Tarixi abidələrimizin bərpası da Dövlət İnvestisiya Proqramına salındı...

Ölkəmizdə tarixi abidələrin bərpası sahəsində görülən işlər əsasən dövlət büdcəsindən ayrılan vəsait hesabına həyata keçirilir. Hazırda ölkəmizdə mövcud olan tarixi və təbiət abidələrinin bərpası, qorunması istiqamətində görülən işlər birbaşa dövlət xətti ilə reallaşdırılır.

Son zamanlar ölkəmizdə tarixi abidələrin bərpası, konservasiyası istiqamətində xeyli iş görülüb. Bu abidələrin bəziləri bərpa edilərkən burada nöqsanlara da yol verilib. Amma bu, birbaşa bu işi həyata keçirən şirkətin, bərpaçı memarın, layihə verən qurumun, şəxslərin günahıdır. Dövlət öz vəzifəsini yerinə yetirərək bu sahəyə böyük diqqət göstərir.

“Azərbaycan Respublikası regionlarının 2019-2023-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın icrasının birinci ilinin yekunlarına həsr olunan konfransdakı yekun nitqində Prezident İlham Əliyev dövlətin abidələrin bərpası istiqamətində gördüyü işlərin davamlı xarakter aldığını vurğulayıb. Ölkə başçısı, həmçinin, qeyd edib ki, abidələrin bərpası üçün dövlət investisiya proqramında vəsait ayrılıb: “...Bu il tarixi abidələrin bərpası üçün Dövlət İnvestisiya Proqramında vəsait ayrılıb, biz buna da diqqət yetirməliyik. Bizim əsas tarixi abidələrimizin hamısı bərpa olunubdur, konservasiya edilibdir. Ancaq Azərbaycanda bir çox tarixi abidələr var və onların hər biri bizim üçün əzizdir. Ona görə bu tarixi abidələrin bərpası, onların əsl vəziyyətinə çatdırılması və bəzi hallarda konservasiyası xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu məsələlərə maksimum diqqət göstərilməlidir”

Rizvan Qarabağlı: “...bərpaya ehtiyacı olan digər abidələrin də bərpası həyata keçiriləcək”

Memarlıq üzrə fəlsəfə doktoru, Memarlar İttifaqının üzvü, tanınmış memar Rizvan Qarabağlı “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, tarixi abidələrimizin bərpasının investisiya proqramına salınması və bu sahəyə İnvestisiya Proqramından vəsait ayrılması çox mühüm haldır. “Azərbaycanda tarixi abidələrin bərpası istiqamətində xeyli iş görülür və bu işlər də davam etdirilir. Son 15 ildə 50-dən artıq abidə bərpa edilib. Bütün bunlar dövlət dəstəyilə reallaşıb. Bilirik ki, İmamzadə abidəsindən tutmuş, digər abidələrin bərpasına qədər hamısı dövlət büdcəsindən ayrılan vəsit hesabına həyata keçirilib. Azərbaycanda tarixi abidələrin İnvestisiya Proqramına salınmasının böyük əhəmiyyəti var. Hesab edirəm ki, Dövlət İnvestisiya Proqramında abidələrin bərpası üçün ayrılan vəsait hesabına bərpaya ehtiyacı olan digər abidələrin də bərpası həyata keçiriləcək”.

Fariz Xəlilli: “Abidələrin bərpasına İnvestisiya Proqramı çərçivəsində maliyyə ayrılması çox müsbət nəticələr verər”

MİRAS-Mədəni İrsin Öyrənilməsinə Kömək İctimai Birliyinin rəhbəri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, maddi-mədəni irs üzrə mütəxəssis Fariz Xəlillinin sözlərinə görə, əslində, abidələrin bərpası və konservasiyasının İnvestiya Proqramında nəzərə alınması çox əhəmiyyətli bir hadisədir. “Düzdür, əvvəllər də belə proqramlar olub. Lakin keçən proqramlarda xüsusən də bölgələrdəki abidələrin bərpası və konservasiyası tam olaraq nəzərdə tutulduğu kimi həyata keçirilməyib. Dövlət proqramlarında bərpa ediləcək abidələrlə bağlı maliyyə ayrılmış layihələrə baxırıq. Xüsusən də 2000-ci illərdə bərpasına vəsait ayrılan həmin abidələrə diqqət yetirdikdə onlarda bərpa, konservasiya izlərini görmürük. Yəni onların üzərində Sovet dövründən sonra bərpa işləri aparıldığı görünmür. Dövlət Proqramında əks olunan o maliyyə ya nəzərdə tutulsa da, ayrılmayıb, ya da başqa istiqamətlərə yönəldilməyib, bu səbəbdən də o işlər görülməyib. Belə bir məqamla tez-tez rastlaşmışıq. Amma ölkəmizdə doğrudan da bir çox tarixi abidə keçən müddətdə bərpa və konservasiya olunub. Bu fəaliyyətlər görülüb. Əsas problemlər isə hələ də kadrlar, materiallar və maliyyə məsələləri ilə bağlıdır. İnvestisiya Proqramında bərpası nəzərdə tutulacaq abidələrin bir çoxu dağılmış vəziyyətdədir. Məsələn, İsmayıllı rayonu ərazisindəki Buzxana, Haram qalası, Sultdakı evlər (bunların əksəriyyəti üzərində kitabələr olan binalardır - F.X.), Xanəgah və digərilərinin bərpaya ehtiyacı var. Demək istədiyim odur ki, Azərbaycanın müxtəlif yerlərində maddi mədəniyyət abidələrinin çoxu dağılmış vəziyyətdədir və dağılmaqdadır. Bu halda abidələrin bərpasına İnvestisiya Proqramı çərçivəsində maliyyə ayrılması çox müsbət nəticələr verər. Ümumiyyətlə, cənab Prezidentin bu kimi təşəbbüsləri tərəfimizdən alqışlanır, mədəni irs ekspertləri olaraq bu təşəbbüsləri bəyənirik. Biz bu məsələdə tərəf də ola bilərik, lazımi dəstəyi, məsləhəti də verə bilərik. Amma, dediyimiz kimi, kadr və maliyyə məsələləri həll olunmuş olsa” - deyə F.Xəlilli bildirdi.

İradə SARIYEVA

Bakı Xəbər.-2020.-7 fevral.-S.14.