Gözəlləmə aşığı İlham Aslanbəylinin saz dünyası

Onun yolu özündən başlanıb. Bu yol haqqın əta etdiyi saz yoludur. Saz yolu bütün yolların müqəddəsidir saz aşığı üçün. İçinin dərinliyindən axıb gələn bu sevda sazın simlərində gah sevincə, gah da nisgilə çevrilib. Mənə həmişə elə gəlib ki, aşıq nalə də çəkməlidir, qəm də, sevinc də səpələməlidir, şadlıq da. Qara saz həm toyumuzun, həm yasımızın ovqatını özündə ifadə edə bilib həmişə.

Mən sazı sevən, ona könül verən, onunla ülfət bağlayan, dost-sirdaş, yar-yoldaş olan insanlara hər zaman fərqli yanaşmışam. Mənə həmişə elə gəlib ki, "aşığam" deyən insanların heç də hamısı saz ucalığını, onun məna və mətləbini, haqdan gəlib, haqqa gedən yolun başlanğıcı olduğunu dərk etmir. Təbii, bunun üçün dəryalardan duru könül sahibi olmaq tələb olunur. Aşığın eşqi bağrına basdığı sazın eşqi ilə həmahəng olmalıdır ki, könüllərə yol aça bilsin.

Fevralın 25-də növbəti doğum gününü qeyd edəcək aşıq İlham Aslanbəyli saza fərqli düşüncə ilə yanaşan sənətkardır. Aşıq İlham sazla bir köynəkdədir sanki. Bu köynəyin bir üzündə göynəyən ürək, kövrək, həssas bir könül, o biri üzündə isə eşqlə oxuyan bir aşıq var. Mən aşıq İlhamın sənətini yaxından izləyən bir qələm adamı kimi deyə bilərəm ki, onun ifa tərzi fərqlidir və bu fərq onu yüksəklərə qaldırır. Hərdən fikirləşirəm ki, hər aşığın öz dövranı var və onlar bu gün yaşayır, ifa edir və sonradan yaddaşlarda ya qalır, ya da qalmır. Məncə, İlham Aslanbəyli həm dünənin, həm bu günün, həm də sabahın aşığı olmağı haqq edən sənətkardır. O, daim axtarışdadır, öz üzərində işləyir, özünü sabahın da sənətkarı olmağa hazırlayır. Aşıq İ.Aslanbəyli dərin aşıqdır. Ola bilsin fikrim mübahisəyə səbəb olsun. Mən reallıqdan danışıram. Onun repertuarı çox zəngindir. Həm ustadların yolunu davam etdirir, klassik havalar ifa edir, həm də digər havaları ifa edir, yeri gələndə zamanın nəbzini də tuta bilir. Sirr deyil ki, bu gün İlham sənətinin yüzlərlə vurğunu var. Onlar dərya kimi çalxanıb durulan könül sahibinin heyranlarıdır. İlhamın könlünün yiyəsi sazdır. Əgər belə olmasaydı, o da sazı başqaları kimi hissiz-həyəcansız ifa edərdi. O, saz çalanda haldan-hala düşür, sanki bu dünya ilə heç bir əlaqəsi yoxmuş kimi davranır. Sazın dünyasına qanadlanır aşıq, dinləyicini də öz arxasınca aparır. Əsl aşıq, sənətkar dinləyicini, tamaşaçını yetişdirməlidir. Aşıq tamaşaçı arxasınca getsə, özünü lazımi səviyyədə təqdim edə bilməz. Bu aksiomadır.

Bəzən deyirlər ki, indi aşıqsevər auditoriya ya yoxdur, ya da zəifdir. Bu fikri birmənalı olaraq bölüşmürəm. Bu mənada ki, hazırda kifayət qədər sazsevər, aşıqpərəst insanlar var və onlar çox tələbkar, yüksək zövqlü tamaşaçılardır. Aşıqlar bunu nəzərə almalıdır. İlham bütün mənalarda tamaşaçı-dinləyici auditoriyasının tələblərinə cavab verən aşıqdır. Bura onun həm oxu tərzi, həm seçdiyi havalar, zərgər dəqiqliyi ilə sonalayıb, incələdiyi sözlər, səhnə mədəniyyəti daxildir. İlham hər sözü oxumur. Onun sözə, şeirə xüsusi münasibəti var. Nə yaxşı ki, belədir. Yoxsa onun söz boxçası kasıb olardı. Aşıq İlham hədsiz dərəcədə söz bilən aşıqdır. Yükü çox zəngindir. Bəzən görürsən ki, bir məclisdə bir klassikdən, bir ustaddan, söz xridarından bir nəfəsə, özü də ən müxtəlif janrlarda olan şeirlər söyləyir. Özü də bu keçidləri elə məharətlə edir ki, tamaşaçı aşıqdan narazı qalmır, əksinə, xoşhal olur.

Bir dəfə söhbətlərimizin birində aşıq sənətinin gözəl bilicisi, bu sənətin təbliğində xüsusi əməyi olan həmkarlarımızdan biri - Şakir Nadiroğlu dedi ki, İlham Aslanbəyli meydangir aşıqdır... Onda hələ İlham Aslanbəylinin ifalarını elə də sıx izləmirdim. Ustad jurnalistin sözü məni tutdu və aşıq İlhamın ifalarını izləməyə başladım, tədbirlərdə, konsertlərdə ona diqqətlə qulaq asdım ki, görüm bu aşığın meydangirliyi nədədir axı... O, dastan danışmır ki, aşıq kimi gücü meydana çıxa. Nə isə... İzlədim və həqiqətən də onun meydangirliyinin şahidi oldum. İlham səhnəyə girirsə, özünü səhnənin əsl sahibi kimi hiss edir. Sadəcə ifasını təqdim etmir, həm də biliyini, istedadını, səhnə mədəniyyətini nümayiş etdirir. Bu da sirr deyil ki, hər aşıq İ.Aslanbəyli ilə eyni səhnəni bölüşə bilmir. O, səhnəyə girən kimi təşəbbüsü ələ alır və tamaşaçını cəlb edir, onu hayıl-mayıl edib öz ardınca aparır. Bəzən aşıq İlham səhnədə olduğunu unudur, ona elə gəlir ki, lap elə İncə dərəsində sazı sinəsinə basıb könül dünyasından dağları-daşları xəbərdar edir. Aşıq İ.Aslanbəyli İncə dərəsində məşhur olan və ustadlıq mərtəbəsinə yüksələn, neçə-neçə gənc aşığa ustadlıq edən aşıq Kərəm İncəlinin şəyirdi olub. İlhamın sənətkar kimi yetişməsində ustadının verdiyi sənət tərbiyəsinin böyük rolu var. Bu onun həm ifasında, həm də davranışında özünü göstərir.

Aşıq İ.Aslanbəylinin bir aşıq kimi aşıq sənətinə xidmətləri az deyil. Bu gün İ.Aslanbəyli sənətinin işığına onlarla gənc toplaşıb. O, şəyirdlər yetişdirir. Bunu ona görə edir ki, aşıq sənətinin sabahını düşünür. Bəli, aşıq İ.Aslanbəylinin sinəsində sazı görüb aşıq sənətinə gələn saysız gənc var. Bunu etiraf etməsələr də, hər kəsə məlumdur. Sözümün canı odur ki, İ.Aslanbəyli müasir aşıq sənətinin sabahını, gələcəyini düşünür və heç bir qısqanclıq göstərmədən gəncliyi öyrədir. Bu gün o, Aşıq Ələsgər adına saz kursu açıb, bu kursa gəncləri cəlb edib. Bu, sözsüz ki, sənətin qazancıdır.

Aşıq İ.Aslanbəylinin özəl cəhətlərindən biri də odur ki, o, dövlətçiliyimizə, azərbaycançılıq ideologiyasına bağlıdır. Müasir Azərbaycan dövlətçiliyinin banisi Heydər Əliyev kursuna sadiqdir aşıq İlham. Söhbətlərimizdə deyir ki, mən həmişə Heydər Əliyev işığını görmüşəm və onun yolunu özümə nümunə saymışam.

Aşıq sənəti bir dəryadır, nə yaxşı ki, o dəryanın aşıq İ.Aslanbəyli kimi qəvvasları var. Gözəlləmə aşığı İlhamı doğum günü münasibətilə onun bütün heyranları adından təbrik edir, ona bol-bol uğurlar arzu edirəm!

Yeni yaşınıza qənşər, aşıq İ.Aslanbəyli!

İradə SARIYEVA

Bakı xəbə.- 2017.-28 fevral.- S.14.