Türkdilli dövlətlərin vahid kino industriyasının yaradılması gündəmdə...

Tarixən Azərbaycan ümumtürk mədəniyyətinin formalaşmasına xidmət edib və Türk dünyasının birliyi naminə meydana çıxan ideyaların da əsas mərkəzi ölkəmiz, ziyalılarımız, fikir adamlarımız olublar.

Heç şübhəsiz ki, ümumtürk birliyini daha da möhkəmlətmək üçün qarşılıqlı mədəniyyət layihələri həyata keçirilməlidir. Nəzərə alsaq ki, mövcud variantlar sırasında kino, serial çəkilişləri daha təsirlidir, bu baxımdan türkdilli dövlətlər tərəfindən müştərək kino, serial layihələrinin həyata keçirilməsi vacibdir. Türkdilli ölkələrin ortaq tariximizə, həyat tərzimizə, mədəniyyətimizə dair filmlər çəkməsi zərurətdir. Çünki bu filmlər vasitəsilə biz-birimizin düşüncəsini daha yaxından görə bilərik.

Azərbaycan illərdir digər türkdilli ölkələrlə ortaq filmlər, seriallar çəkmək ideyasını gündəmə gətirir. Bu barədə fikirlər dəfələrlə Azərbaycan kinematoqrafları tərəfindən dilə gətirilib. Artıq bu ideya ətrafında digər türkdilli dövlətlər də birləşmək niyyətini ortaya qoyublar. Qazaxıstan təmsilçiləri artıq bu barədə niyyətlərini açıqlayıblar.

Türkdilli dövlətlərin müştərək filmlər və seriallar istehsal etməsinin faydaları haqqında danışan ekspertlər hesab edirlər ki, bu filmlər və seriallar əsasən ortaq tariximizlə bağlı olmalıdır.

Şamil Əliyev: “Türkdilli dövlətlərin müştərək filmlər istehsal etməsi bir zərurətdir”

Tanınmış kinorejissor Şamil Əliyev “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, bu layihə gerçəkləşərsə, bunun həm ümumtürk birliyinə böyük faydası dəyər, həm də türkdilli ölkələrin kino sənayesinin inkişafına təkan olar.

“Türkdilli dövlətlərin kino sahəsində də birgə fəaliyyəti ancaq ümumi inkişafa səbəb ola bilər. Bu və ya digər səbəblərdən türkdilli ölkələrin bəzilərinin kinosu inkişaf edib, bəzilərində isə inkişaf zəif gedir. Bu sahədə elə addımlar atılmalıdır ki, ümumkino sanayesi inkişaf etsin. Bu gün kino sahəsində Türkiyə irəlidə olan dövlətdir. Türkiyənin kino sənayesi artıq oturuşub, onun istehsal etdiyi seriallar artıq dünya dövlətlərinə satılır. Orada kino sanayesinin tələblərinə uyğun işlər görə bilirlər. Keçmiş sovet ərazisində olan türkdilli dövlətlərdən də bəziləri bu sahədə irəli gedir, bəziləri geridə qalır. Məsələn, Qazaxıstan bu sahədə bir az irəlidədir. Çünki onlar Hollivudla müəyyən qədər layihələr həyata keçirdilər və orada kino sənayesi bir qədər inkişaf edə bildi. Amma yenə də Türkiyə səviyyəsində deyil. Kino sənayesi ancaq kino çəkib kənara qoymaq deyil, kino sənayesi o çəkdiyin filmlərin yayımını, prokatını təşkil etməkdir. Bu vacib məsələdir. Türkdilli xalqların dil, mədəniyyət, tarix birliyi bu sahənin inkişafına böyük fayda verə bilər”.

Ş.Əliyevin fikrincə, ortaq tariximiz, mədəniyyətimizlə bağlı maraqlı filmlər, seriallar çəkmək mümkündür. O hesab edir ki, “Dədə Qorqud” serialını bu üsulla çəkmək olar. “Məsələn, bir neçə il bundan əvvəl “Dədə Qorqud” filminin ikinci dəfə çəkilməsi ilə bağlı möhtərəm Prezidentimiz sərəncam imzalayıb. Prezidentimiz bu filmin çəkilməsinə böyük əhəmiyyət verir. Lakin hələ də bu filmin çəkilməsi reallaşmayıb. Aydın məsələdir ki, bunun səbəbi bizim kino sənayemizin yüksək səviyyədə olmaması ilə bağlıdır. Biz kino sənayesini qurmaq istəyirik. Cənab Prezident bununla bağlı çox vacib sərəncamlar imzalayıb. Kinoya dövlət qayğısı var. Bu da kino sənayesini yaratmaq və kinonu bir incəsənət növü kimi qoruyub saxlamaqdan ibarətdir. Amma kino sənayesinin yaradılması böyük zərurətə çevrilib. Ona görə də bizim kino sənayemiz “Dədə Qorqud” filminin tələblərinə cavab vermədiyi üçün onun çəkilişləri dayandırıldı. Burada maddi-texniki, insan resursları kimi amillər var. Hətta burada yaradıcılıq məsələsi də var. Dədə Qorqud bizim ortaq abidəmizdir. Bu mövzuda müştərək film çəkilməlidir. Türk birliyi, türk mədəniyyəti heç bir mədəniyyətə qarşı deyil, heç bir millətə qarşı çevrilməyib. Orada məqsəd ancaq ümumdünya mədəniyyətində inkişaf etmək, qaynayıb qarışmaq, digər mədəniyyətlərə və öz mədəniyyətimizə təkan verib inkişaf etməkdir. Türkdilli xalqların mədəniyyətində çox humanist çağırışlar, çalarlar var. Türkdilli dövlətlərin müştərək filmlər istehsal etməsi bir zərurətdir” - deyə Ş,Əliyev bildirdi.

Əkbər Qoşalı: “Türkdilli dövlətlərin ortaq telefilmlərinin, sənədli filmlərinin çəkilməsi, ümumən kino təsərrüfatımızın bir-birinə qaynayıb-qarışması ayrı bir hadisə olardı”

Azərbaycanda ATATÜRK Mərkəzinin şöbə müdiri, Milli QHT Forumu İdarə Heyətinin üzvü Əkbər Qoşalının sözlərinə görə, belə bir layihə gerçəkləşərsə, bunun bütün ölkələrə faydası dəyər. “...Heç kəsə sirr deyil ki, ərazi bütövlüyü pozulmuş, elan olunmamış müharibəyə cəlb edilmiş ölkə olaraq bizim belə bir gündəlik telemübadiləyə çox ehtiyacımız var. Türk Şurasının üzvü olan digər ölkələrin də öz həqiqətlərini, problem və uğurlarını yaymaq, turizm axınını gücləndirmək və s. baxımından qazanacaqları az olmayacaq. Bir də, “niyə”siz, “necə”siz bir yanaşma ilə söyləsək, axı biz canıbir, qanıbir qardaşlarıq. Qardaş qardaşını başqaları vasitəsilə deyil, birbaşa tanımalıdır, özü də yaxşı tanımalıdır, ruhubir olmalıdır. İndiki dövrdəsə bir-birini yaxından tanımaq önəmli dərəcədə televiziyalardan, virtual aləmdən, İKT-dən keçir.

Bu planda, türkdilli dövlətlərin ortaq telefilmlərinin, sənədli filmlərinin çəkilməsi, ümumən kino təsərrüfatımızın bir-birinə qaynayıb-qarışması ayrı bir hadisə olardı. Çünki filmlərin yaddaşda buraxdığı iz, film qəhrəmanlarının adlarından tutmuş, həyat kredolarının, mübarizələrinin yayğınlaşmasınadək heç bir şey gözardı edilə bilməz. Belə yayğınlaşma bizlər üçün bir neçə mənada önəm ərz edərdi. Həm yabançı axınlara qarşı duruşumuzu gücləndirərik, həm ümumtürk immunitetini qüvvətləndirərik, həm də ortaq dəyərlərimizi təbliğ edər, universallaşdırarıq.

Bilirsiniz, belə addımlar müəyyən fikir ayrılıqlarına, anlaşılmazlıqlara da ayar verər, tarixə və gələcəyə ortaq baxışın formalaşmasına ciddi kömək edərdi. Ortaq gələcəyin inşası necə olur? Müstəqillik illərində qazanılmış uğurlarla yanaşı, artıq zamanı çatmış növbəti addımları atmaqla: ortaq proqramlar, dərsliklər, yeni filmlər, davamlı teleradio yayımları və s. Beləliklə, bir neçə ildən sonra biz bir-birimizi, sözün bütün mənalarında, daha yaxşı anlaya biləcəyik” - deyə Ə.Qoşalı qeyd etdi.

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.- 2019.- 9 may.- S.14