Oğulun ucaldığı şəhidlik zirvəsi anaya böyük təsəllidir...

XIX yazı

Elə bil mil­yon il idi ki, dün­ya­da idi, hər şey­dən doy­muş­du. Bə­zən fi­kir­lə­şir­di ki, kaş bir kim­sə­siz ada olay­dı, ca­nı­nı gö­tü­rüb ora sı­ğı­nay­dı. An­caq o ada xə­yal­la­rın­da və yu­xu­la­rın­da gö­rü­nür­dü. Hər sə­hər dan ye­ri ağa­rar-ağar­maz, pən­cə­rə­nin pər­də­lə­ri­ni qal­dı­rıb göy üzün­də son ul­duz sö­nə­nə qə­dər sə­ma­dan gö­zü­nü çək­mir­di. Ürə­yin­dən ke­çi­rir­di ki, ul­duz­lar xoş­bəxt­dir. Ona gö­rə xoş­bəxt­dir ki, ge­cə­lər ye­ni­dən göy­lə­rin ya­xa­sı­na dü­zü­lür. İn­san isə heç vaxt tam xoş­bəxt ola bil­mir.

Çün­ki itir­di­yi­ni son­ra­dan qay­ta­ra bil­mir. Ana da ba­la­sı­nı itir­miş­di. Ba­la­sı­nı itir­di­yi gün­dən san­cı için­də qov­ru­lur­du. Sanc­ma­yan ye­ri yox idi. Elə bil ağ­rı iy­nə olub ca­nı bo­yu gə­zi­şir­di, ara­da bir də ürə­yin­dən san­cır­dı. Se­vil ana­nın için­də bir su­al var­dı ki, hey onu in­ci­dir­di. Ay­dı­nı hər ge­cə yu­xu­da gör­sə də, heç vaxt ba­la­sı­na to­xu­na bil­mir­di. San­ki Ay­dın­la onun ara­sın­da şəf­faf bir şü­şə var­dı, on­lar bir-bi­ri­ni şü­şə­dən gö­rür­dü. Ana hər də­fə şə­hid oğ­lu­nu rö­ya­sın­da gö­rən­də ona to­xun­maq is­tə­yir­di, an­caq əl­lə­ri ha­va­dan ası­lı qa­lır­dı. Şə­hid ana­sı qa­ra ge­yib, qa­ra bağ­la­yar ba­şı­na. Hə­mi­şə ma­təm­də olar şə­hid ana­sı, üzü gül­məz, tə­bəs­süm bir­də­fə­lik onun çöh­rə­si­ni tərk edər. Ana­nın için­də bir inil­ti var­dı bu bi­çim­də. Dörd il idi ki, oğ­lu şə­hid ol­muş­du. Dörd il idi ki, hər gün oğ­lu­nu göz­lə­yir­di, hə­mi­şə onun qa­yı­da­ca­ğı­na ina­nır­dı. Ana­nın şə­hid oğ­lu ilə bağ­lı ar­zu­la­rı çox idi, lap çox. İs­tə­yir­di ki, ba­la­sı­nın adı əbə­di­ləş­di­ril­sin, ölü­mün­dən son­ra ona ad ve­ril­sin, haq­qın­da ki­tab ya­zıl­sın. Ana çox is­tə­yir­di ki, Ay­dı­nın qı­sa, la­kin mə­na­lı öm­rü ki­tab­laş­sın. O ina­nır­dı ki, oğ­lu­nun dö­yüş yo­lu, cəb­hə hə­ya­tı, sən­gər­də ke­çir­di­yi gün­lər qə­lə­mə alın­sa, Ay­dı­nı əbə­di ya­şa­ya­caq. Hə­mi­şə hə­yat yol­da­şı­na de­yir­di:

- Sol­tan, mən on­suz da xəs­tə­yəm, dər­di­min ça­rə­si yox­dur. Bir­dən ölə­rəm Ay­dın haq­qın­da ki­tab ya­zıl­maz.

Əmir­sol­tan ki­şi ar­va­dı­na tə­səl­li ve­rir­di:

- Ay Se­vil, ölüm­dən nə da­nı­şır­san... O ki­ta­bı ya­zan ta­pı­la­caq, na­ra­hat ol­ma. Sən gö­zün­lə gö­rə­cək­sən o gü­nü...

Əmir­sol­tan ki­şi xəs­tə ar­va­dı­nı min cür şi­rin dil­lə ovu­dur­du.

Ay­dın şə­hid ol­duq­dan son­ra Əmir­sol­tan ki­şi­nin ürə­yi lap na­nə yar­pa­ğı ki­mi tit­rək ol­muş­du, ən xır­da bir söz də ona tə­sir edir­di.

- Sol­tan, Ay­dı­nın sə­si ya­dın­da qa­lıb?

Ar­va­dı­nın ver­di­yi qə­fil su­al ki­şi­ni bir an­lıq sus­ma­ğa məc­bur et­di. Gö­zün­dən yaş sü­zü­lən Əmir­sol­tan ki­şi dil­lən­di:

- De heç o sə­si unut­mu­şam ki... Uşaq­lıq sə­si də qu­la­ğım­da­dır hə­lə.

- Sol­tan, Ay­dı­nın sə­si­ni mil­yon­lar­la ada­mın ara­sın­dan se­çib ta­nı­ya bi­lə­rəm. Göz­lə­rim kor ol­sa be­lə, ürə­yim­lə hiss edə­rəm ba­la­mı. Sa­çı­na sı­ğal çə­kə­rəm, bo­yu­nu se­vib ox­şa­ya­ram, üzün­dən öpə­rəm, bağ­rı­ma ba­sa­ram, onun üçün nə­lər et­mə­rəm nə­lər...

Se­vil ana da­nış­dıq­ca hə­yə­can­la­nır, də­rin sar­sın­tı ke­çi­rir­di.

Əri otaq­dan çıx­dıq­dan son­ra də­rin fik­rə dal­dı. Fik­ri elə do­la­şıq idi ki... Boy­nun­da­kı mun­cu­ğu oy­na­da-oy­na­da do­la­şıq fik­ri­nin dü­yün­lə­ri­ni aç­ma­ğa ça­lı­şır­dı. An­caq nə il­lah edir­di­sə, fik­ri­nin il­gə­yi əli­nə keç­mir­di. O qə­dər höv­sə­lə­siz idi ki, nə edə­cə­yi­ni bil­mir­di, hir­si­ni-hik­kə­si­ni mun­cuq­dan çıx­maq is­tə­yir­di elə bil. Ba­şın­dan qa­ra yay­lı­ğı­nı çı­xa­rıb diz­lə­ri­nin üs­tü­nə sər­di, pə­ri­şan saç­la­rı­nı dəs­tə­lə­yib bağ­la­dı, son­ra yay­lı­ğı ba­şı­na çək­di. Ana dörd il idi ki, ümid­siz­lik mən­gə­nə­sin­də sı­xı­lır­dı. Fi­kir et­mək­dən ca­nın­da can, ürə­yin­də tə­pər qal­ma­mış­dı. Ana­nı rən­ci­də sax­la­yan sə­bəb var­dı. Heç yer­də oğ­lu­nun ki­çik to­yu­nun vi­deo­ka­se­ti­ni ta­pa bil­mir­di­lər. Ha­ra qoy­muş­du­lar, ki­mə ver­miş­di­lər, yad­dan çıx­mış­dı. Ana hər yer­də oğ­lu­nun sə­si­ni gə­zir­di. Oğ­lan­la­rı­na, gə­lin­lə­ri­nə de­yir­di:

- Siz də evə ba­xın, gö­rün Ay­dı­nın ki­çik to­yu­nun ka­se­ti siz­də­dir­mi? Heç yer­dən ta­pa bil­mi­rəm. Ki­min te­le­fo­nun­da ba­la­mın sə­si var, dis­kə yaz­dı­rıb mə­nə ver­sin, da­rı­xı­ram onun sə­si üçün. Bir da­ha ba­la­mın sə­si­ni eşit­səm, xəs­tə ca­nım sa­ğa­lar bəl­kə də. Öz te­le­fo­nun­da da sə­si var­dı, ba­şı­mız qa­rış­dı, fi­kir ver­mə­dik, te­le­fon­dan da sə­si po­zu­lub. Ay ba­şı­nı­za dö­nüm, ha­nı ba­la­mın sə­si?

Se­vil ana qüs­sə­li-qüs­sə­li da­nı­şır, su­al­la­rı­na ca­vab ax­ta­rır­dı. Nə­və­si­nin kö­mək­li­yi ilə kres­lo­dan aya­ğa qalx­ma­ğa ça­lı­şır­dı ki, do­lab­la­ra bir də bax­sın, bəl­kə Ay­dı­nın ki­çik to­yu­nun ka­se­ti ora­lar­da­dır.

Uşaq­lar ana­ya de­di­lər ki, ge­cə sə­hə­rə­cən yat­ma­yıb, ge­dib gö­zü­nün çi­mi­ri­ni al­sın. Yal­var-ya­xar edib Se­vil ana­nı yat­ma­ğa gön­dər­di­lər. Ana çox çə­tin­lik­lə yu­xu­ya get­di.

Hər tə­rəf işıq idi. İşıq ada­mın gö­zü­nü qa­maş­dı­rır­dı. İşı­ğın için­də Ay­dı­nın si­ma­sı gö­rü­nür­dü. Ana əl­lə­ri­ni irə­li uza­dıb ba­la­sı­na to­xun­maq is­tə­yir­di. An­caq nə qə­dər edir­di­sə, əl­lə­ri ona çat­mır­dı. Bir ad­dım­lıq­da da­yan­mış­dı Ay­dın. Saç­la­rı pə­ri­şan idi ana­nın, qa­ra yay­lı­ğı çi­yin­lə­ri­nə sü­rü­şüb düş­müş­dü. Hə­yə­can­dan nə­fə­si tu­tu­lur­du. Oğ­lu ye­rin­də­cə do­nub qal­mış­dı. Ana ye­nə əl­lə­ri­ni oğ­lu­na sa­rı uzat­dı, ye­nə də əli çat­ma­dı.

- Ay­dın, sə­nə ni­yə əlim çat­mır, nə üçün sə­nə to­xu­na bil­mi­rəm. Sa­çı­nı sı­ğal­la­maq, sə­ni bağ­rı­ma bas­maq is­tə­yi­rəm. Am­ma əlim sə­nə çat­mır ki, qu­caq­la­yam bo­yu­nu.

Ay­dın­dan səs çıx­mır­dı, ana­nın sə­si isə qar­şı­da­kı dağ­lar­da əks-sə­da ve­rir­di. Ana ilə oğul dağ­lar qoy­nun­da gö­rüş­müş­dü. Dağ­lar­dan əsib gə­lən meh Ay­dı­nın sa­çı­nı dal­ğa­lan­dı­rır­dı, bir­cə ana­nın əl­lə­ri çat­mır­dı ona. Ana oğ­lu­na tə­rəf ba­xıb ona yal­va­rır­dı.

- Qur­ban olum, ba­la, evi­mi­zə qa­yıt, bu­ra­da tək-tən­ha nə edir­sən? Ac-su­suz bu çöl­lər­də nə işin var sə­nin?

Ay­dın ba­şı­nı qal­dı­rıb əv­vəl­cə ana­sı­na, son­ra isə gö­yə bax­dı. San­ki ya­vaş-ya­vaş ana­nın qar­şı­sın­dan uzaq­la­şır­dı Ay­dın. Han­sı­sa bir qüv­və onu göy­lə­rə dar­tır­dı. Ana ye­nə əl­lə­ri­ni oğ­lu­na sa­rı uzat­dı:

- Get­mə, oğ­lum, nə olar get­mə...

- Ana, mən ar­tıq göy­lər­də­yəm. Ora­dan hər gün sə­nə ba­xı­ram, -de­yib Ay­dın qey­bə çə­kil­di.

Ana qan-tər için­də yu­xu­dan ayıl­dı.

- Ay­dın ni­yə qa­çır axı mən­dən? Bil­mir­mi ki, xəs­tə­nin kön­lü nar is­tə­yən ki­mi, mə­nim də kön­lüm onu is­tə­yir, - de­yə ar­vad ağ­lam­sın­dı.

Se­vil ana nə­və­si Ley­li­ni səs­lə­di:

- Qı­zım, gəl bu­ra.

- Nə de­yir­sən, nə­nə?

- Qı­zım, şka­fın si­yir­mə­sin­dən Ay­dın əmi­nin dəf­tə­ri­ni gə­tir bu­ra.

- Yax­şı, nə­nə, in­di gə­ti­rə­rəm.

Ley­li Ay­dı­nın əl boy­da dəf­tər­çə­si­ni gə­ti­rib nə­nə­si­nə ver­di. Se­vil ana əl­lə­ri tit­rə­yə-tit­rə­yə dəf­tər­çə­ni və­rəq­lə­mə­yə baş­la­dı... Hər gün şei­ri tək­rar edir­di.

- Ürə­yi­nə qur­ban, Ay­dın, sən mə­nə nə qə­dər şe­ir ya­zıb­san, mə­ni nə qə­dər çox is­tə­yir­miş­sən.

Ürə­yim hey­dən dü­şüb ar­tıq, ba­la, dö­zü­müm qal­ma­yıb heç.

Əmir­sol­tan ki­şi xey­li keç­dik­dən son­ra əlin­də ki­tab evə qa­yıt­dı. Ay­dın şə­hid olan­dan son­ra ki­şi ya­man köv­rək ol­muş­du, ha­ra­da şə­hid­lə­rə aid bir ki­tab, ya­xud şe­ir gö­rür­dü­sə, onu evə gə­ti­rib ar­va­dı­na oxu­yur­du. Bu­də­fə­ki ki­tab Nə­za­kət xa­nı­mın Tür­ki­yə­də nəşr olu­nan şe­ir­lər ki­ta­bı idi. O, ki­ta­bı ar­va­dı­na gös­tə­rə­rək:

- Se­vil, bu­ra­da bir yax­şı şe­ir var, oxu­dum ürə­yi­min ya­ra­sı ye­ni­dən qa­na­dı. Elə bil ki, sə­nə ya­zı­lıb bu şe­ir...

- Sol­tan, oxu...

- Nə­za­kət xa­nım ya­zır: "Əsl mə­həb­bə­tin də­yə­ri­ni ana­lar bi­lir. Ən bö­yük sev­gi də ana­la­rın qəl­bin­də ya­ra­nır. Heç bir sev­gi ana mə­həb­bə­ti­ni, ana şəf­qə­ti­ni əvəz edə bil­məz. Ya­ra­nı­şın mö­cü­zə­si, dün­ya­nın əvəz­siz, bən­zər­siz var­lı­ğı­dır ana­lar. Sev­gi­si də, hik­mə­ti də tə­mən­na­sız olan ana­lar...

Ana­lar bə­şə­riy­yə­tin əx­laq zə­ma­nət­çi­lə­ri, ruh, mə­nə­viy­yat da­şı­yı­cı­la­rı­dır. Ən güc­lü, ən dö­züm­lü, də­ya­nət­li var­lıq­dır ana­lar. Bəl­kə elə bu sə­bəb­dən də tor­paq uğ­run­da şə­hid ver­dik­lə­ri öv­lad­la­rı­nın dər­di­nə tab­la­şır, on­lar­dan ay­rı­la, üzü­lə bil­mir­lər. Bu yer­də Sok­ra­tın bir fik­ri­ni xa­tır­la­yı­ram: "Qı­rıl­ma­sı müm­kün ol­ma­yan ye­ga­nə tel ana ilə öv­lad ara­sın­da­kı tel­dir". Bu te­li qır­maq­da ölüm də güc­süz­dür...

Öv­lad it­ki­si ən ağır dərd, bu dərd­lə­rin ən şə­rəf­li­si də şə­hid ana­sı ol­maq­dır. An­caq bu şə­rə­fə, bu qü­ru­ra söy­kə­nib dağ­dan ağır dər­di çə­kə bi­lir ana­lar. Çün­ki şə­hid­lik ən uca zir­və­dir.

Diz çö­küb məğ­rur dö­zü­mün, səb­rin, ira­dən qar­şı­sın­da baş əyi­rəm, şə­hid ana­sı!".

 

Haq­qa qo­vuş­du­ran şə­hid zir­və­si,

Göy­lə­ri tit­rə­dir ahı, na­lə­si,

Ana lay­la de­yir qə­bir da­şı­na.

Hər gün qu­caq­la­yıb so­yuq mə­za­rı,

San­ki gə­lib ke­çir be­şik ba­şı­na,

Hə­zin lay­la ça­lır qə­bir da­şı­na.

 

Oğul­lar için­də gə­zir oğ­lu­nu,

Güc ve­rir gö­zü­nün həs­rət ya­şı­na.

O qə­dər sö­zü var, ki­mə de­sin ki,

Dər­di­ni söy­lə­yir mə­zar da­şı­na,

Ana sı­ğal çə­kir mə­zar da­şı­na.

 

Gün­də bir ar­zu­sun söy­lə­yir ana:

Axı heç keç­mə­din bəy ota­ğı­na.

Xon­ça­nı tut­ma­dım, xı­na yax­ma­dım

Gü­lüz­lü gəl­ni­min əl-aya­ğı­na,

Ana gi­ley­lə­nir qə­bir da­şı­na.

 

Göy­lə­rə yal­va­rır mə­ni də apar,

Sö­zü­mü de­mə­yə ça­tım tax­tı­na.

Göy­lər­dən səs gə­lir: Sə­nin oğ­lu­nun

Şə­hid uca­lı­ğı dü­şüb bəx­ti­nə.

Ana lay­lay de­yir şə­hid oğ­lu­na.

 

Oğ­lu­nun qəb­ri­nin üs­tü­nə ge­dən

Ana­nın ha­ra­yı dər­din sə­si­dir.

Tan­rı dər­ga­hın­da uca sa­yı­lan

Oğ­lu­nun yet­di­yi şə­hid zir­və­si

Ana­nın ye­ga­nə tə­səl­li­si­dir.

 

Hər iki­si şe­ir­dən çox tə­sir­lən­miş­di. Əmir­sol­tan ki­şi hə­yat yol­da­şı­na üzü­nü tu­ta­raq:

- Se­vil, elə bil bu şe­ir sə­nin üçün ya­zı­lıb.

San­ki o bi­zim ev­də otu­rub, mü­si­bə­ti­mi­zi gö­zü ilə gö­rüb. O qə­dər tə­sir­li ya­zıb ki, şei­ri...

- Sol­tan, bu şei­ri çər­çi­və­yə sal qo­naq ota­ğın­dan asaq. Hər gün oxu­maq is­tə­yi­rəm onu. Çün­ki bu şe­ir­də mən özü­mü gö­rü­rəm.

Se­vil ana göz­lə­ri­ni bir nöq­tə­yə di­kib da­yan­mış­dı. Gö­zü yol çə­kir­di. Am­ma yax­şı bi­lir­di ki, göz­lə­di­yi bir də­fə qa­pı­nı açıb içə­ri gir­mə­yə­cək. Ana­nın ümid­lə­ri də özü ki­mi yor­ğun idi. Çi­yin­lə­rin­də və ürə­yin­də dörd ilin qüs­sə, həs­rət yü­kü var­dı ana­nın. Cə­mi 23 ba­har gör­müş ba­la­sı­nın ona ya­di­gar qo­yub get­di­yi dər­di əbə­di ya­şa­ma­ğa mək­hum edil­miş­di o.

Ar­va­dı­nı fi­kir qa­sır­ğa­sın­da gö­rən Əmir­sol­tan ki­şi dü­nən sə­hər baş ve­rən bir ha­di­sə ilə Se­vil ana­nı ovut­maq is­tə­di.

- Ba­şım elə qa­rı­şıb ki, sə­nə bir xə­bə­ri çat­dır­ma­mı­şam. Dü­nən Ay­dı­nın qəb­ri üs­tü­nə ge­dən­də onun mə­za­rı­nın üs­tün­də ye­nə gül-çi­çək gör­düm. Kim­sə tez-tez ya­da sa­lır ba­la­mı­zı. Elə Ay­dı­nın mə­za­rı­na ye­ni­cə çat­mış­dım ki, ra­yon ic­ra ha­ki­miy­yə­ti­nin baş­çı­sı İl­qar Ab­ba­sov Ay­dı­nın mə­za­rı­nı zi­ya­rət et­mə­yə gəl­di. Çox sağ ol­sun, oğ­lu­mu­zun ru­hu­na bö­yük eh­ti­ram gös­tə­rir. Ra­yon rəh­bər­li­yin­dən çox ra­zı­yam. Ümid edi­rəm ki, Ay­dı­nın adı­nın əbə­di­ləş­di­ril­mə­si tez­lik­lə baş ve­rə­cək. Öl­kə rəh­bər­li­yi şə­hid ai­lə­lə­ri­nə, şə­hid­lə­rin ru­hu­na bö­yük eh­ti­ram gös­tə­rir.

Se­vil ana da, Əmir­sol­tan ki­şi də Su­ra­xa­nı Ra­yon İc­ra Ha­ki­miy­yə­ti rəh­bər­li­yin­dən yer­lə-göy qə­dər ra­zı idi. Çün­ki baş­çı heç vaxt Ay­dı­nın ai­lə­si­ni unut­mur­du.

Ax­şam tə­rə­fi idi, qa­pı­nın zən­gi ça­lın­dı. Ba­la­ca Fa­ti­mə ana­sın­dan əv­vəl qa­pı­ya tə­rəf qaç­dı. Qa­pı­nın ar­xa­sı­na gə­lib qış­qır­dı:

- Kim­dir?

- Fa­ti­mə, mə­nəm, Və­fa bi­bin. Fa­ti­mə­nin ana­sı Ro­za qa­pı­nı aç­dı. Və­fa özü ilə evə bir işıq, se­vinc gə­tir­di. Və­fa se­vim­li bi­bi­si­nin boy­nu­na sa­rıl­dı.

Və­fa Ay­dı­nın xa­la­sı qı­zı idi. Ona Ay­dın da, qar­daş­la­rı da ba­cı de­yir­di. Uşaq­lıq­dan Ay­dın­la bir­gə bö­yü­müş­dü. Qar­daş-ba­cı doğ­ma­lı­ğı, mə­həb­bə­ti var­dı ara­la­rın­da. Hər­dən-bir on­la­ra elə gə­lir­di ki, heç xa­la­oğ­lu, xa­la­qı­zı de­yil­lər, doğ­ma­ca qar­daş-ba­cı­dı­lar. Və­fa xa­la­sı­nın iz­ti­rab çək­di­yi­ni, tez-tez xəs­tə­lən­di­yi­ni, ağ­rı­lar­la çar­pış­dı­ğı­nı yax­şı bi­lir­di.

- Xa­lam ha­ra­da­dır, - de­yə Ro­za­dan so­ruş­du.

- Qo­naq ota­ğın­da kres­lo­da otu­rub.

Və­fa qo­naq ota­ğı­na keç­di, xa­la­sı­nı mə­yus gö­rüb köv­rəl­di. Xa­la­sı­nın boy­nu­nu qu­caq­la­yıb ba­şı­nı onun ba­şı­na söy­kə­di.

- Eşit­dim ye­nə xəs­tə­lə­nib­sən, xa­la, in­di ne­cə­sən?

- Sağ ol qı­zım, ba­ba­tam in­di.

Xa­la-ba­la xey­li dərd­ləş­di­lər. Ay­dın­dan da­nış­dı­lar. Və­fa göz­lə­ri do­la-do­la:

- Xa­la, hər ge­cə qa­qa­şı­mı yu­xu­da gö­rü­rəm. Bu ge­cə gör­düm ki, bi­zə gə­lib, özü də uçan xal­ça­da. Qə­ri­bə yu­xu idi.

- Ay­dın bi­zim mil­li xal­ça­la­rı­mı­zı çox se­vir­di, ba­la. Bi­lir­sən ki, bi­zim Şab­ran qa­dın­la­rı ta­ri­xən xal­ça­çı­lıq­la məş­ğul olub. Şab­ran xal­ça­la­rı bu gün də öz gö­zəl­li­yi, çeş­ni­lə­ri ilə se­çi­lir. Rəh­mət­lik qay­na­nam İş­və ana xal­ça­çı idi. O say­sız xal­ça to­xu­yub. Bu xal­ça­la­rın hər bi­ri bir dün­ya­dır. Özü də ki, onun to­xu­du­ğu xal­ça­lar in­di də mu­zey­lə­ri bə­zə­yir.

İş­və ana nə­və­lə­ri­nin ha­mı­sı­nı çox is­tə­yir­di, am­ma Ay­dı­na ay­rı cür sev­gi­si var­dı. Ay­dı­nı gö­rən­də ar­va­dın göz­lə­ri­nə işıq gə­lir­di. Hər də­fə Zey­və­yə ge­dən­də gö­rür­dük ki, xal­ça to­xu­yur. Hey de­yir­di ki, ən bö­yük ar­zum Ay­dı­nın adı­na xal­ça to­xu­maq­dır. Qay­na­nam de­yir­di ki, Al­lah möh­lət ver­sin, ba­la­mın bəy­lik ota­ğı­na bir xal­ça to­xu­yum. Am­ma ömür və­fa et­mə­di, qı­zım, qay­na­nam rəh­mə­tə get­di. Yax­şı ki, o, Ay­dı­nın mü­si­bə­ti­ni ya­şa­ma­dı, qı­zım.

Və­fa göz­lə­ri­ni Ay­dı­nın di­var­dan ası­lan şək­li­nə dik­miş­di.

- Xa­la, ba­yaq blo­ka gi­rən­də qa­qa­mın xa­ti­rə löv­hə­si­nə o qə­dər ta­ma­şa elə­dim ki...

- Sağ ol­sun qon­şu­muz Fa­zil qar­daş, o löv­hə­ni ora o vur­dur­du. Ay­dı­na əmi qə­dər hör­mət et­di. Al­lah yax­şı qon­şu­la­rın, yax­şı in­san­la­rın da­dı­na yet­sin. Ay­dın şə­hid olan­dan son­ra nə Fa­zil qar­daş, nə də Dür­rə xa­nım biz­dən aya­ğı­nı kəs­mə­di, qo­hum-əq­ra­ba qə­dər bi­zə yan­dı­lar, qay­ğı­mı­za qal­dı­lar, dər­di­mi­zə şə­rik ol­du­lar. Biz on­lar­dan o qə­dər qay­ğı, sev­gi gör­mü­şük. Ata­lar yax­şı de­yib, uzaq qo­hum­dan ya­xın qon­şu yax­şı­dır.

- Xa­la, bü­tün yax­şı in­san­lar sağ ol­sun. Fa­zil da­yı Ay­dı­nın yas mə­ra­si­min­də əv­vəl­dən axı­ra qə­dər iş­ti­rak et­di, bi­zə da­yaq ol­du. Dür­rə xa­la da biz ağ­la­yan­da ağ­la­dı, biz ki­ri­yən­də ki­ri­di. Mə­nim qa­qa­şı­mı ha­mı çox is­tə­yir­di, xa­la.

Bu il sen­tyab­rın 29-da Ay­dı­nın 27 ya­şı ta­mam ola­caq. Dörd il­dir qar­da­şı­mın bo­yu­nu yox, mə­zar da­şı­nı qu­caq­la­yı­rıq. Qa­qa­şım üçün elə da­rı­xı­ram ki. Onun za­ra­fat­la­rı, şi­rin söh­bət­lə­ri heç ya­dım­dan çıx­mır. Ha­ra ge­di­rəm­sə, ora­da qa­qa­şı­mın izi­ni gö­rü­rəm.

Zey­və­də də ha­mı qa­qa­şı­mı çox is­tə­yir­di. Qa­qa­şım da zey­və­li­lə­ri çox is­tə­yir­di. Yay gə­lən ki­mi de­yir­di ki, ba­cı, kən­də ge­dək.

- Ta­le­yin işi­dir, qı­zım, fə­lək ya­za­nı biz po­za bil­mə­rik. 23 il ya­şa­dı, an­caq elə ya­şa­dı ki, ha­mı­nın ya­dın­da qal­dı. Ba­la­mın şək­li ilə hər gün da­nı­şı­ram, hər gün de­yi­rəm ki, ba­la, göz­lə­ri­nə qur­ban, nə vaxt qa­yı­da­caq­san? Göz­lə­ri gö­zü­mə de­yir ki, mən heç ye­rə get­mə­mi­şəm, evi­miz­də­yəm, xa­ti­rə­lə­ri­niz­də­yəm, ürə­yi­niz­də­yəm, sə­nin göz­lə­ri­nin  ya­şın­da­yam, ana. Mən çox bəx­tə­vər idim, qı­zım, Ay­dın mə­ni bəx­tə­vər­lik tax­tım­dan en­dir­di. İn­di Ay­dı­nın qa­ra yay­lıq­lı, ürə­yi qü­bar­lı, boy­nu bu­ruq ana­sı­yam... Mən şə­hid­lik zir­və­si­nə ucal­mı­şam, bu sə­nin üçün tə­səl­li de­yil­mi - de­yir? Bö­yük tə­səl­li­dir, oğ­lum, şə­hid adı­na, qəh­rə­man zir­və­nə qur­ban.

Ana hön­kür­dü, Və­fa da ona qo­şul­du. Di­var­dan Ay­dı­nın şək­li boy­la­nır­dı. İki ürək par­ça­sı­nın na­lə­si şə­hi­din sü­ku­ta dal­mış şək­li­ni də ağ­la­dır­dı. Ana­lar, ba­cı­lar ağ­la­ma­sın de­yir­di Ay­dın. Am­ma özü ana və ba­cı­sı­nı, xa­la­sı­nı, doğ­ma­la­rı­nı ağ­lar qo­yub tor­pa­ğa köç­dü. Tor­pa­ğa kö­çən­lər ge­ri qa­yıt­ma­sa da, ruh­la­rı hə­mi­şə bi­zim ya­nı­mız­da olur.

Şə­hid Ay­dın, igid Ay­dın, Və­tən tor­pa­ğı­na baş qo­yub elə ya­tır­san ki, elə bil anan Se­vi­lin diz­lə­ri­nə baş qoy­mu­san. Əbə­di hə­ya­tın, uca şə­hid­li­yin mü­ba­rək!

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.- 2017.- 1-3 iyul.- S.15