Bəzi sosial xidmətlərin QHT-yə verilməsi maraqlı müzakirələrə yol açıb

Ekspertlər bununla şəffaflığın təmin olunacağını bildirir

Milli Məclisin Sosial siyasət komitəsi bir sıra sosial xidmətlərin dövlətdən alınıb qeyri-hökumət təşkilatlarına (QHT) verilməsini təklif edir. Komitənin sədri Hadı Rəcəbli bununla bağlı müzakirələrin aparıldığını və həmin məsələlərin qanunvericilikdə əksini tapacağını bildirib. Doğrudan da Qərb ölkələrinin bir neçəsində QHT strukturuna güclü inam mövcuddur və onlar bəzi xidmətlərin həyata keçirilməsində heç də dövlətdən az iş görmür.

Ən əsası isə, görüləcək işlər şəffaf şəkildə açıqlanır və bunun da bariz nümunəsi kimi sonda yerinə yetirilmiş işlərin hesabatı verilir.

Konstitusiya Araşdırmaları Fondunun sədri Əliməmməd Nuriyevin sözlərinə görə, bəzi sosial xidmətlərin QHT-yə verilməsi məsələsini dəfələrlə gündəmə gətirib: "Çünki həm geniş büdcə vəsaitləri xərclənir, həm də əlavə resurslara ehtiyac yaranır. Eyni zamanda, bəzi dövlət orqanları funksiyasından kənar elə xidmətlər həyata keçirir. Bəzən bir işin həm də nəzarəti üçün fəaliyyət göstərirlər. Bu isə idarəetmə baxımından düzgün qarşılanmır. Hesab edirəm ki, idarəetmənin yaxşılaşdırılması, onun səmərə və effektivliyinin artırılması, dövləti bir çox yüklərdən azad etmək üçün bəzi sosial xidmətlərin QHT-lərə verilməsi vacibdir. Yəni bu zaman vətəndaş təşəbbüsləri göstərmək, vətəndaş cəmiyyətini səfərbər etmək baxımından əhəmiyyətlidir".

Ə.Nuriyev deyir ki, QHT, xüsusən ünvanlı sosial yardım, sosial müdafiəyə ehtiyacı olan şəxslərə sosial xidmətlərin göstərilməsinə öz töhfəsini verə bilər: "Həmçinin, sağlamlığı məhdud olan şəxslərə xidmətlər göstərilməsilə əlaqədar işi QHT-lər həyata keçirə bilər. Ona görə ki, artıq vətəndaş cəmiyyətinin bunlara uyğun hazırlığı və təcrübəsi mövcuddur. Digər məsələlər də var. Sosial xidmətin belə bölüşdürülməsi həm şəffaflığın təmin olunmasına, həm də idarəetmədə effektivliyin təmin edilməsinə gətirib çıxara bilər. Həmçinin, vətəndaş cəmiyyətinin bu sahədə peşəkarlığının artırılmasına səbəb ola bilər. Çünki vətəndaş cəmiyyəti dövlətlə vətəndaş arasında birbaşa körpüdür. Həmçinin şəffaflıq, həm də hesabatlılıq təmin olunar. Hansı ki, cənab prezident də dövlət orqanlarını hər zaman buna çağırır".

"Bununla yanaşı, bu gün qeyri-hökumət təşkilatlarına dövlət dəstəyi şurası tərəfindən də "Dövlət Sifarişi Haqqında" Qanunun hazırlanmasına başlanıb. "Sosial Sifarişlər Haqqında" Qanun layihəsinin hazırlanmasına start verilib. Düşünürəm ki, bu da həmin xidmətlərin daha effektiv həyata keçirilməsində önəmli rol oynayacaq. Pullu xidmət göstərən bəzi orqanlar bu funksiyadan azad olunacaq və vətəndaş cəmiyyətinə böyük üstünlük veriləcək.Burada rəqabətliliyi təmin etmək lazımdır" - deyə o vurğuladı.

İctimai Problemlərin Tədqiqi Assosiasiyasının rəhbəri Məhərrəm Zülfüqarlı sosial xidmətlərin bəzilərinin QHT-yə verilməsi məsələsini müsbət qarşılayır: "İndiki vaxtda kommunal təsərrüfat fəaliyyətinin icra strukturları həyata keçirir. Həmçinin bələdiyyə mexanizmi də Azərbaycanda yetərincə işləyə bilmir. Çünki bələdiyyə səlahiyyəti olmayan, səlahiyyəti təkrarlanan qurumdur. Hardasa icra hakimiyyətinin əlavəsidir. Tutaq ki, mənzil istismar idarələri yalnız əhaliyə ev pulu yığmaq xidməti göstərir. Təbii, bu, dırnaqarası xidmət sayılır. Qalan işləri isə həyata keçirmirlər, ancaq əslində onlar müqavilə əsasında iş görməli və daha sonra pul almalıdır. Bəzi icra strukturlarının qanunsuz sərəncamları ilə idarələr məcburi qaydada pul yığır. Belə xidmətləri daha çevik qurum olan QHT-lər həyata keçirə bilər. Görürsən ki, yolun mənzil kommunal istismar sahəsinə düşür, o da sənə arayış vermir və bunu borclarla əlaqələndirir. Məsələn, təmir briqadası kimi qurum yarana bilər, o da özəl evlərlə müqavilə bağlayır ki, göstərəcəyim xidmətlər müqabilində bu qədər ödəniş edəcəksən. Amma indi biz həm ev pulu veririk, həm də əlavə usta çağırıb iş gördürürük. Belə mexanizmlər elmdə, səhiyyədə və digər sahələrdə də var. Yəqin ki, Hadı Rəcəbli də həmin strukturları nəzərdə tutur.

"ABŞ, bir sıra Qərbi Avropa ölkələrində QHT dövlətə çevik xidmətlər göstərir. Belə ki, hansısa dövlət strukturu müəyyən xidməti ləng həyata keçirirsə, yaxud işinin öhdəsindən gələ bilmirsə, bu zaman QHT-lərə imkan yaradılır. Əlbəttə, işləməyən dövlət mexanizmləri mövcuddursa, onları ləğv edib QHT-lərə sifariş verməklə dövlət bu problemləri həll edə bilər" - deyə M.Zülfüqarlı diqqətə çatdırdı.

Zaur ZAHİDOĞLU

Bakı xəbər.- 2011.- 6 aprel.- S.12.