“Bu tədbir həm də mənəviyyatımızın bayramına çevriləcək”

- Çingiz müəllim, bildiyimiz kimi sentyabrın 10-12-dək Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə ölkəmizin paytaxtında I Beynəlxalq Kitab Sərgi - Yarmarkası keçiriləcək. Artıq Sərgi-Yarmarkada 20 xarici ölkənin nəşriyyat və poliqrafiya müəssisələrinin iştirakı təsdiqlənib. ABŞ, Türkiyə, İran, Pakistan, Belorus, Tacikistan, Qırğızıstan, Türkmənistan, Qazaxıstan, Ukrayna, Rusiya, Polşa, Slovakiya, Estoniya, Latviya və digər ölkələr artıq bu sərgidə iştirakları üçün müraciət ediblər. İstərdik ki, bu möhtəşəm tədbir haqqında fikirlərinizi bizimlə bölüşəsiniz?

- Ölkəmiz öz müstəqilliyini əldə etdikdən sonra kitab nəşri işi keyfiyyət etibarı ilə tamam yeni mərhələlər yolu keçmişdir. Bu iş istər mövzu genişliyi, istər nəşr və kitabların poliqrafik icrası, istərsə də onların oxucu auditoriyasına təyinatıyla bağlı əlaqələri mənasında çox əhəmiyyətli bir xarakter daşıyır. Düzdü, ilk dövrlər olsun ki, əlifbanın dəyişməsi, o dövrün özünəməxsus çətinlikləri ilə bağlı müəyyən problemlər yaranmışdı, ancaq respublikamız, onun iqtisadiyyatı inkişaf etdikcə, bu sahəyə dövlətin qayğısı gücləndikcə kitab nəşri sahəsində də müəyyən uğurlar əldə edildi. Yavaş-yavaş nəşriyyatlar, nəşriyyat-poliqrafiya birlikləri fəaliyyətə başladı, hazırda bu iş uğurla davam etməkdədi. Nəşriyyatların çoxunun araya-ərsəyə gətirdikləri çap nümunələri dünyanın qabaqcıl kitab nəşri tələblərinə cavab vermək imkanındadı. Bu, Azərbaycan kitabının son illər ərzində bir çox beynəlxalq müsabiqələrdə əldə etdiyi uğurlarda da özünü göstərir və oxuculara da yaxşı məlum olduğu kimi, nəşriyyatlarımızın beynəlxalq müsabiqələrə təqdim etdiyi kitablar ən yüksək nominasiyalarda birinci, ikinci yerləri tutur, qalib gəlirlər. Bu, ilk növbədə sözügedən sahəyə dövlət qayğısının güclənməsi, ölkədə kitab nəşri işinin xeyli demokratikləşdirilməsi ilə bağlıdı, yəni, hazırkı kitab nəşri işinin qarşısını kəsə biləcək hər hansı rəsmi hissə-filan yoxdu. İndi senzura ancaq oxucu zövqü senzurasıdı. Yəni, oxucu zövqünün qəbul etmədiyi nəşr nümunələrini kitab mağazalarına, satışa çıxarmaq mümkün deyil. Digər tərəfdən, respublikamızda nail olunan sürətli iqtisadi inkişaf bu sahənin də yeni uğurlar əldə etməsinə güclü təkan verir. Bu gün Azərbaycanda çox geniş, çoxsaylı imkanları olan çap evləri, mətbəələr yaradılıb. Onlar ən müasir texnologiyalarla təmin edilmişdir və deyək ki, bu gün çap prosesini həyata keçirən əksər müəssisələrimiz öz texnologiya üstünlüklərinə görə Avropanın məşhur çap evləri ilə müqayisədə heç də geri qalmırlar. Yaxşı, peşəkar poliqrafiya ustaları, naşirlər ordusu yetişmişdir ki, bu işə rəvac verən səbəblərdən biri də respublikamızın ali təhsil ocaqlarında, deyək ki, Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində, Bakı Dövlət Universitetində, Texniki Universitetdə kitab çapı işiylə bağlı sənətlərin, fənlərin öyrənilməsi, kafedraların mövcudluğudu. Təbii ki, yüksək ixtisaslı poliqrafçıların yetişməsi istiqamətində bu amillər önəmli rol oynayır. Azərbaycan kitabı, Azərbaycan naşirlərinin çap etdiyi məhsullar eyni zamanda, dünya kitab nəşri işinə çox böyük bir sürətlə inteqrasiya etməkdədir.

Bu özünü ilk növbədə Azərbaycan kitabının iştirak etdiyi ən müxtəlif beynəlxalq kitab sərgiləri, satış yarmarkaları, kitab forumlarında əldə etdiyi nailiyyətlər, qazandığı uğurlarda göstərir. Əgər sovetlər dönəmində naşirlərimiz imkan olduğu halda ancaq və ancaq, yeganə olaraq Moskvada keçirilən ənənəvi beynəlxalq kitab sərgisində iştirak edə bilərdilərsə, hazırkı halda Moskva sərgisiylə yanaşı biz bir ucu Çindən tutmuş Misirə, Birləşmiş Ərəb Əmirliyinə qədər, Yunanıstandan tutmuş Almaniyaya, İngiltərəyə, Polşaya qədər ən müxtəlif sərgilərdə, yarmarkalarda öz çap məhsullarımızla iştirak edə bilirik. Bu sərgilərdə çağdaş Azərbaycan elmi, bədii, ictimai fikrinin ən müxtəlif sahələrini özündə ehtiva edən gözəl nəşr nümunələri nümayiş olunur və bu sərgilərdə bizim qazandığımız uğurların göstəricisi daha çox ondan ibarətdir ki, bu sərgilərdə Azərbaycan ekspozisiyasına axın-axın insanlar gəlir. Kitabların nümayiş olunduğu ölkələrin yerli əhalisi, eyni zamanda, qonşu dövlətlərdən gəlmiş qonaqlar, dünyanın ən müxtəlif qütblərində yaşayan soydaşlarımızdan ibarət olan kitabsevərlər Azərbaycan kitabına böyük maraq göstərirlər. Bəzi ölkələrdə isə artıq Azərbaycan kitabının məlum bir fanatlar qrupu yaranmışdır. Məsələn, ənənəvi iştirak etdiyimiz Misir Ərəb Respublikasının İsgəndəriyyə şəhərindəki kitab sərgisində yerli kitabsevərlər əməkdaşlarımıza yanaşıb böyük maraqla məlumat alır, Azərbaycan kitabının nümayişini səbirsizliklə gözləyirlər. Eyni fikirləri Almaniyada keçirilən ən nəhəng kitab forumlarında, kitab sərgilərində nümayiş olunan kitablarımıza olan maraq haqqında da demək olar. Burada yerli sakinlər, Almaniyada yaşayan soydaşlarımız Azərbaycan kitabına böyük maraq göstərirlər. Eyni zamanda, taleyin və zamanın hökmüylə dünyanın müxtəlif ölkələrinə, şəhərlərinə səpələnmiş soydaşlarımız bu kitabları görürlər, öz vətən həsrətlərini məhz Azərbaycan kitabları nümayiş etdirilən seksiyalarda ovudurlar, təsəlli tapırlar.

Dediyim kimi, bü iş xüsusən son dövrlər, yəni, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi yaranandan sonra son dərəcə böyük bir vüsət almışdır. Əslində demək lazımdır ki, nazirlik rəhbərliyinin bu sahəyə diqqəti Azərbaycan kitabının rezonans dövrü yaşamasının başlanğıcını qoymuşdur. Bu gün şəxsən mən otuz ildən yuxarı naşirlik təcrübəsi olan bir adam kimi əlimi ürəyimin üstünə qoyub tam əminliklə deyə bilərəm ki, Azərbaycanda kitab rezonansı, kitab nəşri bumunun yaradılmasının ən böyük səbəbkarlarından biri Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin bu sahəyə yetirdiyi diqqət və qayğı ilə şərtlənir.

Eyni zamanda, bu işlər ölkədə kitab nəşri işinə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın göstərdiyi diqqət və qayğının məntiqi davamı kimi həyata keçirilir. Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları fondunun dəstəyi ilə nəşr edilən son dərəcə gözəl kitablar da kitab nəşri sahəsindəki uğurlarımıza öz layiqli töhfəsini verir. O ki, qaldı möhtərəm Prezidentimizin məlum fərmanıyla böyük tirajlarla nəşr olunub kitabxanalara, Azərbaycan oxucusuna hədiyyə edilən çağdaş və klassik dünya ədəbiyyatı nümunələrinə, bu kitablar elmi, mədəni, mənəvi dəyərlərilə bərabər, həm də böyük bir maarifçilik işi görməkdədi. Bu mənada mənim hazırkı şəkildə Azərbaycanda kitab nəşri işinin öz rezonans dövrünü yaşamasını deməyim özünü doğruldur, mübaliğə kimi səslənmir.

Deyilən işlərin davamı kimi ölkəmizdə bu il sentyabrın onundan on ikisinə kimi keçiriləcək Birinci Kitab Sərgi-Yarmarkası hesab edirəm ki, qanuni inkişaf dialektikasından irəli gələn bir addımdı və son illərdə dünyanın ən müxtəlif beynəlxalq sərgilərində boy göstərən Azərbaycan kitabının nümayişi, bu tədbirə dünyanın ən müxtəlif ölkələrinin naşirlərinin, poliqrafiya işçilərinin dəvət olunması zəruri qanunauyğunluqdur. Bu sərgiyə dünyanın ən müxtəlif yerlərindən - istər islam, istər Qərb ölkələrindən çoxsaylı naşirlərin gəlişi gözlənilir. Artıq respublikamızda fəaliyyət göstərən nəşriyyatların çox böyük bir hissəsi - təqribən 60-70 nəşriyyat iştirakla bağlı bizə müraciət edib. Sərgi-yarmarkanın keçirilməsi ictimaiyyətin geniş marağına səbəb olacaq bir tədbirdir. İştirakçılar burada çağdaş Azərbaycan elmi, bədii, mədəni fikrinin daşıyıcısı olan bütün kitab nümunələrini görmək, bu kitablarla tanış olmaq imkanı əldə edəcək. Oxucular, kitabsevərlər, eyni zamanda, Azərbaycan naşirləri bu sərgidə bir araya gəlmək, görüşmək, fikir mübadiləsi aparmaq şansı qazanacaqlar, çoxsaylı tədbirlər keçiriləcək. Hesab edirəm ki, bu, cəmiyyətimizin həyatında böyük mədəni hadisə, böyük bir bayram olacaq. Quruluş belə nəzərdə tutulub - burada xarici ölkələrin stendləri, mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin ekspozisiyası, ölkə Prezidentinin sərəncamı ilə çap olunmuş kitablar, turizmlə bağlı çap məhsulları, dərsliklər və sair nəşrlər nümayiş olunacaq. Eyni zamanda, kitab çapında istifadə edilən kompüter texnologiyası, mətbəə işindəki zəruri yazı ləvazimatlarının da sərgilənməsi nəzərdə tutulub. Sərgi-yarmarkada daha çox islam ölkələri təmsil olunacaq. İyirmidən artıq ölkənin sərgiyə qatılacağı gözlənilir. Tədbirin rəsmi açılış mərasimi musiqili-bədii proqram kimi nəzərdə tutulub. Tədbirlər çərçivəsində nazirliyimizin Yazıçılar Birliyi ilə bərabər həyata keçirdiyi "Poeziya günü" almanaxının, xalq yazıçısı İsa Muğannanın 6 cildlik əsərlərinin təqdimatı, "Qızıl kəlmə" ədəbi mükafatının qalibləri ilə görüş də keçiriləcək.

Dövlətimizin iqtisadi inkişafı, kitab çapı işinə ölkə başçısının yetirdiyi yüksək diqqət bizə imkan yaradır ki, sərginin keçirilməsi üçün ayrılmış çox böyük ərazini bu tədbirin iştirakçılarına pulsuz verək. Çoxsaylı qonaqları qarşılamaq, onları yerləşdirmək və lazımi xidmət göstərmək imkanımız da ölkə rəhbərliyinin bu sahəyə yetirdiyi diqqətin hesabına mümkün olub. İnanıram ki, bu tədbirlər ənənəvi bir hal alacaq, Birinci Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası möhtəşəm kitab bayramına çevriləcək.

S.Əsgərli

Ədəbiyyat qəzeti.-2009.- 4 sentyabr.-S.3.