Özünəqayıdışın rəmzi

Srağagün Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda "Çingiz Aytmatov: Mən Manas oğluyam" ("Nurlan", 2009) kitabının təqdimat mərasimi keçirildi.

Mərasimi AYB-nin sədri, xalq yazıçısı Anar açaraq dedi: "Bu gün ümumtürk köklərimiz baxımından soydaşımız sayıla biləcək böyük sənətkar Çingiz Aytmatovun xatirəsinə həsr edilmiş maraqlı bir kitabın təqdimat mərasimidir. O, ədəbiyyatımızın, eləcə də xalqımızın yaxın dostu, Azərbaycana ürəkdən bağlı insan idi. Təqdim olunan kitabda Çingiz Aytmatovun öz yazdıqlarından, Azərbaycanla bağlı fikirlərindən nümunələr dərc olunub".

Xalq yazıçısı sonra kitabı araya-ərsəyə gətirənlərə, xüsusən tərtibçi Südabə Sərviyə dərin təşəkkürünü bildirdi.

AMEA-nın müxbir üzvü, millət vəkili Nizami Cəfərov mərasimdə çıxış edərək dedi: "Bu kitab həm bizim Çingiz Aytmatov şəxsiyyətinə, yaradıcılığına olan sayğımızı, münasibətimizi özündə ehtiva edir, həm də gözəl bir elmi mənbədir. Onun yaradıcılığı ilə şəxsiyyəti vəhdət təşkil edirdi. Çüngiz Aytmatovun adıyla bağlı ən adi bir məqam, görüş böyük təəssürat yaradır. O, rus dilinin ünsiyyət imkanlarına həmişə hörmətlə yanaşırdı. Onu da bilirdi ki, sadəcə olaraq əgər türk xalqlarının iyirmi beşi rus dilində danışmasa, rus dili beynəlxalq dil ola bilməz…"

Rusiya Federasiyasının ölkəmizdəki səfiri Vladimir Doroxin böyük yazıçının həyat və yaradıcılığından ətraflı bəhs etdi.

AYB-nin Moskva bölməsinin sədri, professor Tofiq Məlikli tədbirdə çıxış edərək dedi: "Mənim yeni nəşrlə bağlı ilk təəssüratım belədir ki, bu, gələcəkdə Çingiz Aytmatov yaradıcılığını tədqiq edəcək alimlər üçün gözəl mənbədir və əslində "Çingiz Aytmatov və Azərbaycan" adlı bir tədqiqat işinin əsası qoyulur".

Səbail rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Sahib Ələkbərov yeni nəşrin xalqımızın Çingiz Aytmatov yaradıcılığına ehtiramını ifadə etdiyini vurğuladı. Xalq artisti Tofiq İsmayılov uzun illər ustad sənətkarla aralarında olan ünsiyyətdən söz açdı. Yazıçı Natiq Rəsulzadə dedi ki, Çingiz Aytmatov rus dilində yazsa da, ürəyi qırğızca döyünürdü və bu ritm onun əsərlərinin özünəməxsusluğunu təmin edirdi. Türkiyədə çıxan "Zaman" qəzetinin Bakı təmsilçisi İlyas bəy Çingiz Aytmatovun adıyla bağlı bir mərasimdə söz demək imkanından məmnun olduğunu bildirdi: "Mən dəfələrlə Çingiz Aytmatovun Anarla, Nizami Cəfərovla söhbətlərinin şahidi olmuşam, türk dünyası ağsaqqallarının Azərbaycana xüsusi önəm verdiklərini çox müşahidə etmişəm…"

Xalq rəssamı, nəşrin üz qabığında verilən rəsmlərin müəllifi Toğrul Nərimanbəyov Lüksenburqda Ç.Aytmatovla olan çoxsaylı görüşlərindən, aralarındakı səmimi münasibətdən, şair Azər Abdulla vaxtilə Türkiyədə ustadla olan ilk görüş anından, ədəbiyyatşünas alim Güllü Yoloğlu bu böyük sənətkarın qibtə doğuracaq eşq hekayətlərindən söz açdılar. AYB-nin katibi Arif Əmrahoğlu bu kitabın Birliyin sədri xalq yazıçısı Anarın təşəbbüsüylə araya-ərsəyə gəldiyini qeyd etdi: "Biz Anar müəllimin təşəbbüsünü gerçəkləşdirmişik".

Xalq yazıçısı, AYB-nin katibi Çingiz Abdullayev Ç.Aytmatovun yaradıcılığının dünyəvi əhəmiyyətindən, bəşəri yaşantılarından söz açdı.

"Manas"ın Azərbaycanda ilk tədqiqatçısı və tərcüməçisi şair Adil Cəmil vurğuladı ki, bu kitabdakı yazılar əslində türk dünyasının ümumi ruhunu özündə əks etdirir, eyni zamanda "Manas"ın ruhunu: "Çingiz Aytmatov deyirdi ki, mən "Manas"ın oğluyam. Bunun həm mənəvi, həm də coğrafi mahiyyəti var. Ona görə ki, Çingiz Aytmatovun doğulduğu kənd Manasın doğulduğu Talas vilayətindədir. Mənə bu qüdrətli sənətkarla iki-üç dəfə görüşmək xoşbəxtliyi nəsib olub. Hesab edirəm ki, bu gün təqdim olunan kitab özünəqayıdışın rəmzidir".

Tədqiqatçı Azər Turan isə öz fikirlərini belə ifadə etdi:

“Bu kitab Nobel ödülünün miqyasına sığmayan böyük yazıçı ruhunun, onun ərdəmli şəxsiyyətinin doğurduğu rəmz kimi əbədilik tarixin yaddaşına köçən dahi bir sənətkarın adına bağlanıb. Elə yazıçılar, sənətkarlar var ki, onların yaradıcılığı bir qrup insanın düşüncəsini formalaşdırır. Çingiz Aytmatov yaradıcılığı isə bəşəriyyətin mənəvi təkamülünə təkan verdi...”

Kitabın tərtibçisi, ön və son sözün müəllifi Südabə Sərvi belə bir kitabın hazırlanmasının ona həvalə edilməsini böyük etimad adlandıraraq AYB rəhbərliyinə minnətdarlığını bildirdi.

Xatırladaq ki, “Oğuz eli” qəzetinin ayrıca buraxılışı olan “Yazıçı”nın son sayı da görkəmli ədib Çingiz Aytmatova həsr edilmişdir.

S.Hüseynoğlu

Ədəbiyyat qəzeti.-2009.-26 iyun.-S.1.