Ölüm də bir doğuluşdur...
Şaiq
Vəli adam
kimi adam, dost kimi dost, şair kimi şair idi… Onunla söhbət etmək
bir aləm idi, onun öz
ifasında şeirlərini
dinləmək isə
tamam başqa bir aləm. Şaiq öz şeirlərinin intonasiyasını özü
bilirdi, onun şeirlərinin öz daxili ritmi, ahəngi
vardı. O, şeirlərini
ciyərlərinə əzab
verə-verə deyirdi,
bəzən nəfəsi
çatmırdı, bəzən
səsi batırdı,
amma şeirdəki hisslər, onun yaratdığı tablo hər şeyi yerli-yataqlı çatdırırdı
adama. Bəzən mənə elə
gəlir ki, şeir ilkin formada elə Şaiqin yazdıqları kimi olub. Daş kitabələrə,
dəri səhifələrə
yazılan şeirlər…
Onun şeir dilində bir daxili nizam ("Kitabi-Dədə Qorqud dastanı"nın dili kimi) var,
bir də ipə-sapa yatmayan haray, ağrı və… sükut.
Dünya
qoca yox, təzə yeri,
Dünya
görüş yeri, umu-küsü yeri.…
Könül şanı, dərd
arı -
Qəmdən çəkmə balı olur.
Gətir
meyi, camı... olmur,
Sözsüz canın canı
olmur,
Şaiq
Vəli hamı olmur,
Hamı Şaiq Vəli olur.
Şaiq
Vəli öz dünyasının dərvişi
idi, bir də mistikaya meyilli adam...
Bəzən yuxu danışırdı,
amma yuxularında son olmazdı. Şaiqin yuxuları nöqtələnməzdi.
Şaiq deyirdi ki, yuxuda qaçıram…
Sonra da bir gün
baş-başa verib dərdləşdiyimiz vaxt
açdı yuxusunun sirrini. Sən demə əcəldən,
daha doğrusu, əcəlindən qaçırmış
Şaiq.
Sanma insan qusdu -
Fələk daş atdı uçdu.
Ölüm də bir doğuluşdu -
Əbədi bir dərgah var, var!
Qismətin Yer üzündə
əvvəl yaranıb,
Göz yaşın gözündən
əvvəl yaranıb,
Baş daşın özündən
əvvəl yaranıb,
Alın
yazısı var, tale var, var!..
Şaiq Vəli də şeir yazdı, amma öz şeirlərini
yazdı, özü kimi yazdı, öz qəlibində yazdı. Bu dünyada hamı kimi şeir yazan şairlər çoxdur, özü kimi yazanlar tək-tükdü
və Şaiq o təkərdəndir.
Laylası sazla deyilən,
gözünü açdığı
gündən qoşmayla,
bayatıyla, gəraylıyla
nəfəs alan
Şaiq Vəli qoşmasını, bayatısını
da, gəraylısını
da fərqli yazdı.
O, adam kimi
adam idi və deyirdi ki:
Sənə ağı dedim,
qaranı dedim,
Sənə sənin sirrini dedim,
Sənə Şaiq Vəlinin
yerini dedim,
Baş girləyir,
söz içində
gizlənib.
O, dost kimi dost idi:
Yaşıl gözlərim dartınır,
Uzanır
Vətənə bulaqsayağı;
Umud Rəhimoğlu görünür
Bənövşə ürəyim üstünə
əyili.
Dostluq quşu qonub çiynimə,
Daşa
tutarlar uçmaz!
Dən atarlar, uçmaz.…
Yaddaşımda kölgəlik sürünür,
Çoxları xatrıma gəlmir.…
Umud Rəhimoğlu yada düşmür,
Umud Rəhimoğlu görünür...
Və nəhayət, o, şair kimi şair idi:
Dünyaya üz tutan divanəymiş,
Divanə
devanəymiş!...
Bu dünya nəymiş, ah, nəymiş -
Şərab süz, dostum, mənə şərab süz!
Şaiq eşqin özünü sevirdi. Şaiq şərabın sərxoşluğunu yox, tamını sevirdi. Şaiq dostluğun kişiliyini sevirdi. Şaiq həyatın gerçəyini
sevirdi. Və bir gün Şaiq üçün eşq bitdi - eşqi sevmək də. Şərabın
tamı getdi - sərxoşluğu
qaldı. Dostlar… ancaq dostunu
son mənzilə aparmağa
yarıyan dostlar qaldı. Və bir də həyatın
gerçəyi - ölümlə
başlayan doğuluş
qaldı… Xərçəng
yedi, bitirdi Şaiq Vəlini… Son nəfəsində Umud Rəhimoğluna baxdı,
ailəsinə baxdı,
başının üstünü
kəsdirib içində
ağlayan dostlarına
baxdı və ağlaya-ağlaya gəldiyi
dünyaya başını
bulayıb getdi…
Şaiq
vaxtını, ömrünü,
"tək"ini, "cəm"ini,
"öz"ünü, "mən"ini həyat adlı dəyirmanda üyüdüb getdi. İki əl boyda kitabı,
əlliyə yaxın
şeiri bir də unudulmaz xatirələri qaldı.
Şaiq son kitabını
görmədi, yaxşı
dostlar sağ olsun, onun ölümündən
az sonra Şaiqin və elə bizim çoxumuzun dostu Umud Rəhimoğlu Şaiqin "Eşq və şərab" adlı kitabını nəşr etdirdi. Amma çoxu, lap çoxu Şaiq Vəli kimi bir şairin
şeirlərini oxumaq
arzusundadır.
Arabir Şaiqin şəklini paylaşıb "Oralarda
nə var, nə yox, Şaiq
Vəli?" xəbər
alıram…
Hələ ki, cavab yoxdur…
Ruhun şad olsun, dərdiş.
Əyyub QİYAS
Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 13 yanvar.- S.5.