Ölünün qəzəbi
hekayə
"Bakının bağ evləri cəmiyyətin barometri sayıla bilər" deyənləri
qınaya bilmərəm.
Marketlərdə ki, qiymətlər
od tutub yanmağa başlayır, o dəqiqə
bağ sahibləri düşür qarınağrısına:
- Dünən gecə, soyuducumu aparıblar.
- Mənim də kondisionerim gedib.
- Sizə baxanda mən şükürlüyəm
ki?!
- Nə mənada?
- Bir belim, bir dırmığım
ehsanlıq olub...
Bunun dalıyca da bağ sahibləri əl atır müdafiə tədbirlərinə. Biri - polisə,
"boş yerə vaxt itirməyə dəyməz" düşüncəsiylə
yaşayan başqa biri isə dəmirçiyə
üz tutur... Bağ evlərinin qapı-pəncərələrini döndərirlər quş
qəfəsinə. Daha
imkanlılar isə yapışır kameralardan.
Bu kameraların da çox
vaxtı əli ətəyindən uzun qalır - at başına pencəyini... küçədəki
elektrik sayğacını
söndür... görüm,
kamera hansı gözlə görəcək
səni?!
Mən də montyor gətirib, işıq sayğacının üstünə,
nəzarətçinin sərfiyyatı
görməsi üçün
düzbucaq yarığı
olan dəmir qutu quraşdırdım.
- Müəllim, bu açıq qalsa, toz-torpaq, qar-yağış
vurub dolduracaq qutunun içini.
- Neyləyək, deyirsən?
- Şüşə lazımdı
bura.
Həyəti dörd dolandıq...
- Küçədə olmaz?
Montyor darvazadan çıxıb,
dənizə tərəf
15-20 metr getməmiş
Müşfiqin yer damına tərəf buruldu.
Müşfiq içki düşkünüydü.
Deyərlər, içkinin
yoldaşı yeməkdi.
İçib yedinsə,
içkinin atasını
yandırdın, yemədinsə,
vay sənin halına.
Müşfiq gedərdi marketə,
özü danışırmış,
gördüm, deyir, çörək bu yanda, arağ da o yanda. İkisi də mənə "gəl-gəl" deyir. İkisini də bir yerdə almağa üzüm qara. Əl atdım
ceyran südünə...
Bacardığım qədər, taleyin şapalağı dəymiş bu insana kömək eləməyə çalışırdım.
Hərdən acıqlanırdım
ki, bu niyə bağ adamlarının işinə yaramır. Heç olmasa beş-üç manat qazanar. Odur ki, bəzən bağa gələndə maşını
evin arxa yanında gizləyirdim ki,
Müşfiq darvazadan
baxanda görməsin.
Amma...
Bir də baxırdım, darvaza döyülür.
- Müəllim!
Özümü vururdum eşitməzliyə.
Darvaza bir az da bərkdən
döyülürdü.
- Ay müəllim...
Üç-dörd çağırışdan sonra dillənirdim:
- Kimsən?!
- Ha, indi məni də tanıma!
- Müşfi-i-iq?!
- Müşfiq kimdi?!
- Bəs?!
- Yaşmanın fəxri vətəndaşı.
- Bağda deyiləm.
- Bu kimin səsidi onda, yaman tanış
gəlir mənə?!
- Səs mənimdi.
- Qapını niyə açmırsınız?!
- Özüm bağda yoxam...
- Bıyyy...
- Səsimi qoyub getmişəm...
- Ay Allah,
sənə qurban olum, möcüzəyə
bax!
Gülmək məni tuturdu. Həyətə düşüb,
darvazanı açırdım.
- Nə bildin gəldiyimi, ay Müşfiq?
- Otuz il Rusiyada külüng döymüşəm.
ABŞ-ın, İngilisin
basıb-bağlamağına baxmayın, dədəmin canı, Rusun kəşfiyyatı dünyada
birinci yerdə gedir!
- Sənə nə?!
- Necə yəni "sənə nə"?! Dərs almışam onlardan!
- Xəfiyyələrin hanı?!
- Ay müəllim, atalar deyib, yaxşı şagird ustaddan da qabağa getməlidi. Rusdan bir öyrənmişəmsə,
beşini də üstünə qoymuşam.
Bu itlər, elə bilirsiniz, darvazanızın
qabağında nahaqdan
oturub gözləyir?!
- Nə desən olar, Müşfiq! Xeyirdimi?!
- Baxır kimə?!
- Necə yəni?!
- Sizi deyə bilmərəm, mənə
xeyirdi.
- Xeyrini de.
Sağ əlinin barmaqlarını
açıb, birini qatlayıb, dördünü
tuturdu qabağımda.
Qəsdən tərəddüd
edirdim:
- Lal dili danışma mənimlə.
- Ürəyimdə dollar tutmuşdum,
gənə də Vətən sağ olsun!
5 manat çıxarıb qoyurdum ovcuna, bərk sevinirdi:
- Allah sizi mənim başımın üstündən
əskik eləməsin,
müəllim!
Təbii
ki, bu duanın qabağında duruş gətirə bilmirdim - dodağım qaçırdı.
- Deyirlər, yaltaqlıq pis şeydi. Görürsən, ciddi adamların da ürəyinə
sarı yağ kimi yayılır.
***
Yaşmadan təzə qayıdıb,
evdə oturmuşdum
ki, Rövşən - Müşfiqin
badə yoldaşı
zəng elədi:
- Salam, müəllim...
- Salam.
- Müşfiq ölür.
Düzü, Müşfiqin ölə
biləcəyi ağlıma
da gəlməzdi:
- Nə danışırsan?!
- Hacı Zeynalabdin qəsəbəsindən təcili
yardım da gətirdim,
baxıb, iynə vurub, çıxıb getdi. Burdakı bağ sahiblərindən kimə deyirəm, bəs Müşfiq ölür, deyirlər, cəhənnəmə ölsün!
İnsanların ürəyi
daşa dönüb, müəllim. Kömək
edin, təcili yardım gəlib bunu xəstəxanaya aparsın. Bəlkə, ölmədi.
Tez təcili yardımı yığdım. Növbətçi
dedi, getmişdik, üzü o yanadı.
- Nə olar, bir
də gedin, götürüb aparın
xəstəxanaya. Gəlib,
xəcalətinizdən çıxaram.
- Baş həkimlə danışın.
Baş həkim də növbətçinin sözünü
təkrar elədi.
- Ay həkim, çıxmayan cana ümid çoxdu, deyərlər,
Allah xatirinə, bir də gedin. Gəlib, xəcalətinizdən...
- Nə xəcalət, borcumuzdu.
40 dəqiqədən sonra həkim zəng elədi:
- Tibb bacısını da aparmışdım, baxdım,
nəbzini yoxladım,
iynə də vurduq, qımıldanmadı.
Üzü o yanadı.
- Həkim, xəstəxanaya
aparsaydınız olmazdı?!
- Müəllim, ölünün
xəstəxanada nə
işi?!
- Həəə...
- 1-2 saatlıq ömrü qalıb.
- Təşəkkür edirəm,
gəlib xəcalətinizdən...
Bu dəfə də ağzımdan vurdu:
- Nə xəcalət, borcumuzdu...
***
Montyor tələsik Müşfiqin
yer damının arxasına keçdi:
İri bir daş götürüb
pəncərə şüşəsinə
çırpdı. - Ay dədə-ə-ə...
gülləbatmazdı ki, bu!
- Usta, bəlkə, sındırmayasan?!
- Onsuz da yarısı sınıqdı, görmürsünüz
qəzet yapışdırıblar?!
- Nə bilim, vallah, ürəyimə pis gəlir.
- Demirsiniz ölüb?! Dirilib gəlib gecə burda qalmayacaq ki, mığmığalar
tökülüb dara
çəksin onu!
- Nə bilim...
- Kim bu dünyadan nə aparıb?! - Montyor bu dəfə
daşı boyu bərabəri qaldırıb,
atdı. Pəncərə
şüşəsi çıqqadan
qırılıb düşdü
yerə.
- Ə-ə-la!
- Montyor şüşəni
sayğacın yarığına
yerləşdirib, dərindən
nəfəs aldı.
- Ə-ə-la!
Amma sayğacın qapısını
bağlamaq istəyəndə,
nə illah elədi, qapı çərçivəyə girmədi.
Axırda qapını
tam açıb, zərblə
çırpdı. Bayaq
şüşə yerindən
çıxıb montyorun
sağ əlinin qalın ətinə sancıldı.
- Oxxx... - Ufuldadı.
Baxdım
ki, qan su yerinə axır. Kağız qalmadı,
spirt qalmadı, qanı
kəsə bilmədik.
Köynəyi, şalvarı
qızıl qan içindəydi. Axırda
cibimdən dəsmalımı
çıxardıb yara
yerinin üstünə
sarıdım. Qan yavaşıdı. Tez maşına
minib, bağdan çıxdıq.
- Dedim da sənə, ürəyimə pis gəlir.
- Zalım oğlunun gözü bu dünyada qalıbmış!
- Evə çatan kimi həkimə gedərsən.
- Həkim indi məni gözləyir quzu balası kimi.
- Həkimə nə tez xəbər verdin?!
- Yoldaşımı deyirəm,
tibb bacısıdı.
Ceyranbatan
qəsəbəsinə çatıb,
yolu buruldum sağa, düz qapılarına qədər
apardım. 30 manatlıq
iş görmüşdü,
qanpulunu da qoydum üstünə - bir şax əlliliyi uzatdım ona. Əlim havada qaldı. Gözucu ona baxdım:
- Bəlkə?!
- Allah bərəkət versin!
- Əlim uzalı qalıb axı?
- Götürmərəm, müəllim!
- Niyə?!
- Halallıq yaxşı şeydi!
- Halal xoşunuz olsun!
- Bu, başqa məsələ...
Bakıya
çatanda zəng elədim, gördüm əhvalı yaxşıdı.
- Necə oldu, ay usta?
- Necə olacaq, arvad əvvəl məni bir-iki ağız yuyub-sərdi, sonra da yaramı yuyub-yodlayıb, bintlə bağladı. İndi yaxşıyam.
Hətta çimmişəm
də.
- Şükür Allaha!
- Şükür içində
olasınız, müəllim!
Narahat olduğunuza görə minnətdaram!
- Dəyməz.
***
Axşam
təzəcə düşmüşdü
ki, bir də gördüm Müşfiq
dayanıb qarşımda.
- Müşfiii-iiq, gümrah
görünürsən, maşallah?!
- Daha ceyran südünü
də atmışam. Heç çörəyə
də ehtiyacım qalmayıb.
- Nə yaxşı?!
- Müəllim, sizin usta mənim pəncərəmi niyə
sındırdı?
- Sözümə baxmadı.
- İtlərim qapımın
ağzında deyildi?!
- O günü fəhlə də elə deyirdi ki, bu itlərdə sədaqətə
bax, hələ də Müşfiqin yaşadığı damın
ətrafından uzağa
getmirlər!
- Müəllim, tərifləmə
onları mənə.
Gözlərindən gəlsin
verdiklərim. Zəmanə
adamları kimi əsl yaltaqdılar.
- Nə yaltaq?!
- Onlara ət alıb gətirirdin, səni görən kimi məni qoyub qaçırdılar
qabağına!
- İtdi da...
- Gərək ustanın şalvarını çıxaraydı
onlar. Görünür,
sizə qurban eləyiblər. Amma yaxşı
cəzasına çatdı.
- Nə mənada?
- Bəs əli niyə kəsildi?!
- Onu sən elədin
bəyəm?!
- Elə bilirsən, öldüm, qurtardı getdi?! O dam uçulub yerlə bir olmayınca mənim ruhum ordan heç
yana getməyəcək!
- Həəə...
- Pulum olmayanda pul vermisiniz, arağım olmayanda arağ almısınız,
sizə qurban elədim onu! Yoxsa əli biləyindən üzülüb
düşəcəkdi.
"Bismillah!"
deyə, gözümü
açdım. Elə
gecəykən Hacı
Hacıoğlana zəng
elədim.
- Bu vaxtı xeyirdimi, əmioğlu?!
- Quran oxuya bilərsən?!
- Peşəm deyil?!
- Allah səndən razı olsun!
- Kimdi Quranlıq?
- Görmüşdün, ey,
Yaşmada bağ evimin qonşuluğunda yaşayırdı.
- Müşfi-iq?!
- Kartını dəyişməmisən
ki?
- Əvvəlkidi.
- At onu
mənə.
06.04.-13.07.2023
Qəşəm İsabəyli
Ədəbiyyat qəzeti.- 2023.- 19 avqust.- S.23.