Qədim dillərin
öyrədilməsi üzrə
elmi-tədqiqat laboratoriyası
– Azərbaycanda ilk…
Azərbaycanda
qədim dünya dillərinin öyrənilməsi sahəsində
ciddi problemlər mövcuddur. Bu sahədə mütəxəssislərin
hazırlanması sahəsində,
demək olar ki, aparıcı elmi qurumlarda çox az iş
görülür. Bütövlükdə
isə Azərbaycanda qədim dillər üzrə mütəxəssislərin
yetişdirilməsi probleminin
həlli üçün
addımlar atılmalıdır.
Ölkəmizdə “ölü”
dillər üzrə mütəxəssislərin olmaması
halı da diqqəti cəlb edir.
Azərbaycan Dövlət Dillər Universitetində Qədim dillər elmi-tədqiqat laboratoriyasının yaradıldığı
haqqında məlumat yayılıb.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan dilinin və mədəniyyəti
tarixinin daha əsaslı tədqiqini təmin etmək üçün qədim dillərin öyrənilməsi
sahəsində böyük
işlər görülməlidir.
ADU: “Mərkəzdə qədim yunan, latın, sanskrit dilləri və mədəniyyətlərinin öyrənilməsi
istiqamətində işlər
aparılacaq”
Azərbaycan Dillər Universitetindən
(ADU) qəzetimizə verilən
məlumata görə,
yenicə fəaliyyət
göstərməyə başlayan
Qədim dillər elmi-tədqiqat laboratoriyasında
bir sıra qədim dünya dilləri öyrədiləcək.
Universitetdən məlumat verdilər
ki, ADU-da fəaliyyətə başlayan
Qədim dillər elmi-tədqiqat laboratoriyası
yaxın gələcəkdə
Azərbaycanın bu sahə ilə maraqlanan bütün mütəxəssisləri üçün
gərəkli və vacib elm mərkəzinə
çevriləcək. “Mərkəzdə qədim
yunan, latın, sanskrit dilləri və mədəniyyətlərinin
öyrənilməsi istiqamətində
işlər aparılacaq”
- deyə ADU-dan bildirdilər.
Buludxan Xəlilov:
“Qədim dillər üzrə mütəxəssislər
hazırlanması üçün
xüsusi vəsait ayrılmalıdır”
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin kafedra müdiri, professor, dilçi-alim Buludxan Xəlilov “Bakı-Xəbər”ə
bildirdi ki, Azərbaycanda qədim dünya dillərinin öyrənilməsi sahəsində
ciddi problemlər mövcuddur. Bu sahədə mütəxəssislərin
olmadığını deyən
B.Xəlilov hesab edir ki, həmin
istiqamətdə genişmiqyaslı
işlər görülməlidir.
“Ümumiyyətlə, Sovetlər
dönəmində keçmiş
ittifaq məkanında
qədim dillər üzrə mütəxəssislər
olub. Azərbaycanda
da belə mütəxəssislər var
idi. Professor Yusif Yusifov qədim
dilləri yaxşı
bilirdi. Ona görə də
qədim dillərin materialları əsasında
dünya və Azərbaycan tarixinin yazılması sahəsində
xeyli iş gördü. Əvvəllər
Moskvada, Sankt-Peterburqda
qədim dillər üzrə mütəxəssislər
yetişdirilsə də,
təəssüflər olsun
ki, sonradan bu ənənə qırıldı. Yəni
kadrlar yetişmədi. Əvvəlki
dövrdə yetişən
kadrların özlərinə
isə imkan yaradılmadı ki, onlar özlərindən sonra kadr hazırlasınlar.
Sovetlər Birliyi dağıldıqdan və
qədim dillər üzrə mütəxəssislər
dünyasını dəyişdikdən
sonra Azərbaycanda qədim dillər üzrə mütəxəssislər
yox dərəcəsindədir.
Düzdür, indi qədim dil materialları üzərində
tədqiqatlar aparan dilçilər var. Amma bu onların qədim dillər üzrə mütəxəssis
olması anlamına gəlmir. Bu alimlər
dilin lüğət tərkibindən sözləri
götürüb onların
üzərində müqayisələr
aparırlar. Qədim
dil mütəxəssisi
olmaq üçün
mixi, şumer,
urartu, kurrik yazılarını oxumaq lazımdır. Yəni bu sahənin
öyrənəni olmalıdır.
Bu sahədə tədqiqatlar
gedir, amma etiraf edək ki, bu proses həvəskar
səviyyədə həyata
keçirilir. Bunun üçün
məktəb yaranmalıdır”.
B.Xəlilov qeyd etdi ki,
Prezident İlham Əliyevin dilçiliklə,
Azərbaycan dilinin inkişafı ilə bağlı verdiyi sərəncamlarda, imzaladığı
sənədlərdə əsas
məsələlərdən biri ölkəmizdə qədim dillər üzrə mütəxəssislərin
hazırlanması olub. B.Xəlilovun
sözlərinə görə,
Azərbaycan dili ilə bağlı Dövlət Proqramında
xüsusi olaraq qeyd edilib ki,
qədim dillər üzrə mütəxəssislərin
hazırlanmasına xüsusi
diqqət yetirilməlidir:
“Hesab edirəm ki, qədim dillər üzrə mütəxəssislər hazırlanması
üçün xüsusi
vəsait ayrılmalıdır.
Akademiyanın Nəsimi
adına Dilçilik İnstitutu keçmiş postsovet məkanında qədim dilləri öyrənən
universitetlərin, mərkəzlərin
mütəxəssisləri ilə əlaqələr qurmalıdır, bu sahədə aspirantlar, doktorantlar, dissertantlar yetişdirilməlidir. Təəssüflər olsun ki, bu
sahədə çox
geridə qalırıq.
Bununla da
qədim dövrümüzü
öyrənməkdə çətinliklər
çəkirik. Bu nəyə imkan yaradır? Azərbaycan və dünya
tarixini öyrənən
mütəxəssislər çox
zaman başqa xalqların nümayəndələri
olublar. Onlar dilin, ədəbiyyatın,
mədəniyyətin tarixini
də istədikləri
şəkildə yazıblar,
yazırlar da. Azərbaycan müstəqil
dövlətdir və
Prezidentimizin o sərəncamından
istifadə edərək
bu işə elmi-tədqiqat institutlarını
cəlb etməklə
hər sahə üzrə mütəxəssislər
yetişdirilməlidir. Sözsüz
ki, bu işə
xüsusi maliyyə vəsaiti ayrılmalıdır.
Bu sahədə mütəxəssislərin yetişdirilməsi
üçün onlar
keçmiş Sovet məkanı respublikalarında
fəaliyyət göstərən
qədim dil mərkəzlərinə, institutlarına,
şöbələrinə göndərilməlidirlər ki,
kadrlar yetişdirilsin.
Azərbaycan Dövlət Dillər Universitetində Qədim dillər üzrə elmi-tədqiqat laboratoriyasının
yaradılmasını alqışlamaq
lazımdır. Amma bu laboratoriyanı
yaratmaqdan əvvəl
orada işləyəcək
qədim dillər üzrə mütəxəssislər
olmalıdır. Yaradırıqsa, bu gözəldir, amma yaratdığımız
sahədə mütəxəssis
olmasa, orada uğurlar əldə edə bilmərik. Hesab edirəm ki, dünya ilə ayaqlaşmaq, dünyada gedən tədqiqatları yaxından
izləmək üçün
xarici ali
məktəblərin müfaviq
şöbələri ilə
də əlaqələr
yaratmalıyıq. Həmin yerlərdə
gənclər aspirant, doktorant
kimi yetişməlidir.
Gənclər qədim dilləri
öyrənmək üçün
müxtəlif yerlərə
üz tutmalıdırlar.
Bu, dövlət müstəqilliyimizin bizə
verdiyi böyük şansdır”.
İradə SARIYEVA
Bakı xəbər.-
2019.- 15 noyabr.- S.14