Azərbaycan həqiqətlərinin dünyaya çatdırılması Azərbaycançılıq ideologiyasının möhkəmlənməsinə xidmət edir

Tarix boyu Azərbaycan xalqı min bir faciə ilə üzləşib. Bir sıra istilaçı hücumlar nəticəsində zaman-zaman malik olduğu tarixi əraziləri itirmək məcburiyyətində qalıb. Bu da millətimizin yaddaşında acı izlər buraxıb. Xüsusən də ötən yüz il ərzində millətimizin başına bir sıra müsibətlər gəlib və nəticədə xalqımız olmazın iztirablara, əzab-əziyyətə düçar olub. İndinin özündə də o yaralar sağalmaq bilmir ki, bilmir. Tarix nə qədər amansız olsa da, bütün bu baş verənləri heç cür unutmaq olmaz.

Məsələ ondadır ki, XIX-XX əsrlər bununla bağlı ən faciəli və dramatik hadisələrin baş verməsilə yadda qalıb. Belə ki, 1813-cü ildə İranla Rusiya arasında imzalanan Gülüstan, daha sonra 1828-ci ildə imzalanan Türkmənçay müqavilələri ilə böyük Azərbaycan iki yerə bölünərək işğal edildi. Yüzlərlə kənd yandırıldı, tarixi abidələr məhv edildi və s. Nəticədə xeyli sayda soydaşımız doğma yurdunu tərk etməli oldu. Bununla kifayətlənməyən rus imperiyası şimali Azərbaycanda erməniləri məskunlaşdırmağa başladı. 1918-ci ildə Azərbaycan müstəqillik əldə etsə də, bunun ömürü çox uzun olmadı. İyirmi üç aydan sonra bolşevik Rusiyası Azərbaycan Demokratik Respublikasının müstəqilliyinə son qoydu.

Həmçinin, Qərbi Azərbaycandan, indiki Ermənistandan tarixi dədə-baba torpaqlarından mərhələ-mərhələ deportasiya edilən azərbaycanlıların üzləşdiyi faciələr yaddaşlarda dərin iz buraxıb. Tarix nə qədər amansız olsa da, bütün bu baş verənləri heç cür unutmaq olmaz. Belə ki, ilk dəfə 1905-ci ildə Çar Rusiyasının himayəsi sayəsində Qərbi Azərbaycandan soydaşlarımız didərgin salındı. Yüzlərlə kənd yandırıldı, tarixi abidələr məhv edildi və s. Nəticədə xeyli sayda soydaşımız doğma yurdunu tərk etməli oldu. Bununla kifayətlənməyən ermənilər bir neçə il sonra daha da irəli gedərək, 1918-ci ildə yoxdan özlərinə Ermənistan dövləti yaratdılar. 1920-ci ildə bolşevik Rusiyasının məkrli siyasəti nəticəsində 20 min kvadrat kilometr Azərbaycan ərazisi Ermənistana qatıldı. On minlərlə soydaşımız didərgin salındı. Bu azmış kimi, 1948-1953-cü illərdə 100 min azərbaycanlı deportasiya edildi. Ən nəhayət, 1988-ci ildə 250 min soydaşımız tarixi torpaqlarından qovularaq, birdəfəlik bu məsələyə son qoyuldu. Yəni Ermənistanda bir nəfər belə azərbaycanlı qalmadı.

Bununla kifayətlənməyən ermənilər Dağlıq Qarabağı və 7 ətraf rayonu işğal etdilər. Ermənilərin Malıbəylidə, Bağanıs-Ayrımda, Qaradağlıda, Xocalıda və digər yaşayış məntəqələrində törətdiyi kütləvi qırğınları hər il biz faciə günü olaraq qeyd edirik. İyirmi ildən çoxdur azərbaycanlıların bu cür acı tarixi ədalətsizliklə üzləşməsinə baxmayaraq, beynəlxalq ictimaiyyət bu haqsızlıqları görmək istəmir. Halbuki, soydaşlarımızın hüquqlarının bərpasını təmin edə bilsək, o zaman ciddi dönüşə nail ola bilərik. Bu yöndə görülən işlər həm də azərbaycançılıq ideologiyasının möhkəmlənməsinə xidmət edir. Azərbaycan 1991-ci ildə ölkə müstəqilliyinə qovuşandan sonra bir sıra beynəlxalq təşkilatlara üzv oldu. Belə ki, Azərbaycan BMT-yə, ATƏT-ə, Avropa Şurasına, İslam Konfransı Təşkilatına və s. nüfuzlu beynəlxalq qurumlara üzv qəbul olundu. Nə qədər ədalətsiz, ikili standartların hökm sürdüyü bir dünyada yaşasaq da, Azərbaycan həqiqətlərinin beynəlxalq qurumlar vasitəsilə dünyaya çatdırılması istiqamətində səy göstərməliyik. Ölkə mənafelərinin beynəlxalq hüquq çərçivəsində qorunması istiqamətində yorulmadan, qətiyyətlə mübarizə aparmalıyıq. Bu yöndə bütün beynəlxalq hüquq normalarının tələblərindən istifadə edərək fəaliyyətimizi gücləndirməliyik. Bunu etsək, o zaman müstəqil dövlət olaraq ciddi dönüşə nail ola bilərik.

Yuxarıda sadalanan bütün bu faktorların vəhdəti bir daha onu sübut edir ki, Azərbaycanın uğurlarını şətləndirən mühüm amillərdən biri də beynəlxalq qurumlar vasitəsilə ölkə həqiqətlərinin dünyaya çatdırılmasıdır. Bütün bunlarla yanaşı, hər il xarici dövlətlərdə yaşayan soydaşlarımız və dövlətimiz faciə günlərin qeyd edilməsi ilə bağlı tədbirlər keçirir. Bu işdə diaspor qurumları və digər təşkilatlar da fəal rol oynayır. Bütövlükdə faciə günləri ilə bağlı xarici ölkələrdə keçirilən tədbirlər ölkəmiz barədə həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında nə kimi rol oynayır?

Məsələyə münasibət bildirən AMİP funksioneri Əli Orucovun sözlərinə görə, bu kimi tədbirlərin ölkə həqiqətlərinin dünyada yayılmasında müəyyən rolu var: "Çünki dünya elədir ki, heç bir ölkə, millət, xalq qapalı şəraitdə yaşaya bilmir. Bəşəriyyət elmi-texniki tərəqqinin çox yüksək səviyyədə inkişaf etdiyi bir dövrdə yaşayır. Bütün bunlar əlaqələri daha da genişləndirmək və təbliğatı müasir dövrün tələblərinə uyğun təşkil etmək zərurətini ortaya qoyur. Bizi düşündürən məsələlər odur ki, yaranan bu imkanlardan millətimizin taleyi üçün vacib olan məqamları xüsusilə qabardaq və hər zaman diqqət mərkəzində saxlayaq. Müxalifət təmsilçisi olmaq heç də o demək deyil ki, hər şeyə qara prizmadan yanaşasan. İnsafən etiraf etmək lazımdır ki, bu istiqamətdə müəyyən işlər görülür, tədbirlər həyata keçirilir. Yəni Azərbaycanın başına gətirilən faciələrlə bağlı xarici ölkələrdə silsilə tədbirlər keçirilir. İstər-istəməz, bu kimi tədbirlər Azərbaycanla bağlı həqiqətlərin doğru-düzgün dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında müəyyən rol oynayır. Xüsusən, Xocalı soyqırımının qeyd olunması ilə bağlı keçirilən tədbirlər çox yüksək səviyyədə təşkil olunur. O baxımdan hesab edirəm ki, digər faciələrimizlə bağlı tədbirlər də belə təşkil olunsa, o zaman bu tədbirlərin faydalılıq əmsalı böyük olar. Ancaq məni bir vətəndaş olaraq narahat edən odur ki, bəzən bu kimi tədbirlər kampaniya xarakteri daşıyır. Belə hallara qəti yol vermək olmaz. Digər tərəfdən, biz bütün mümkün vasitələrlə çalışmalıyıq ki, başımıza gətirilən facilərlə daha çox xarici dövlətlərdə təbliğ edək. Bəzən elə olur ki, özümüz deyib, özümüz eşidirik. Halbuki, beynəlxalq aləmin başımıza gələn faciələrlə bağlı daha geniş məlumatlanmasına ehtiyac var. Baxın, ermənilər olmayan "soyqırım" məsələsini həmişə gündəmdə saxlayır. Bunun üçün heç nəyi əsirgəmirlər. Baxmayaraq ki, onların dedikləri tamamilə uydurmadır. Ona görə də işğala məruz qalan bir dövlət, millət olaraq indiki məqamda ermənilərin əsl simasını üzə çıxarmalıyıq. Xalq olaraq çəkdiyimiz əzab-əziyyətləri beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırmalıyıq. Yəni bu istiqamətdə işlərimizi daha da intensivləşdirməliyik. Bu yöndə dövrün, zamanın tələblərilə ayaqlaşmaq lazımdır. Çünki ədalət üzülür, amma qırılmır. Belə məsələlərdə iqtidar-müxalifət sərhədləri olmamalıdır. Hər bir kəs var gücü ilə üzərinə düşən missiyanı həyata keçirməlidir. Ona görə ki, bu kimi məsələlər hamımızı düşündürməlidir".

Dinşünas Vaqif Cəliloğlu da hesab edir ki, bu səpkili silsilə tədbirlərin keçirilməsi çox əhəmiyyətlidir: "İlk öncə bu kimi tədbirlər Azərbaycan xalqının keçmişini, kimliyini göstərir. Həmçinin, hansı torpaqların bizə məxsus olduğunun göstəricisidir. Tariximizdə baş verən faciələrin anılması, dünya ictimaiyyətinə çatdırılması çox lazımlı işdir. İyirminci əsr boyu işğal olunan Azərbaycan torpaqlarının kimlər tərəfindən zəbt olunmasını dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq, beynəlxalq hüquq müstəvisində bu məsələnin qaldırmaq əsas məsələ olmalıdır. Bu həm də işğal olunan torpaqların geri qaytarılması istiqamətində atılan addımlardan biridir. Bütün bu tədbirlər kompleks şəkildə Azərbaycanın işğal olunan torpaqlarının geri qaytarılması, ölkə suverenliyinin bütün ərazilər üzərində bərpa olunması baxımından faydalıdır. Çünki ölkənin ərazi bütövlüyünün bərpa olunması dövlət siyasətinin prioritet məsələlərindən biridir. Bu işdə faciələrimizlə bağlı xaricdə keçirilən silsilə tədbirlərin də müəyyən köməyi dəyə bilər və dəyir. Başqa bir tərəfdən, bu kimi tədbirlərin mənəvi əhəmiyyəti də yetərincə böyükdür. Bu həm də onun göstəricisidir ki, Azərbaycan xalqı mənsub olduğu ərazini, torpağı, milli-mənəvi, dini dəyərləri qorumağa məhkum olan və ona layiqincə sahib çıxa bilən bir ölkədir, xalqdır. O baxımdan hesab edirəm ki, bu yöndə görülən işlərin daha da keyfiyyətli təşkil olunmasına çalışmalıyıq. Çünki uzun illər dünya ictimaiyyəti Azərbaycanla bağlı həqiqətlərdən bixəbər olub. Yəni Azərbaycanın üzləşdiyi faciələr barəsində dolğun informasiyaya malik olmayıb. Zaman-zaman beynəlxalq ictimaiyyətin Azərbaycanla bağlı reallıqları doğru-düzgün bilməməsindən əziyyət çəkmişik. Azərbaycanı sevməyən qüvvələr bu boşluqdan istifadə edərək bizə qarşı qərəzli kampaniyalara rəvac verib. Ona görə də biz bu yöndə səylərimizi artırmalı və köhnə stereiotipləri dağıtmalıyıq".

Vidadi ORDAHALLI

Bakı xəbər.- 2011.- 1 aprel.- S. 12.