"Azərbaycan multikulturalizmi" fənni dünya universitetlərində həm də azərbaycançılıq təbliğatıdır...

II yazı

Azərbaycan multikulturalizmi dünyada ən mütərəqqi model kimi qəbul edilir. Multikulturalizmin Azərbaycan modelinin alternativi olmadığı dəfələrlə ən yüksək səviyyədə vurğulanıb. Bu da məlumdur ki, multikulturalizm ölkəmizdə azərbaycançılığın vacib hissəsi kimi mövcuddur.

15 may 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə yaradılan Azərbaycan Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi azərbaycançılıq məfkurəsinə uyğun olaraq tolerantlığın və mədəni, dini, linqivistik müxtəlifliyin qorunmasını təmin edən, habelə Azərbaycanı dünyada multikulturalizm mərkəzi kimi tanıdan, mövcud multikultural modelləri təbliğ və təşviq edən qurumdur.

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin mətbuat xidmətindən redaksiyamıza daxil olan məlumata görə,

Azərbaycan multikulturalizmi Çində də təqdim olunub.

Məlumatlara görə, 5-25 may tarixlərində Çində bu ölkənin Ticarət Nazirliyinin, Azərbaycan Təhsil Nazirliyinin və Çinin Ninqbo Politexnik Universitetinin (NPU) birgə təşkilatçılığı ilə "Bir cığır, bir yol üzərində inkişaf etməkdə olan ölkələrdən müəllimlər üçün seminar" təşkil olunub. Qeyd edilənə görə, Azərbaycan, Özbəkistan, Gürcüstan, Nigeriya, Panama və Misirdən nümayəndələrin iştirak etdiyi seminara Bakı Slavyan Universitetinin Azərbaycan multikulturalizmi kafedrasının müdiri Ülviyyə Abbasova da qatılıb. Kafedra müdiri Ningbo Politexnik, Renmin və Pekin Xarici Dillər universitetlərində Azərbaycanla bağlı təqdimatda "Multikulturalizm Azərbaycanda həyat tərzi" adlı mühazirə ilə çıxış edib. Azərbaycanın Pekindəki səfirliyinin dəstəyi ilə təşkil olunan mühazirənin məqsədi qədim sivilizasiya məkanlarından olan Çin ictimaiyyətini Azərbaycanın multikulturalizm mühiti, bu istiqamətdə həyata keçirilən dövlət siyasəti haqqında məlumatlandırmaq, iki ölkənin müvafiq sahədə əməkdaşlıq imkanlarını nəzərdən keçirməkdir. Mühazirə zamanı qeyd olunub ki, multikulturalizm hazırda Azərbaycanda alternativi olmayan həyat tərzidir: "Müxtəlif dinlərə və fərqli etnik mənşəyə mənsub insanların dinc şəraitdə birgə yaşamaları, etnik və mədəni müxtəliflik multikulturalizmin Azərbaycan modelinin üstün cəhətidir. Multikulturalizmin Azərbaycanda dövlət siyasəti kimi əsası ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulub. Akademik Kamal Abdullayevin də qeyd etdiyi kimi, ümummilli lider Heydər Əliyev Azərbaycan multikulturalizminin siyasi banisidir. Hazırda Prezident İlham Əliyev bu siyasəti uğurla davam etdirir. Prezidentin Sərəncamı ilə 2016-cı ilin Azərbaycanda "Multikulturalizm ili" elan olunması bunun bariz nümunəsidir".

Ü.Abbasova çıxışında Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin layihəsi əsasında Azərbaycandakı multikulturalizm dəyərlərinin dünyanın 13 müxtəlif universitetində bir fənn kimi tədris olunduğunu, sözügedən qurumun Azərbaycanda xarici tələbələr üçün mütəmadi olaraq beynəlxalq multikulturalizm yay və qış məktəbləri təşkil etdiyini vurğulayıb.

Ü.Abbasovanın təşəbbüsü ilə adıçəkilən universitetlərin rəhbərliyi ilə keçirilmiş görüşlərdə ölkələrimizin təhsil, mədəni və multikulturalizm sahəsində əməkdaşlıq imkanları müzakirə olunub, qarşılıqlı mühazirələrin, müəllim və tələbə mübadiləsinin təşkilinin faydalı olacağı diqqətə çatdırılıb. Təqdimatda Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın ideya müəllifliyi ilə hazırlanan və Azərbaycandakı tolerantlıq mühitindən bəhs edən film nümayiş olunub, müəllim və tələbələrin sualları cavablandırılıb.

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin mətbuat xidmətindən aldığımız digər məlumat isə Azərbaycan multikulturalizm modelinin İndoneziyada yüksək səviyyədə təbliği ilə bağlıdır.

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin İndoneziyanın Cokyakarta şəhərində də ölkənin ən tanınmış təhsil ocaqlarından olan Qacah Mada Universitetinin mədəniyyətşünaslıq fakültəsində bu semestr "Azərbaycan multikulturalizmi" fənni tədris olunub. Fənni tədris edən Azərbaycan Dillər Universitetinin professoru, filologiya elmləri doktoru Həbib Zərbəliyev mərkəzin mətbuat xidmətinin əməkdaşları ilə görüşərək fənnin tədrisinin yekun nəticələri, görülmüş işlər, Azərbaycan multikulturalizminin daha geniş miqyasda təbliği və təşviqi istiqamətində perspektivlər haqqında danışıb. Verilən məlumata görə, H.Zərbəliyev universitetdə "Azərbaycan multikulturalizmi" fənninin tədrisi üçün əlverişli şərait yaradıldığını qeyd edib: "İndoneziyanın Cokyakarta şəhərindəki Qacah Mada Universitetində "Azərbaycan multikulturalizmi" fənninin tədrisi bu il fevralın əvvəlində başladı. Dərslərdə bakalavr pilləsi üzrə 25 tələbə iştirak edirdi. Proqram üzrə dərslərin mövzusu slaydlarla, interaktiv metodla şərh edilirdi. Tələbələr dərsə çox ciddi yanaşır və böyük maraq göstərirdilər, çünki bu fənni özləri seçmişdilər. Növbəti dərslərimizin biri Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin müəyyənləşdirdiyi kimi, Xocalı soyqırımının 24-cü ildönümünə həsr olunmuşdu. Bu əvvəlcədən fakültənin rəhbərliyi ilə razılaşdırılmışdı. Dərsdə Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü, Xocalı soyqırımının səbəbləri və nəticələri haqqında ətraflı məlumat verildi, videosüjetlər nümayiş etdirildi. Mənim dəvətimlə dərsdə İndoneziyada "Xocalıya ədalət" kampaniyasının fəal təbliğatçısı olan İmas Xoirun Nisa Fuciati Rahim də iştirak edirdi. O, tələbələrə Xocalı faciəsinin dəhşətləri haqqında danışdı və "Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində son illər ərzində gördüyü işlər barədə məlumat verdi. Tələbələrin faciə ilə bağlı sualları cavablandırıldı. Sonra tələbələr çıxış edərək məsələyə münasibətlərini və Azərbaycanla həmrəy olduqlarını bildirdilər. Dərsin sonunda onlara Xocalı soyqırımı ilə bağlı hazırladığımız materiallar, bukletlər paylandı.

Bəzən başqa qruplardan da gəlib könüllü şəkildə dərslərdə iştirak edənlər olurdu. Bəzən tələbələrlə könüllülərin birgə sayı 50-dən artıq olurdu. Mayın sonunda tələbələrin tədris müddətindəki fəaliyyəti qiymətləndirildi və onlara kursu bitirdiklərinə dair sertifikatlar təqdim olundu. Kursu bütün tələbələr müvəffəqiyyətlə başa çatdırdı".

Fənnin tədrisindən əlavə, professor H.Zərbəliyev Cokyakarta şəhərindəki Ahmad Dahlan Universitetinin dəvətilə bu universitetin dil, mədəniyyət və kommunikasiya fakültəsinin tələbə və müəllimlərinə "Azərbaycanda dil və mədəniyyət və multikulturalizm siyasəti" mövzusunda mühazirə oxuyub. Mühazirə ətrafında geniş müzakirə olub, tələbə və müəllimlərin daha çox Azərbaycanda dini vəziyyət, tolerantlığın mənbəyi və multikulturalizm siyasəti ilə bağlı sualları cavablandırılıb.

Professor bildirib ki, belə birdəfəlik mühazirələr silsilə şəklində bir neçə dəfə təşkil olunub: "Cokyakartadakı Ekspo Mərkəzində min nəfərdən artıq professor-müəllim heyəti, tələbə və valideynin iştirak etdiyi tədbirdə "Azərbaycan və İndoneziya sufi ədəbiyyatında tolerantlıq", Cokyakarta Dövlət Universitetinin dəvətilə bu universitetin magistrant və dissertantları üçün "Azərbaycan və İndoneziyada multukulturalizm: kontekst və çağırışlar" mövzusunda məruzələrlə çıxış etdim. Mühazirədən sonra dinləyicilərin sualları cavablandırılıb və mühazirə ətrafında müzakirələr aparılıb".

May ayında H.Zərbəliyev Cokyakarta Dövlət Universitetinin dəvətilə bu universitetin sosiologiya fakültəsinin tələbələrinə də "Azərbaycan multikulturalizmi" mövzusunda mühazirə oxuyub. Mühazirədən sonra tələbələrin multikulturalizmlə və ümumən Azərbaycanla bağlı suallarını cavablandırıb. İndoneziyada fəaliyyət göstərdiyi müddət ərzində professor şəxsi təşəbbüsü ilə Cokyakarta şəhərindəki İnklüziv Multikultural Məktəbin rəhbərliyi ilə görüşüb. Məktəbin rəhbərliyinə Azərbaycan multikulturalizmi, dövlətimizin multikulturalizm siyasəti barədə ətraflı məlumat verib və sonra məktəbin fəaliyyəti ilə tanış olub. Rəhbərlik Azərbaycan məktəbləri ilə əlaqə yaratmağın faydalı olduğunu bildirib və gələcəkdə bu sahədə əməkdaşlıqla bağlı razılıq əldə olunub. Professorun bildirdiyinə görə, Azərbaycan multikulturalizminin tarixi, inkişafı, perspektivləri ilə, ölkə rəhbərliyinin multikulturalizm siyasəti və Azərbaycanın multikultural ölkə modeli kimi bu sahədə əldə etdiyi uğur və nailiyyətlərlə tanış olan qarşı tərəf Cokyakarta şəhərində Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin İndoneziya filialının açılmasına böyük maraq göstərir: "Bununla bağlı Cokyakarta Dövlət Universitetinin Mərkəzlə danışıqları artıq yekunlaşıb. Bu yaxınlarda adıçəkilən universitetin nəzdində BBMM-in İndoneziya filialı fəaliyyətə başlayacaq. Gələcəkdə isə mərkəzi qərargahı İndoneziya olmaqla regionun digər ölkələri- Avstraliya, Malayziya və Sinqapurda da BBMM-in nümayəndəlikləri açılacağı gözlənir. Bununla bağlı hazırda danışıqlar davam etdirilir".

Ümumiyyətlə, Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi ölkə daxilində də maraqlı tədbirlər keçirir. Xeyli müddət əvvəl

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi "Terror multikulturalizmə qarşı" layihəsini ictimaiyyətə təqdim edib.

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin (BBMM) mətbuat xidmətindən qəzetimizə verilən məlumata görə, "Terror multikulturalizmə qarşı" layihəsi maraq doğurur. Məlumata görə, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA), Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi (DQİDK), Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafına Dəstək Fondu və Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin (DİDK) birgə dəstəyi ilə həyata keçiriləcək uzunmüddətli layihə çərçivəsində ölkəmizdə, eləcə də Avropa ölkələrində silsilə beynəlxalq elmi-praktiki konfranslar, simpoziumlar və forumların keçirilməsi, televiziya proqramları, videoçarxlar və filmlərin çəkilməsi, kitablar, broşürlər, bülletenlər, tarixi sənədlərin xarici dillərdə nəşri nəzərdə tutulur. Layihənin məqsədi zaman-zaman erməni ekstremistləri tərəfindən Azərbaycan ərazisində yaşayan həmvətənlərimizə- müxtəlif etnik köklərə mənsub Azərbaycan xalqlarına qarşı törədilən terrorun tarixi, miqyası, acı nəticələri və bundan sonra bu terrorun qarşısının alınması istiqamətində birgə əməkdaşlığın perspektivləri ilə bağlı dünya ictimaiyyətini məlumatlandırmaqdır.

Məlumata görə, BBMM-də alim və mütəxəssislərin iştirakı ilə keçirilən iclasda Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə dövlət müşaviri, Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin Himayəçilik Şurasının sədri, akademik Kamal Abdullayev çıxış edərək sözügedən layihəni mühüm siyasi-elmi aksiya kimi səciyyələndirib: "Multikulturalizm asanlıqla əldə olunan bir dəyər deyil. Bunun üçün əsrlər lazım olur, sınaqlardan keçmək lazım gəlir. Əsrlərlə yaşı olan Azərbaycan multikulturalizminin formalaşma mərhələsində qarşılaşdığı maneələrdən biri erməni terrorudur. Erməni terroru dini və etnik müxtəlifliyi özündə ehtiva edən Azərbaycan multikulturalizminə ən böyük təhlükələrdən biridir. Əslində bu gün Azərbaycanı narahat edə bilən heç bir erməni təxribatı yoxdur.

Biz ermənilərin bütün təxribatlarına qarşı həmişə sözümüzü deyirik və deyəcəyik. Amma, hər halda, bəzi məsələlərdə adda-budda yox, məqsədyönlü şəkildə müxtəlif qurumlarla əl-ələ verərək birgə təşəbbüslə fəaliyyət göstərmək lazımdır".

Gördüyümüz kimi, Azərbaycan multikulturalizmi bütün dünyada maraqla qarşılanır və hər bir xalq, dövlət ondan yararlanmağa çalışır.

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.-2016.- 18-20 iyun.- S. 15.