AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru akademik Bəkir Nəbiyevə

Hörmətli Bəkir müəllim!

Nizamiyə həsr olunmuş yazı dərc edilən "Literaturnaya qazeta"nı sizə göndərirəm. Bu - bizim illər boyu oxuduğumuz və tanıdığımız "Literaturnaya qazeta" deyil. Ona müxalif olan bir qrupun buraxdığı alternativ rəqib qəzetdir. Materialla tanış olanda görəcəksiniz ki, bu yalnız Nizamiyə deyil, ümumiyyətlə, Azərbaycan xalqına təhqirdir və bizi qardaş ləzgi xalqıyla qarşı-qarşıya qoymaq məqsədi güdən təxribatdır.

Müəllif Nizaminin guya Qum kəndindən olduğunu, bu kəndin də əskidən ləzgi kəndi olduğunu "əsas" götürərək şairimizi ləzgi sayır. Hansısa ağılsız Puşkini Afrika şairi, Lermontovu şotland şairi, Gürcüstanda doğulmuş Mayakovskini gürcü şairi adlandırsaydı, rus ziyalıları buna necə münasibət bəsləyərdi?

Konyuktur şəkildə Stalinin adından istifadə edən müəllif Bertels, Marr kimi görkəmli alimlərdən gətirdiyi sitatları öz bildiyi kimi, yəni özünə sərf edən şəkildə yozur. Nizami əsərlərinə sonradan əlavə olunmuş beytlərə isnad edir, dediklərinə zidd olan sətirlərini isə sonradan əlavə sayır. Bir sözlə, dələduzluğun (rusca buna moşenniçestvo deyirlər) bariz nümunəsidir.

Əgər Nizami doğrudan da ləzgidirsə, niyə heç bir yerdə bunu etiraf etmir və ümumiyyətlə, yer üzündə ləzgi millətinin olub-olmaması haqqında bircə kəlmə də yazmır. Müəllif nəyin bahasına olursa-olsun Nizamini Gəncədən, Azərbaycandan, türklükdən ayırmağa çalışır. Məlum olmur nə əsasla Nizamini sünni sayır. Tutalım, Nizami lap sünni olub, bu o deməkdir ki, buna görə onu ləzgi saymalıyıq? Bu nə məntiqdir belə? Məgər türklər də sünni deyilmi və Azərbaycan xalqının da bir hissəsi sünni deyilmi? Firidun bəy Köçərlinin əsərinə isnad edir, amma deməyi "unudur" ki, Firidun bəy Nizamini məhz Azərbaycan ədəbiyyatına həsr etdiyi əsərinə daxil edib.

Firdovsini, Xəyyamı, Sədini, Hafizi, Süleyman Stalskini bu əsərə daxil etməyib ki… Süleyman Stalski demişkən, yanılmıramsa bu ləzgi şairi ədəbi yaradıcılığına Bakıda başlayıb və azəri türkcəsində də şeirlər yazıb. Amma onu Azərbaycan şairi saymaq heç kəsin ağlına gəlmir. Müəllif lap ağ eləyərək Nizamini az qala türk düşməni kimi qələmə verməyə çalışır. Guya şairin dəfələrlə türklər haqqında rəğbətlə danışmasından, Azərbaycan atalar sözləri və rəvayətlərindən istifadə etməsindən, Bərdə hökmdarı Nüşabə obrazından xəbəri yoxdur. Guya ömürlərini Nizaminin tədqiqinə həsr etmiş, necə deyərlər, çörəyi Nizamidən çıxan Azərbaycan alimlərinin sanballı əsərlərindən xəbərsizdir. Hələ Türkiyədə çıxan araşdırmaları,o cümlədən M.Ə.Rəsulzadənin "Azərbaycan şairi Nizami" kitabını demirəm. Elə Bertelsin Moskvada çıxan kitabı da "Azərbaycan şairi Nizami" adlanır. Müəllif xəstə təxəyyülüylə uydurduğu bir mühakiməyə - guya ki, Axsitanla Nizaminin türklərə qarşı söhbətinə sayıqlamadan başqa ad vermək olmaz. Guya müəllif bu söhbəti öz qulağıyla eşidib. Doğrudan da, Azərbaycan xalqına kin və nifrət bu türk soyadlı (Qardaş) adamın ağlını başından alıb. Əlbəttə, burda başqa barmaqların olması da istisna deyil.

Hörmətli Bəkir müəllim!

Bu məktubu sizə, yazını oxuduqdan dərhal sonra, bəlkə də bir az hissə qapılaraq yazıram. Amma sizə müraciət etməkdə məqsədim də var. Xahiş edirəm rəhbərlik etdiyiniz institutda, yaxud Şərqşünaslıq İnstitutunda Nizami irsi ilə məşğul olan bir araşdırıcıya tapşırasınız ki, bu cəfəngiyyata tutarlı, dəlil-sübutlu, faktlara əsaslanan ciddi elmi cavab yazsın. Rusca yazan olmasa, azərbaycanca elə yazılmalıdır ki, tərcümədə kəsərini itirməsin. Bu cavabı elə adı oğurluq olan "Literaturnaya qazeta"ya da, əsl, həqiqi, ənənəvi "Literaturnaya qazeta"ya da göndərərək dərc olunmasına çalışarıq.

Belə bir təxribatı cavabsız qoysaq, tarix bizi bağışlamaz.

Dərin hörmətlə,

ANAR

13 iyun 2011

P.S. Ziya Bünyadovun talış alimi adlandırılması necədir sizinçün?

Ədəbiyyat qəzeti.- 2011.- 9 sentyabr.- S.1.