Təbriklər

Doğum günü təbriklərinin məlum intonasiyası var - tost. Yəni bu "məşum" gündə nə danışsan, necə danışsan "tost" effekti verir. Olsun. Nə etməli? Zaman-zaman tənqid etmişik, şimdi Anar müəllim haqqında bir tost da mən deyim. Qəribə də olsa, mənim Anar imzasıyla ilkin tanışlığım krossvord müstəvisində olub. Xatırlayarsınız, 90-larda bir krossvord bumu vardı, uşaqkən mən də əmimlə krossvord doldurmağı çox sevərdim. Həmin krossvordlarda "yazıçı" xanasından çıxan oxun bütün istiqamətlərinə "Anar" ismi uyğun gəlirdi. Daha sonralar yazıçı Anarın mətnləriylə tanış olanda bildim ki, bu, həmin o Anar imiş. Bu səbəbdən mənim şüurüstümdə deyil, şüuraltımda yazıçı anlayışı Anar ismiylə assosiasiya olunur. Yeri gəlmişkən, bu münasibətlə də Anar müəllimi təbrik etmək olar. )) Xülasə, bu olsun təbrik mətnimizin yumor tərəfi. Keçək qalstuklu tərəfə. O, sözün bütün mənalarında Azərbaycan ədəbiyyatına, teatrına, kinosuna ümumiyyətlə, türkdilli mədəniyyətə ciddi töhfələr vermiş imzadır. Füzulinin təbiriylə ifadə etsək, "Anar bəy öz qədərini söz qədərinə qaldırmış yazıçıdır". Bir neçə ay öncə Anar müəllimin bir essesini oxudum. Ürək əməliyyatı öncəsi, yaxud sonrası vidalaşmaydı sanki. Mətn kimi çox xoşuma gəldi, olay kimi deyil. Amma digər tərəfdən sevindim də. Ki, nə xoş Anar bəy dünyayla fiziki olaraq dünyadan köçmədən vidalaşmağı bacardı. Mənə görə qələm adamı əsl mətnini dünyayla vidalaşandan sonra yazır. Ol səbəbdən Anar müəllimdən yepyeni, Vaqif Bayatlı demiş, yupyumru bir mətn gözləyirik. Ömrə davam. Mövludunuz qutlu olsun, "Anar" təfəkküründən çıxan bütün mətnləri "Yazıçı" xanasına tuşlayan adam!

Şəhriyar del Gerani

İlk kitabımın nəşr xəbərini Mersində, Aralıq dənizinin sahillərində almışdım. Dostlarım romanımın nəşrindən xəbərdar olan kimi hay-həşirlə məni təbrik etdilər, yüzə yaxın turistin içində məni atıb-tutmağa başladılar. Sonra ara sakitləşdi, sahilə enib siqaret yandırdım.

Hədsiz sevinirdim. Bu zaman az əvvəlki mərəkəni seyr edən bir qadın mənə yaxınlaşdı. Tatarıstandan olduğunu deyib vahid türkcədə danışmağa başladı.

- Yazıçısan?

- İlk kitabım bu gün nəşr olundu.

- Bayaq gördüm. Anarın ölkəsindənsən, hə?

Təsdiq cavabı verdim və sahilə süzülməkdə olan toranlıqda "Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi"ndən, "Ağ liman"dan xeyli danışdıq.

Bir müddət sonra içimdəki sevinc mənbəyinin kitabımın nəşr olunması ilə deyil, "Anarın ölkəsi" ilə bağlı olduğunu anladım. Nə gizlədim, bu ehtişamın içində yazıçının bir ölkənin adı qədər böyüyə bilməsinin sevinci də var idi və bu an mən Anarın ölkəsində romanı yenicə nəşr olunmuş gənc idim.

Bəzən dostlarla söhbət zamanı sovetin ən perspektivli gənclərindən sayılan Anarın dövrün tələblərinə, gözləntilərinə məhəl qoymayaraq sənəti daim başı üzərində tutmağından, fərdi mənafeyini zərrə qədər də önəmsəməyib ədəbi mühiti silkələyən obrazlar yaratmağından heyrətlə danışırıq.

"Bizim ayrı-ayrı adamlara yazığımız gəlir, amma sənətə yazığımız gəlmir" fikri yazıçının sənəti insanlıq səviyyəsinə qaldrımağından xəbər verir.

Ölkəmiz müstəqillik qazanandan sonra belə çox yazıçıların cəsarət edə bilmədiyi mövzuları sovet maşınının dörd təkərinin də durmadan işlədiyi bir zamanda qələmə alması, sənətlə yanaşı cəmiyyət, insanlıq naminə əlində saxladığı işığı heç zaman sönməyə qoymaması, Anarı haqqında indiki zamanda danışa bildiyimiz ən böyük şəxsiyyətlərdən etdi.

Şeir də belədir, qiyməti bəzən haqqında fikir yürüdən insanın sanbalı ilə ölçülür. Anar müəllim haqqında öz müstəvisində yetişmiş insanlardan həmişə çox yüksək fikirlər eşidirik.

Uğurlu sahibkar da, tanınmış cərrah da, peşəkar elektrik də, hətta ən skeptik xarakterə malik bütün yetişmiş qələm adamları da Anar adı gələndə qaşlarını bir az qaldırır, tamam ayrı bir fəza haqqında sözə başlayırmış kimi boğazını arıtlayır.

Anar müəllimə yaratdığı obrazlarının formalaşdırdığı insanların, onun müsbət qəhrəmanlarına çevrilmiş adamların xoş günlərini könül rahatlığı ilə izləməsi üçün ömür diləyirəm.

Sərdar AMİN

Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 10 mart.- S.5.