"Altı və sıfır"dan sonrakı extra time

Əli Bağışın kitabına Ön söz olsun

Hasarın üzərində yazılıb: "Narahatlığa görə üzr istəyirik".

Altından da yad dildə:

"Sorry for the inconvenience".

Yapon yazıçısı Yasunari Kavabata deyirdi: "Fərqli dillərin yaranması bir qəbilənin digər qəbilədən öz sirlərini qorumaq istəyi ilə əlaqədardı".

Hasarın üzərindəki elanda bir dil başqa dilə sirrini açır.

İkinci dili köməyə çağıran birinci dil hasarı o üzə özü təkbaşına aşa bilmir.

Dünyasa hasarın o üzündədi. Və beləcə biz dünyaya çıxa bilmirik.

Fransız Jül Renarın remarkası: "Fransada oxucusunu tapmayan yazarlar özlərini sakitləşdirmək istəyəndə deyirlər ki, onları Almaniyada oxuyurlar..."

Bu yerdə Əli Bağışdan zəng gəlir.

İkimiz də eyni anda sözə başlayır, bərabər susuruq.

Xalq artisti Yalçın Adıgözəlovla bir məclisdəydik. Ağız deyəni qulaq eşitmirdi. Yalçın bəy cibindən bir siqar çıxardı. Hamı susdu. Elə bildik, əlindəki dirijor çubuğudu.

Əli Bağış mübahisəni sevir və həmişə haqlı çıxır. Onun "dirijor çubuğu" ayrıdı. Davanın şirin yerində votsapa bir "məcun" şəkli yollayır: "Sən heç bundan içmisən ömründə?"

Mən də ona "qədəhaltı" göndərirəm:

Nə xoş sabahdı,

saatıma qonan qar dənəciyi

dondurmaq istəyir vaxtı...

İkimizin də kefi durulur. Ayılıb görürük ki, bir kitablıq yazışmalarımız qalıb. Deyirəm, gəl belə eləyək, "Kəlamlar"ını ayrı bir qovluğa topla, at mənə.

O, uşaq təəccübüylə:

"Kəlam nəyə deyirsən?"

Mən redaktor inadıyla: "Haqlıyamsa, yanımda deyilsənsə, lənət olsun sənə, haqsızamsa, yanımdasansa, lənət olsun mənə".

Görür ki, vəziyyət nəzarətdən çıxır, sabahacan möhlət umur və bir gün sonra növbəti sifariş alır: "Publisistikanı da poçtuma at!" Onu da göndərəndən sonra videozəng vurub ürəyimi üzümdən oxumaq istəyir. Yəni sənin fikrin nədi?

Stanislav Kurilovu köməyə çağırıram; 14 dekabr 1974-cü ildə sovet gəmisindən okeana atılan, 3 günə 100 km məsafə üzən "fövqəladəm"i.

Jurnalistlər ondan soruşanda ki, "bəs, okeandakı heyvanlardan qorxmadınız?" - nə desə yaxşıdı:

- Bir neçə saatdan sonra, elə bildim, mən də akulayam, delfinəm, balinayam...

Hiss edirəm, Əli Bağış onun yaradıcılığını izləməyimdən məmnun qalıb. Səhəri gün poçtumda təzə hekayə görürəm: "Dörd tabut" müharibədən yazılıb - Qarabağ savaşından. Onu çoxdan bir yol oxumuşdum. Yenə də hiss-həyəcanla gözdən keçirirəm.

Pəncərəni açıram ki, başımın tüstüsü evə dolmasın.

Bəni-Adəmin beş duyğu hissi var.

Yaradıcıların altı - intuisiya.

Bir hiss də var: məsuliyyət hissi.

Əli Bağış "Dörd tabut"un altına o hisslə girib.

Məsuliyyət hissiylə.

Qarabağ müharibəsindən çox hekayə yazılıb: Azərbaycanın və Ermənistanın gözü ilə.

Əli Bağış bu müharibəyə "üçüncü" ölkədən baxıb.

Məncə, müharibə Tanrının dünyanı insanın idarəsinə buraxdığı məqamdı.

Hə, insan, buyur görək, sən neynirsən?

İnsan bir-birini qanına batırıb.

Bu yaxınlarda məşhur kəşfiyyatçı Xan minaya düşüb şəhid oldu. Savaş üçün doğulanların missiyası bitdi.

"Dörd tabut"un epiloquna inanaq:

"Anuş suya, iki körpəyə, gəlininə, Sonaya və Sonanın gəlininə baxa-baxa pıçıldadı:

- Siz türklərdə su aydınlıqdı. Bəlkə heç bir-birlərini öldürmədilər..."

Bu hekayədən sonra Əli Bağışın şeirlərinə bir də baxasıydım. Ehtiyac duymadım. Kitabdan oxuyaram.

Əli Bağışın yaxşı hesab verməyi var. Yazdıqları da hesabdı. Amma bu dəfə "çölə" yox, "içəri" verdiyi hesab...

P.S. Həmişə çalışıb ki, dostlarının başını uca eləsin. 60 yaşında ənənəni pozmaq istəyir: hamı başını aşağı salsın və bu kitabı oxusun...

P.P.S. "Altı və Sıfır" dörd fəsildi. "Kəlamlar" - yaz, "Publisistika" - yay, "Nəsr" - payızdı. "Şeirlər"sə... qış deyil...

4 oktyabr 2025

Qulu AĞSƏS

Ədəbiyyat qəzeti.- 2025.- 31 oktyabr, №40.- S.17.