Nikolae Dabija 1948-ci ildə Moldovanın Codreni kəndində dünyaya  gəlib. Yaradıcılığa çox erkən yaşlarda başlayıb. İlk kitabı "Third Eye" 1975-ci  ildə çap olunub. Sonralar  bir-birinin ardınca "Pristine Water" (1980), "Naməlum sənətkar" (1985), "Paltarın  altındakı qanad" (1989), "Səhv etmək haqqı"(1993)  Gözlə  görünən yaşlar"(1994),  "İldırımın şəkilləri" (1998), "Yasaq olunmuş əzab" (2003), "Güllələr arasında marafon" (2008), "Arzu bərpaçısı" (2016) və s. "Ev tapşırığı" romanı  dünyanın ondan artıq dilinə tərcümə olunub. Bir sıra önəmli beynəlxalq mükafatlara layiq görülüb: Rumıniya Akademiyasının "Mihai Eminescu"  mükafatı (1995) Uzdin Beynəlxalq Poeziya festivalında (Serbiya) (2006) Grand Pri, Triest şəhərində (İtaliya) keçirilən Beynəlxalq Şiir festivalında Grand Pri (2014), Makedoniyanın Skopye şəhərində keçirilən şeir festivalında Makedoniya Yazarlar Birliyinin xüsusi mükafatı (2015), Dünya poeziya mərkəzinin "Giacomo Leopardi" mükafatı (Recanatti, İtaliya, 2015) Havanada "Dulce Maria Loynaz" Beynəlxalq Şiir şöleninində Qran Pri (Kuba, 2017) və s. layiq görülüb.

 

SEVGİ-MƏLƏK

 

Şüşə qırıqları günəş şoxunda

əski dünyada yeni bir bahar!

qədər incəlik  ağac zoğunda,

Sevincdə qədər acı hüzn var.

 

Buludda qədər rüzgar gizlənib

An da an deyil ki, əbədiyyətdir.

Allahım, yorğunluq hayandan enib

Mələksə, mələkdə  bu qüsur nədir?

 

Şüşədə işıqdı baxsan kənardan

Xoşbəxtlik göz yaşı - bir möcüzədir -

Hardandır Allahım, haradandır, hardan

Həqiqət içində bu yalan nədir?

 

Baxsan hər ağacın həyat kitabı,

Kolların üstündə  güldü yüksələn:

Əvvəlcə  başlayar vicdan əzabı

Sonra arxasınca günahdı gələn

 

İLDIRIMIN FOTOSU

 

İldırımın şəklini çəkirəm

Parçalanmış qaranlıqda

Yuxusu dağılmış göylər,-

Şaxələnmiş  küknar budaqları;

Ən yüksək təpələrdə,

... ən gözəl binalar üzərində,

Yaşlı tənha ağaclar tərəfində

Hardan görünürsə, orda...

Arxada yaz buludları altında meşə

Şimşəkləri çəkmək;

Təhlükəli peşə,

Hardasa, həyatın özü kimi -

təhlükəli!

Şimşək fotoşəkilləri

Baxmayaraq arada mənə toxunur;-

Ölümlü bir nur.

Gözlərimi qorxutmaz işıq partlamaları

Ən azı bir neçəsi əbədi qalsın deyə

Xatirə rəsmi kimi  sizlərə saxlayaram.

O ildırım,

mən nağıl...

 

KEÇİD YAŞI

 

Tamam, Tanrım, otuz üç yaşıma gəldim

Çarmıxa çəkilmək üçün ən uyğun bir yaş.

Mükəmməl şeirdi çarmıxın özü,

Bu qışı yolla ləngidək bir az.

 

Sabah edəcəyim  yanlışlıqlar üçün

                                  cəza bu günmüş.

Qanım hələ qaynar, üsyan etmədə

Amma səngimədə ata-anamda,

Necə sakitcə qocalır onlar

İuda

harda satdı məni otuz gümüş sikkəyə?

Gümüş rəngli yosun kimi alatoranlıq

Daş divarlar üzərində yayılmağında.

Ölüm məni seyr eləyər ovçu  gözüylə

Mənsə hələ var olmağa davam etmədə ...

 

GÜNDƏLİK

 

Şeir istehsal edən fabrikin

hörmətli baş direktoru

Qiymətli zamanını oğurladığım üçün bağışlayın

Duaçınız olan mən

bildirmək istəyirəm ki,

Şeirin günahı deyil

Planetimizdə kağızın qiymətinin

                       bir belə baha olması,

Poeziya ilə şəfa tapmadısa

əbədi xəstə!

Misralarının uzunluğuna görə

Bəzi yerlərdə qələmlərin qıt olmasında, ya da

Mürəkkəbin azlığında şairin günahı?

Gözlərimiz ən gənc ulduza dirəndi,

Biz (Sanço Panço Don Kixotlar, hamısı)

Ölümün diqqətini dağıtmaq üçün

Bir şeirə ümid edənlər.

Dua edirik, cənab baş direktor

Məsum ümidlər üçün

Qəbizlər verəcəyinizə.

Bu, həm günahsızların ümididir.

eyni zamanda sizdən xahiş edirik ki,

Əyər mümküsə bu,

imza möhürünüzlə təsdiqləyin

Bizim əsrimizdə nifrət anlamsız gərəksizdir.

bundan sonra şeirin bilinməsi gərəkir

Planetimizdəki hər kəs tərəfindən!

Bütün eşq sevgilərimlə

Sizin

             Dabija N.

 

BÖYÜK İXTİRAÇININ MƏTBUAT KONFRANSI

 

Əgər

Arzulaya bilsəydim arzulamağı,

uyğulaya bilsəydim başqa bir yöntəm,

qayıda bilsəydim məktəb illərinə

  dünyada bütün axmaqlıqları içinə çəksəydi

süngər.

(Tamaşaçı səs-küyü)

Uçuş öndəri kimi

ömrüm boyu çalışdım

kəpənəklər üçün boş vaxtlarımda

yığılan lüğətim- söz zambaqları...

(Alqışlar)

 

İnsanları anlamaya çalış.

kin sevgi, suçsuz suçlu:

necə bənzəyirlər bir-birinə,

heyrətim bundan...

(Salonda fit səsləri alqışlar).

Əks halda, bağımda  yer belləyər

                       xrizontima  əkərəm,

cəfəri ətrafında alaq otları,

ətirşah bəsləyərəm,

           arada bir

ölüb-dirilməyim öz yerində....

            (Uzun-uzadı alqışlar) 

 

VƏSİYYƏT

 

Uşaqlarım, bir ulduz

İpliyini döndürür.

 

Şeirlə birisi bir sərvət qazana bilmədiyi üçün

Bu gülü  miras kimi buraxıram sizlərə

Seçki hüququ sükunətdən yola çıxaraq

 

O gülün havanı şumlayan tikanları

Sonsuza qədər qanadacaq sizləri.

hər yaz, onun kökünü

kəsmək olmayan qoxusu

Torpağa canlı gömülü olan

                       bütün ilanları oyadacaq,

Bu qoxuyu arabayla ya örtülü

                     vaqonlarda daşıyamazsınız.

Onu bıçqı ilə hissələrə bölmək olmaz

Buna görə mən sizə ətri bir

                     miras kimi qoyub gedirəm,

Qızılgüldü bu.

 

Qayğı məhəbbət göstərsəniz əgər

Kimsə sizin qəlbinizdən çıxara bilməyəcək.

Hətta cəllad onun kolunu çıxarsa yerdən

Kökləri  bir iynə kimi qalacaq torpaqda.

 

İlk bahar mehi budaqlarda canlanırkən

Bu gülün ətridir - şeirlər şeiri,

hər gül qönçəsi çiçək açarkən yanar

Yüksələn bir gənc hökümdar kimi.

 

Sahib çıxacaq hansınız?

Beləliklə, bu gül sizin

Mirasınız.

 

GÖRÜNÜR ...

 

Görünür,  nəfəsinlə aça bilərsən pəncərəni.

Ocaq, tüstüsüylə ağlayar

Budaq - erkən çiçəyilə,

Görünür.

 

Görünür, qar kəpənəkləri

Ocaq üstə toplaşır alışan sönür.

 

Kədər səbirdən əvvəl

gülüş olmur, görünür.

 

Görünür,  düşən ulduz,

dənizdə  buxarlanır.

 

Məni unudacaqsan,  görünür. onda,

Yalnız onda  biləcəksən acı dərdin

                                  olduğunu.

 

Köhnə kitablarda tam görünür,

Duyulmaz dualar.

Görünür göylərdə

xizək maral izləri var.

 

Görünür, günbatanın üzəri

Yağış buludlu tüstü ilə dolu

Hardasa, uzaq üfüqlərdə duman sürünür;

Görünür, mən sevilənəm,

Görünür, sən sevilənsən

Görünür ...

Görünür ...

 

Nikolay Dabija

 

Tərcümə etdi:

Məmməd İsmayıl

 

Ədəbiyyat qəzeti.- 2017.- 26 avqust.- S.15.