ƏDƏBİYYAT ÜZRƏ 1971-Cİ İLİN

NOBEL MÜKAFATÇISI: Pablo NERUDA

Çili

Çili şairi, diplomat və siyasi xadim, Çili Respublikasının senatoru, Çili Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin üzvü.

Pablo Nerudanın adı Qabriela Mistral, Visente Uidobro və Pablo de Roka ilə birlikdə Çili poeziyasının böyük dördlüyünə daxil edilib.

1904-cü ilin 12 iyulunda Çilinin mərkəzi hissəsindəki Parral şəhərciyində, dəmiryolçu ailəsində dünyaya gəlib. Orta məktəb müəllimi olan anasını erkən itirib və atası ikinci dəfə ailə qurub. Daha sonra ailə Çilinin cənubundakı Temuko şəhərinə köçüb. Şeir yazmağa 10 yaşında başlayıb. İki il sonra məşhur çilili şairə və ədəbiyyat üzrə 1945-ci ilin Nobel mükafatçısı Qabriela Mistral ilə tanış olub və bu tanışlıq onun bir şair kimi yetişməyinə güclü təsir göstərib. 1920-ci ildə gənc şairin şeirləri "Selva austral" dərgisində çap olunub. Əsl adı Rikardo Elieser Neftali Reyes Basolmo olan şair təxəllüsünü çex yazıçısı Yan Nerudadan götürüb.

1921-ci ildə pedaqoji institutun fransız dili şöbəsinə qəbul olub. 1923-cü ildə ilk şeirlər kitabı işıq üzü görüb. 1927-ci ildə Çili hökuməti onu Birmaya konsul göndərib, daha sonra digər ölkələrdə də diplomatik fəaliyyət göstərib. 1936-cı ildə Çilidə başlayan vətəndaş müharibəsi zamanı Neruda bir çox incəsənət adamı kimi respublikaçıların tərəfinə keçib. 1969-cu ildə Çili Kommunist partiyası onu ölkə prezidentliyinə namizəd irəli sürüb, daha sonra bu namizədlik sosialistlərin namizədi Salvador Alendanın xeyrinə geri götürülüb.

Yaradıcılığı ilə Latın Amerikası şeirinə yeni nəfəs gətirən, lirik-romantik, eyni zamanda siyasi və vətəndaş şeirləri yazan, dünya şöhrətli şair 1971-ci ildə ədəbiyyat üzrə növbəti Nobel mükafatına layiq görülüb. Mükafat çilili şairə "şeirlərində bütöv bir qitənin taleyini böyük sənətkarlıqla təsvir edə bildiyinə görə" verilib.

Bəzi mənbələrə görə qətlə yetirilən Pablo Neruda 1973-cü ildə dünyasını dəyişib.

Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 7 aprel.- S.32.