Muzeylərimizdə Milli Qəhrəmanlar fondları – yeni ideya...

 

Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində Milli Qəhrəmanlara aid fond yaradılmasa da, onlara aid eksponatlar müxtəlif fondlarda mühafizə olunur

 

Zərifə Cəfərova: “Həm pay­taxt muzeylərində, həm də ra­yon ta­rix-di­yar­şü­nas­lıq mu­zey­lə­rin­də Mil­li Qəh­rə­manlar və şə­hid­lə­rə aid fondlar təş­kil edil­mə­li­dir”

 

Aida Axundova: “Tə­əs­süf ki, biz o Mil­li Qəh­rə­man­la­rın ha­mı­sı­nın əş­ya­la­rı­nı əl­də edə bil­mə­mi­şik”

 

Tariximizin hər bir dövrü bizim üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Torpaqlarımızın ərazi bütövlüyü, azadlığı uğrunda mücadilələr verən Vətən övladlarının hər birinin xatirəsi bizim üçün əzizdir. Torpaqlarımızın düşməndən müdafiəsi uğrunda şəhid olan, sağlamlığını itirən insanların bir qisminə Milli Qəhrəman adı verilib.

Muzeylərdə Azərbaycan dövlətinin yağı düşməndən müdafiə olunması yolunda canlarından keçən Milli Qəhrəmanların şəxsi fondları yaradılıbmı?

Qeyd edək ki, həm paytaxtda, həm də bölgələrimizdə müxtəlif profilli muzeylər fəaliyyət göstərir və bu muzeylərin də hər birində Milli Qəhrəmanların xatirəsini əks etdirən eksponatlar olmalıdır.

1991-ci ildə yaradılan Azərbaycan İstiqlal Muzeyində Milli Qəhrəmanların xatirəsinə hər zaman böyük hörmət və sayqı ilə yanaşılır. 7000 eksponatla fəaliyyətə başlayan muzeydə hazırda 22000 eksponat mövcuddur.

Muzeyin əsas sənəd fondunda müxtəlif sənəd nümunələri, kitablar mühafizə olunur. Bu eksponatların arasında ən əhəmiyyətliləri – Həzi Aslanova və Mehdi Quliyevə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilməsi haqqında fərman; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin üzvü Cavad bəy Məlik-Yeqanovun həyat yoldaşı tərəfindən yazılmış məktublar; Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanları Ələsgər Novruzovun, Hikmət Nəzərlinin şəxsi sənədləri, Azərbaycan Respublikası Milli Qəhrəmanları Gültəkin Əsgərovaya aid xatirə dəftəridir.

Burada Azərbaycan Respublikası Milli Qəhrəmanlarına aid sənədlər, müxtəlif rəngkarlıq nümunələri də saxlanır.

Muzeyşünas Zərifə Cəfərovanın sözlərinə görə, Azər­bay­can döv­lə­ti­nin müs­tə­qil­li­yi, su­ve­ren­li­yi uğ­run­da ca­nı­nı fə­da edən və­tən öv­lad­la­rının hər birinin irsinə muzeylər həssaslıqla yanaşmalıdırlar. Onun sözlərinə görə, bu gün Azərbaycan Milli İstiqlal Muzeyi də daxil olmaqla, bir sıra muzeylərdə Milli Qəhrəmanlara aid eksponatlar var. O hesab edir ki, hər bir Milli Qəhrəmanın öz fondu olmalıdır ki, həm seyrçilər, həm də tədqiqatçılar ondan yararlansınlar. “Xal­qı­mı­zın azad­lı­ğı, tor­paq­la­rı­mı­zın bü­töv­lü­yü uğ­run­da qəh­rə­man­lıq gös­tə­rən, şə­hid olan in­san­lar unu­dul­mur, on­la­rın ru­hu hər za­man anı­lır. Qəh­rə­man­lıq, hü­nər sim­vo­lu­na çev­ri­lən şə­hid­lə­ri­mi­zin hər bi­ri­nin hə­ya­tı, keç­di­yi dö­yüş yo­lu bu­gün­kü və gə­lə­cək nə­sil­lə­rə ör­nək­dir.

Er­mə­ni­lə­rin Azər­bay­can tor­paq­la­rı­na tə­ca­vü­zü nə­ti­cə­sin­də si­la­ha sa­rı­lıb tor­paq­la­rı­mı­zın mü­da­fi­ə­si uğ­run­da mü­ca­di­lə­lər ve­rən qəh­rə­man­la­rı­mı­zın ru­hu­na eh­ti­ra­mı­mız on­la­rın xa­ti­rə gün­lə­ri­ni qeyd et­mək, mə­zar­la­rı­nı zi­ya­rat et­mək­lə məh­dud­la­şa bil­məz. On­lar­la bağ­lı mu­zey­lər­də, təh­sil mü­əs­si­sə­lə­rin­də, küt­lə­vi ki­tab­xa­na­lar­da, mə­də­niy­yət ev­lə­rin­də xü­su­si iş­lər gö­rül­mə­li­dir. Şə­hid və Mil­li Qəh­rə­man­la­rı­mı­zı, müx­tə­lif or­den və me­dal­lar­la təl­tif edil­miş və­tən fə­da­i­lə­ri­ni ta­nıt­maq üçün gö­rül­mə­li olan təd­bir­lər sı­ra­sı­na on­la­rın xa­ti­rə əş­ya­la­rın­dan, fo­to­şə­kil­lə­rin­dən iba­rət sər­gi­lə­rin təş­ki­li, mu­zey­lər­də ay­rı­ca fondla­rın ya­ra­dıl­ma­sı da­xil­dir. Həm pay­taxt mu­zey­lə­rin­də, həm də ra­yon ta­rix-di­yar­şü­nas­lıq mu­zey­lə­rin­də Mil­li Qəh­rə­man və şə­hid­lə­rə aid fondlar təş­kil edil­mə­li­dir ki, o in­san­la­rın xa­ti­rəsi əbə­di ya­şa­sın” - deyə bildirən Z.Cəfərovanın sözlərinə görə, bu məsələdə Milli Qəhrəman ailələri, yerli icra hakimiyyəti orqanları da maraqlı olmalıdırlar.

Bu gün Azərbaycanın 215 Mil­li Qəh­rə­ma­nı olduğunu vurğulayan həmsöhbətimiz qeyd etdi ki, on­la­rın bö­yük ək­sə­riy­yə­ti Mil­li Qəh­rə­man adı­na Bi­rin­ci Qa­ra­bağ Mü­ha­ri­bə­sin­də düş­mən­lə mü­ba­ri­zə­də gös­tər­di­yi rə­şa­də­tə gö­rə la­yiq gö­rü­lüb: “Tə­əs­süf ki, bir ço­xu ölümündən son­ra bu adı alıb. Mil­li Qəh­rə­man­la­rı­mı­zın ta­nı­dıl­ma­sı is­ti­qa­mə­tin­də Azər­bay­can İs­tiq­lal Mu­ze­yin­də xeyli iş görülüb. Bildiyim qədər, bir neçə Milli Qəhrəmanın fondu da yaradılıb. Qeyd edim ki, İs­tiq­lal Mu­ze­yin­də xal­qı­mı­zın qəh­rə­man­lıq ta­ri­xi­ni əks et­di­rən bö­yük bir gu­şə var”.

Bu gün İs­tiq­lal Mu­ze­yin­də on nə­fər­dən çox Mil­li Qəh­rə­ma­nın şəx­si fon­dunun olduğunu deyən İs­tiq­lal Mu­ze­yi­nin baş mü­ha­fi­zi Ai­da Axun­do­vanın sözlərinə görə, Milli Qəhrəmanların fondunun yaradılmasında muzey çox maraqlıdır, sadəcə, Milli Qəhrəman ailələrinin çoxu muzeylə əməkdaşlıq etməkdə elə də aktivlik göstərmirlər. 

A.Axun­do­va bil­dir­di ki, mu­ze­yin genişləndirmək is­tə­di­yi ən bö­yük la­yi­hə­lər­dən bi­ri Mil­li Qəh­rə­man­la­ra aid fondla­rın ya­ra­dıl­ma­sı­dır. O qeyd et­di ki, mu­zey rəh­bər­li­yi və mu­zey əmək­daş­la­rı Qa­ra­bağ mü­ha­ri­bə­sin­də şü­ca­ət gös­tə­rən, şə­hid olan hər bir Və­tən oğ­lu­nun xa­ti­rə­si­nə bö­yük eh­ti­ram­la ya­na­şır: “Biz hər za­man şə­hid­lə­ri­mi­zin ru­hu­na bö­yük eh­ti­ram gös­tə­ri­rik. Bi­zim mu­zey 2016-cı ili bü­töv­lük­də Mil­li Qəh­rə­man­la­ra həsr et­miş­di. İl bo­yu mək­təb­lər­də Mil­li Qəh­rə­man­lar­la bağ­lı təd­bir­lər ke­çir­dik, mu­zey­lər­də sər­gi­lər aç­ırdıq. Bil­di­yi­miz ki­mi, bi­zim 215 Mil­li Qəh­rə­ma­nı­mız var. Am­ma tə­əs­süf ki, biz o Mil­li Qəh­rə­man­la­rın ha­mı­sı­nın əş­ya­la­rı­nı əl­də edə bil­mə­mi­şik. Ai­lə­lər Mil­li Qəh­rə­man­la­ra, şə­hid­lə­rə aid əş­ya­la­rı mu­zey­lə­rə ver­mək is­tə­mirlər. O əş­ya­la­rı bi­zim mu­ze­yə də, Ta­rix Mu­ze­yi­nə də, ra­yon ta­rix-di­yar­şü­nas­lıq mu­zey­lə­ri­nə də ve­rə bi­lər­lər. Çox ar­zu edər­dik ki, şə­hid ai­lə­lə­ri öv­lad­la­rı­na, ya­xın­la­rı­na aid əş­ya­la­rı mu­zey­lə­rə təh­vil ver­sin­lər. Bu hal­da, o əş­ya­lar da­ha yax­şı qo­run­maq­la, həm də sər­gi­lər­də nü­ma­yiş olu­nar. Biz ba­car­dı­ğı­mız qə­dər əş­ya­lar top­la­ya bil­mi­şik. İs­tiq­lal Mu­ze­yin­də on nə­fər­dən çox Mil­li Qəh­rə­ma­nın şəx­si fon­du var. Bu fondlar­da on­la­ra aid əş­ya­lar, ge­yim­lər qo­ru­nur. Am­ma bü­tün Mil­li Qəh­rə­man­la­rı əha­tə edə bil­mə­mi­şik”.

A.Axun­do­va­nın söz­lə­ri­nə gö­rə, İs­tiq­lal Mu­ze­yin­də ap­rel dö­yüş­lə­rin­də şə­hid olan Və­tən öv­lad­la­rı­nın da xa­ti­rə­si­nə bö­yük eh­ti­ram var. Mu­zey­də on­lar­la bağ­lı gu­şə­lə­rin ya­ra­dı­ldığını de­yən A.Axun­do­va­nın söz­lə­ri­nə gö­rə, onlarla da bağlı muzeydə tədbirlər keçirilir.

AMEA-nın Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyindən bizə verilən məlumata görə də muzeydə Milli Qəhrəmanlara aid materiallar, eksponatlar mühafizə olunur. Bu günlərdə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Eldar Xəlilovun şəxsi materiallarının muzeyə verildiyini deyən muzey əməkdaşının sözlərinə görə, həmin materiallar arasında E.Xəlilovun hərbi geyimləri, cib kitabçası, üzüyü və digər şəxsi əşyaları, eləcə də Milli Qəhrəman haqqında nəşr edilmiş kitablar var.

Bundan başqa, digər Milli Qəhrəmanlara aid əşyaların, eksponatların muzeyə verildiyini deyən muzey əməkdaşının sözlərinə görə, burada Milli Qəhrəmanlara aid fond olmasa da, ayrı-ayrı fondlarda Milli Qəhrəmanlara məxsus əşyalar, geyimlər eksponat kimi saxlanır.

 

 

İradə SARIYEVA

 

Bakı xəbər.- 2018.- 23-25 iyul.- S.13.