlindən ümumilikdə sənaye məhsulu istehsalı 14, o cümlədən Rusiyada 14, Qazaxıstanda 1,5, Belarusda 4,6, Qırğızıstanda 12,7, Moldovada 24,6, Tacikistanda 11,4, Ukraynada 29,6 faiz azalmışdır. Lakin hesabat dövrü ərzində ölkəmizdə sənaye istehsalı 5 faiz artıb. Qeyd olunan səviyyədə artım Azərbaycanda aparılan sənayeləşmə siyasətinin də öz real bəhrəsini verdiyini əyani surətdə təsdiq edir. Qarşıdakı dövr ərzində isə görülən tədbirlər ölkəmizdə sənaye istehsalının həcminin daha da çoxalacağından xəbər verir. Bununla bağlı Prezident İlham Əliyev bildirmişdir: "Biz çalışırıq ki, sənaye sahəsində də müxtəlif yeni müəssisələr işə düşsün. Xarici və daxili investisiyalar cəlb edilir. Azərbaycanda aparılan çox böyük infrastruktur layihələri, xüsusilə, Azərbaycanın bölgələrində aparılan infrastruktur layihələri sənaye istehsalının artırılmasına gözəl şərait yaradır. Söz yox ki, sənaye artımının təməlində, eyni zamanda, dövlət tərəfindən özəl sektora verilən güzəştli kreditlər də mühüm rol oynayır. Bu kreditlər verilir. Kreditlərin məbləği artırılır. Belə olan halda, biz yerli sahibkarlar üçün də çox gözəl şərait yaradırıq".

Kənd təsərrüfatı sahəsində aparılan uğurlu siyasətin ən mühüm nəticələrindən biri isə Azərbaycanın bir sıra strateji məhsullara, o cümlədən taxıla olan tələbatının yerli istehsal hesabına tam ödənilməsidir. Onu da bildirək ki, cari ilin 9 ayı ərzində kənd təsərrüfatında artım 3 faiz təşkil edib və dünyanın bir çox dövlətləri ilə rəqəmlərin müqayisəli təhlili bunun yüksək göstərici olduğunu təsdiqləyir.

Azərbaycan qlobal iqtisadi böhranın dəf olunmasında yenə nümunəvi dövlətdir

Kənd təsərrüfatı sferasında qeydə alınan ən sevindirici məqamlardan biri isə ilk dəfə olaraq Azərbaycanda rekord səviyyədə, yəni, 3 milyon ton taxılın istehsal edilməsidir. Nazirlər Kabinetinin 2009-cu ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş iclasında Prezident İlham Əliyev bunu tarixi nailiyyət kimi qiymətləndirmiş və kənd təsərrüfatı sahəsində aparılan islahatların bariz nümunəsi hesab etmişdir. Aydındır ki, belə tarixi nailiyyətə kənd təsərrüfatı sahəsində görülən kompleks tədbirlər nəticəsində imza atılıb. Prezident İlham Əliyev bununla əlaqədar bildirmişdir: "Həm dövlət tərəfindən verilən dəstək, həm maliyyə yardımı, fermerlərə yanacağın, gübrənin güzəştli şərtlərlə verilməsi, subsidiyaların verilməsi, aqrolizinqin yaradılması, dövlət tərəfindən kənd təsərrüfatı texnikasının alınması və kəndlilərə icarəyə verilməsi - yəni, biz buna kompleks tədbirlər nəticəsində nail ola bilmişik. Suvarma, meliorasiya məsələlərinin həyata keçirilməsi, elevatorların, soyuducu kameraların tikilməsi, yəni, bu barədə çox danışmaq olar. Əsas odur ki, böhranlı ildə qeyri-neft sektoru inkişafdadır və kənd təsərrüfatı ölkəmiz üçün həm iqtisadi cəhətdən, həm sosial cəhətdən çox böyük əhəmiyyətə malik olan bir sahədir".

O da xüsusi olaraq qeyd edilməlidir ki, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına verilən yardımların, texnika və gübrə alınmasına edilən güzəştlərin nəticəsində 2009-cu ildə taxıl əkinlərinin sahəsi 215 min 400 hektar genişləndirilərək 1 milyon 78 min 800 hektara çatdırılıb. Bunun arasında isə əsas yeri strateji məhsul sayılan buğda əkin sahəsi təşkil edib. Belə ki, buğda əkini sahəsi 206 min 700 hektar artırılaraq 810 min 700 hektara çatdırılıb. Kənd təsərrüfatının belə sürətlə inkişafında 2005-ci ildə Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə yaradılan "Aqrolizinq" ASC-nin də xüsusi rolu olub. Məhz bu səhmdar cəmiyyət hesabına fermerlərin texnikaya olan tələbatı ödənilib.

Manatın dayanıqlılığı Azərbaycanın iqtisadi mövqeyini daha da gücləndirib

Qlobal böhran şəraitində iqtisadiyyatın inkişaf tempini qoruyub saxlaya bilən Azərbaycan üçün ön planda gələn məsələ ölkə vətəndaşlarının rahat yaşayışını təmin etmək, onların sosial təminatını tam ödəmək və bu qəbildən olan digər məsələlərin həllidir. Araşdırmalar göstərir ki, cari ilin ötən dövrü ərzində də bu sahədə Azərbaycanda xeyli nailiyyətlər əldə olunub. Belə ki, hesabat dövrü ərzində orta aylıq əməkhaqqı 15 faiz artıb və bu gün Azərbaycanda bu göstərici 370 dollar səviyyəsindədir. Ümumiyyətlə, qeyd olunan dövrdə əhalinin gəlirləri 9,8, adambaşına düşən gəlirlər 8,4, pullu xidmətlər isə 12,5 faiz artıb.

Aztəminatlı ailələrə də dövlət qayğısı davam etdirilir. Elə bunun nəticəsidir ki, hazırda 150 min ailəyə ünvanlı sosial yardım göstərilir, hər bir ailəyə verilən yardım orta hesabla təxminən 140 dollar təşkil edir.

Azərbaycanda maddi rifah halının və iqtisadi inkişafın yüksəlişini göstərən daha bir vacib məqam yeni iş yerlərinin açılmasıdır. Bununla bağlı, Prezident İlham Əliyev aşağıdakıları bildirmişdir: "Bölgələrdə infrastruktur layihələri uğurla davam etdirilir. 2003-cü ildən bu günə qədər Azərbaycanda 824 min yeni iş yerləri açılmışdır. Bu da bölgələrin inkişafı və yerlərdə iş yerlərinin, yeni müəssisələrin yaradılması üçün də çox vacib amildir".

Görülən tədbirlər qlobal böhran şəraitində əhalinin maddi gəlirlərinin yüksəlməsində də əhəmiyyətli rol oynayıb. Belə ki, aparılan hesablamalar nəticəsində cari ilin ilk doqquz ayında əhalinin pul gəlirləri, təxminən 10 faiz artıb. Əhalinin pul gəlirlərinin və orta aylıq əməkhaqqının belə artması fonunda bu il ölkəmizdə inflyasiyanın səviyyəsi çox aşağıdır. Təhlillər göstərir ki, doqquz ayda inflyasiya 2,1 faiz təşkil edib. Gündəlik tələbat məhsulları sırasında yer alan ərzaq malları üzrə inflyasiya göstəricisi də çox aşağı olub. Bu da inflyasiyanın insanların sosial vəziyyətinə təsir göstərmədiyini təsdiqləyir. Çünki əhalinin real gəlirləri təxminən 8 faiz təşkil etmişdir. Qeyd olunan məqamla bağlı Prezident İlham Əliyev bildirmişdir: "Böhranlı il üçün bu, hesab edirəm ki, dünya miqyasında nadir bir göstəricidir". Əlbəttə ki, bütün bunlar dövlətin insanların sosial problemlərinin həllinə yönəlmiş uğurlu siyasətinin real nəticəsi hesab olunmalıdır.

O da sevindirici faktdır ki, Azərbaycan qlobal iqtisadi böhran şəraitində postsovet məkanında milli valyutasının devalvasiyasına getməyən nadir ölkələrdən olub və bu, ölkəmizə xeyli dividendlər qazandırıb. Ümumiyyətlə, böhranın təsirləri altında milli valyutaların devalvasiyaya uğraması prosesi cari ilin ilk rübündən etibarən, özünü qabarıq şəkildə büruzə verməyə başladı. İlk dövrlərdə buna qarşı mübarizə məqsədilə bir çox dövlətlər valyuta ehtiyatlarından istifadə edərək milli valyutalarının məzənnəsini sabit saxlamağa cəhd göstərsə də, istənilən nəticə əldə olunmadı. Məsələn, neftin həcmi və ixracı potensialına görə, Azərbaycanı qabaqlayan Qazaxıstanda teng ilin ilk rübündə devalvasiyaya uğrayaraq dollarla müqayisədə 25 faiz dəyər itirdi. Nəticədə Qazaxıstan valyutadəyişmə məntəqələrində 1 dollar 150 tengeyə bərabər oldu. Halbuki, Qazaxıstan tengenin kursunu sabit saxlamaq üçün 6 milyard dollardan artıq vəsait xərcləmişdi. Analoji vəziyyət Rusiyada da özünü göstərdi. Ukraynada milli valyuta olan qrivnanın dollarla müqayisədə dəyəri 75-ə qədər azaldı, Belarus rublu isə 30,9 faiz dəyər itirib. Litva liti xarici valyutaya nisbətdə 23 faiz, Estoniya kronu 24 faiz, Latviya latı 22 faiz, Gürcüstan larisi 18 faiz, Qırğızıstan somu 11 faiz ucuzlaşdı. O da faktdır ki, milli valyutaları devalvasiyaya məruz qalan dövlətlər bir sıra əlavə problemlərlə üzləşir. Ən azı ona görə ki, devalvasiya əlavə milli pul kütləsinin dövriyyəyə buraxılmasını tələb edir. İnflyasiyanın stimullaşdırması baxımından izafi pul kütləsi əsas faktorlardan biri sayılır ki, bu mənada devalvasiya ciddi problem deməkdir.

Azərbaycan isə artıq bu gün ümumi həcmi 19,1 milyard dollara çatan valyuta ehtiyatları və həyata keçirdiyi digər iqtisadi tədbirlər hesabına devalvasiya problemi yaşamadı. Bu, ilk növbədə, insanların maddi rifah halının yüksəlməsi baxımından zəruri əhəmiyyət kəsb edir. Prezident İlham Əliyev bununla bağlı bildirmişdir: "Düzgün siyasətimiz nəticəsində, baxmayaraq ki, demək olar, bölgədə yerləşən bütün ölkələrdə milli valyuta devalvasiya edilib, biz manatı sabit saxladıq. Bu, düzgün siyasət idi. Bu siyasət nəticəsində əhalinin banklara qoyduğu əmanətin həcmi 11 faiz artıb və beləliklə, bir çox məsələ öz həllini tapıb".

Beynəlxalq qurumlar hesabatlarında Azərbaycanda bank sektorunun dinamik inkişafda olduğunu bildirir

Hazırda mövcud vəziyyətin təhlili göstərir ki, həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində ölkəmizdə bank sektoru da böhranın təsirlərindən kənardadır və elə bunun nəticəsidir ki, yerli banklar öz fəaliyyət sferasını genişləndirməkdə, ölkə üzrə filiallarının sayını artırmaqdadır. Qeyd edilən fakt aparıcı beynəlxalq iqtisadi mərkəzlər tərəfindən də xüsusi olaraq diqqətə çatdırılır. Məsələn, bir müddət əvvəl tanınmış beynəlxalq reytinq agentliyi olan "Standard & Poor's" bəyan edib ki, Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) dünya iqtisadi və maliyyə böhranına reaksiyası adekvat və vaxtında olub: "Azərbaycan Mərkəzi Bankı böhrana adekvat və vaxtında reaksiya verib. Təkrar maliyyələşdirmə dərəcəsi və öhdəliklər üzrə rezerv tələbləri bir neçə dəfə azaldılıb ki, bu da bank sektorunda 350 milyon manat (sektor öhdəliklərinin həcminin 3,5%-i) məbləgində likvidliyi təmin edib. Bundan əlavə, Azərbaycan Mərkəzi Bankı bəzi kommersiya banklarında likvidliyə birbaşa dəstək göstərib".

"Standard & Poor's" agentliyinin "Bank sektorunda risklərin təhlili adlı hesabatında bildirilib ki, AMB müxtəlif tədbirlər, o cümlədən əmanətlərin sığortalanması mexanizmlərindən istifadə sayəsində əmanətçilərin bank sisteminə inamının adekvat səviyyəsini saxlaya bilib. Xatırladaq ki, Milli Məclisin qəbul etdiyi yeni qanunla sığortalanan əmanətlərin məbləği 6 min manatdan 30 min manatadək artırılıb. Bu da öz növbəsində əmanətçilərin banklara inamının daha da güclənməsinə təkan verib. Görülən bu tədbir nəticəsində bankların maliyyə vəsaiti cəlb edilməsilə bağlı durumları daha da yaxşılaşıb. Bununla yanaşı, hesabatda o da xüsusi olaraq qeyd edilir ki, Azərbaycanda bankların filial şəbəkələri sürətli templə inkişaf edir: "Azərbaycanın bank sistemi indiyədək digər MDB ölkələri ilə müqayisədə dünya bazarında iqtisadi sarsıntılara qarşı xeyli davamlılıq göstərib. Bir neçə bank risk-menecment sistemini inkişaf etdirməyə hazır olduqlarını nümayış etdirib. Onların sırasında xarici iştiraka malik banklar da var". Banklarla yanaşı, ölkəmizdə digər kredit təşkilatlarının inkişafında da dinamik tərəqqi qeydə alınmaqdadır.

Dövlət tərəfindən həyata keçirilmiş digər tədbirlər nəticəsində də əhalinin banklara olan inamı daha da artıb və keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə bu ilin 9 ayında əhalinin banklardakı əmanətlərinin həcmi 11 faiz çoxalarq 2 milyard manata, kreditlərin həcmi isə 18,2 faiz artaraq 7,6 milyard manata çatıb. Qeyd edilənlər onu göstərir ki, ölkəmizdə iqtisadiyyatın ən müxtəlif sahələrində olduğu kimi, bank sektorunda da dinamik inkişaf mövcuddur. Bu da ölkə iqtisadiyyatının böhran şəraitində dayanıqlılığının daha da güclənməsinə münbit şərait yaradır.

Azərbaycanda inkişaf dinamizmini göstərən daha bir amil isə hüquqi şəxslərin sayının artmasıdır. Ümumiyyətlə isə istər fiziki, istərsə də hüquqi şəxslərin sayının artımı Azərbaycanda iş yerlərinin, eləcə də fəaliyyət göstərən müəssislərin sayının çoxalmasından xəbər verir. Onu da bildirək ki, qlobal iqtisadi böhran MDB məkanında işlək şirkətlərin sayının azalmasına səbəb olubsa, Azərbaycanda bunun əksinə olaraq onların sayı artıb. Araşdırmalar göstərir ki, təkcə kənd təsərrüfatı sahəsində fəaliyyət göstərən müəssisələrin sayı 10 mindən artıqdır. Emal və tikinti müəssisələrinin sayı da artan xətt üzrə inkişaf edib. Bunun əsas səbəblərindən biri də dövlət tərəfindən sahibkarlara xüsusi qayğı və yardım göstərilməsi, nəticədə bu sahədə vəziyyətin daha da yaxşılaşmasıdır. Qeyd edək ki, Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaitləri hesabına 9 ay ərzində 1700 sahibkarlıq subyektinə 100 milyon manat güzəştli kreditlər verilib. Bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,4 dəfə çoxdur. Maliyyələşdirilmiş layihələrin 99 faizi regionların payına düşür və bu kreditlər hesabına 7 mindən çox yeni iş yeri açılacaq, o cümlədən qeyri-neft sektorunun inkişafına önəmli təsiri olan 73 yeni istehsal, emal və xidmət müəssisəsi yaradılacaq.

Bir məqamı da xüsusi qeyd etmək lazım gəlir ki, əhalinin gəlirlərinin, həyat səviyyəsinin, istehlakın strukturunun və keyfiyyətinin artması ilə əlaqədar minimum istehlak səbətinin tərkibinə yenidən baxılaraq ona daxil olan ərzaq məhsullarının tərkibinin adambaşına enerji miqdarı 2420 kilokaloriyə çatdırılıb ki, bu da MDB məkanında ən yüksək göstəricilərdən biridir.

İqtisadiyyatın neft amilindən asılılığı əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşüb

Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün daha bir mühüm xüsusiyyət onun enerji sektorundan asılılığını əhəmiyyətli dərəcədə aradan qaldırmasıdır. Məhz bu istiqamətdə həyata keçirilən siyasət Azərbaycanda iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığını əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilib. Elə bunun nəticəsidir ki, neftin bir barelinin qiyməti 140 dollardan 35 dollara düşəndə belə, nə Azərbaycan iqtisadiyyatı, nə də Azərbaycan əhalisi bu asılılığı hiss etmədi. Halbuki, dünyanın bir çox neft-qaz hasil edən ölkələrində "qara qızıl"ın ucuzlaşması ciddi ajiotaja, hətta dövlət büdcəsinin gəlirlər hissəsinin dəyişməsinə səbəb oldu. Nazirlər Kabinetinin 2009-cu ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş geniş iclasında Prezident İlham Əliyev bildirmişdir: "Bizim, əlbəttə ki, böyük təbii resurslarımız - neft-qaz resurslarımız vardır. Ancaq bilirsiniz ki, bir il ərzində neftin qiyməti 140 dollardan 37 dollara düşmüşdür. Bizim dövlət büdcəmizdə bu il neftin qiyməti 70 dollar səviyyəsində nəzərdə tutulmuşdur. Ancaq indi neftin qiyməti 70 dollara yaxınlaşıb, onun ətrafındadır. Amma buna baxmayaraq, bizim iqtisadiyyatımız inkişaf edir. Məhz ona görə ki, biz neftdən gələn gəlirləri vaxtlı-vaxtında insan kapitalına, infrastruktur layihələrinə yönəltdik. Sahibkarlığın inkişafına, kreditlərin verilməsinə, infrastruktura və texnikanın alınmasına yönəltdik. Ona görə iqtisadiyyatımız neft amilindən asılılığını artıq böyük dərəcədə aşağı endirə bilmişdir".

Qarşıdakı dövr ərzində isə görülən tədbirlər qeyri-neft sektorunun ölkəmizdə daha böyük sürətlə inkişaf edəcəyini göstərir. Bütün bunlar ümumilikdə Azərbaycanın iqtisadi inkişaf tempinin yüksək olacağını təmin etməklə yanaşı, onun təkcə mövcud olduğu regionda yox, qlobal miqyasda nüfuzunun bir qədər də artmasına, mövqelərinin daha da güclənməsinə münbit şərait yaradır.

Rasim BAYRAMOV

Azərbaycan.- 2009.-25 oktyabr.- S. 1, 3.