Koreya şeirinin görkəmli nümayəndəsi

Elə şairlər var ki, onların adı çəkiləndə birinci növbədə həmin insanın mənsub olduğu xalq yada düşür. Belə şairlərdən biri də Koreya ədəbiyyatının banilərindən biri sayılan Çon Çxoldur. Xalqı təmsil etmək, xalqın adından danışmaq hər sənətkara nəsib olmur. Təsadüfi deyil ki, Çon Çxol Koreya xalqının simvoluna çevrilmiş ədəbi şəxsiyyətlərdəndir. Bu qüdrətli söz ustası öz əsərləri ilə sübut etdi ki, Koreya dilində də insanın daxili dünyasını, onun hiss və həyəcanlarını gözəl bədii vüsətlə əks etdirən əvəzsiz sənət inciləri yaratmaq mümkündür. Ana dilli Koreya poeziyasının təşəkkülü və inkişafında Çon Çxol böyük xidmətlər göstərmişdir.

Çon Çxol ədəbi aləmdə ''sonqan'' adı ilə tanınmışdır. Bu kəlmə şam və çay sözünün birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Təsadüfi deyil ki, Çon Çxol peyzaj lirikasının görkəmli yaradıcılarındandır. Onun poeziyasında dağlar, meşələr, çaylar məhəbbətlə, vurğunluqla tərənnüm olunur.

Çon Çxol XVI əsrdə yaşayıb-yaratmışdır. O, 27 yanvar 1537-ci ildə doğulmuş, 7 fevral 1594-cü ildə isə dünyasını dəyişmişdir. Bu görkəmli şəxsiyyət mükəmməl təhsil almış, çox böyük dövlət vəzifələrində çalışmışdır. Ona görə də onun həyatını siyasi intriqalardan kənarda təsəvvür etmək mümkün deyildir. Keçdiyi burulğanlı ömür yolu onu daha da müdrikləşdirmiş, Çon Çxolu dövrünün görkəmli siyasi xadiminə, filosofuna, söz ustasına çevirmişdir.

Çon Çxol ölümündən sonra Koreya yazarlarının təltif olunduğu ən yüksək ada - ''Munçxon'' (ən parlaq ədəbiyyat adamı) adına layiq görülmüşdür. Onun oğlu atasının ölümündən sonra - 1632-ci ildə bu görkəmli söz ustasının, filosofun, dövlət xadiminin yeddi cilddən ibarət kitabını çap etdirmişdir. Həmin kitablara onun 570 əsəri daxil edilmişdir.

Çon Çxol üçlük müəllifi kimi məşhurdur. Koreya dilində üçlüyə ''sidjo'' deyilir. Ancaq əslində Çon Çxolun üçlüklərinin hər misrası iki yerə bölündüyündən altılığa çevrilmişdir. Yığcamlıq, lakonizm, az sözlə dərin məna ifadə etmək şairin şeirləri üçün çox xarakterikdir.

Çon Çxolun əsərləri dünyanın bir çox dillərinə tərcümə olunmuşdur. Onun əvəzsiz poetik nümunələrini rus dilində oxuyanda ürəyimdə həmin nümunələri azərbaycanca səsləndirmək arzusu baş qaldırdı. Koreya ədəbiyyatının klassiklərindən biri olan Çon Çxolun dilimizə çevrilən ilk poetik nümunələrini ''Ədəbiyyat qəzeti''nə təqdim etməkdən böyük məmnunluq duyuram.

Rafiq YUSİFOĞLU

Ədəbiyyat qəzeti.- 2011.- 9 sentyabr.- S.5.