Kitabı yaradan və kitabın yaratdığı insanların bayramı

I Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası sentyabrın11-də öz işini davam etdirdi. Mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev həmin gün Muzey Mərkəzində keçirdiyi mətbuat konfransında dedi: "Azərbaycan hökuməti xalqımızın tarixi irsinin qorunmasına, mənəvi sərvətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasına böyük diqqət yetirir. fürsətdən istifadə edib Azərbaycanda ilk dəfə keçirilən beynəlxalq kitab yarmarka-sərgisində dünəndən bəri iştirak edən bütün insanlara öz dərin təşəkkürümü bildirirəm. İnsanlar bu tədbirdə böyük ruh yüksəkliyi ilə iştirak edirlər. Mən bunu gözləyirdim. İyirmidən çox ölkənin otuzdan çox nəşriyyat və çap evləri, ölkəmizdə fəaliyyət göstərən səksənə qədər nəşriyyatın bu tədbirə qatılması, minlərlə kitabsevərlərin iştirak etməsi Azərbaycanda kitaba olan marağı əks etdirir. Bu, bir faktdır ki, son illər ölkəmizdə nəşr işi yüksəlməklə naşirlərimizin bir araya gəlməsi prosesi də başlayıb. Bu tədbir həmin ənənənin daha möhkəm əsasını qoydu. Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin tövsiyəsi və diqqəti sayəsində sərgi-yarmarkanın hər iki ildən bir keçirilməsini nəzərdə tutmuşduq. Ancaq proseslər, əlaqələr bu cür yüksələn xətt üzrə getsə, biz bu tədbiri hər il keçirə bilərik. Kitab aləmi, nəşr işi artıq bütün dünyada diqqətlə izlənilir. Bu tədbirdə bir çox ölkələrin milli kitabxanaları, onların rəhbərləri, tanınmış naşirlər iştirak edir. Bir var oxucu, bir də var peşəkarlar, mütəxəssislər... Əvvəlcə də qeyd etdiyim kimi, bu tədbir Azərbaycan Prezidentinin şəxsi təşəbbüsü ilə keçirilir. Sözsüz ki, Heydər Əliyev Fondunun diqqəti də bizi belə bir tədbiri reallaşdırmağa ruhlandırıb…"

Mədəniyyət və turizm naziri onu da nəzərə çatdırdı ki, qarşıda bizi mədəniyyətimizin təbliği və inkişafıyla, şərəfli tarixilə bağlı çox tədbirlər gözləyir. Belə ki, sentyabrın 18-də Heydər Əliyev Sarayında beynəlxalq "Şərq-Qərb kinofestivalı" keçiriləcək, eyni zamanda, bu ayın 27-də Mədəniyyət və turizm günü qeyd ediləcək. Dahi bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəyovun xatirəsinə həsr ediləcək tədbirlər də bu sıradandır. "Keçirilən kitab yarmarkası onu göstərdi ki, ölkələr arasında, ölkədaxili kitab nəşri prosesində bu cür tədbirlərin keçirilməsi çox vacibdir. Burada nümayiş etdirilən kitablar Azərbaycan dövlətinin təhsilə, elmə və kitab nəşrinə necə yüksək diqqət və qayğıyla yanaşdığını bir daha əks etdirir.

Dünən burada Azərbaycanın xalq yazıçısı İsa Muğannanın seçilmiş əsərlərinin altıcildliyi təqdim olundu. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi ilə nəşr edilmiş digər kitabların da təqdimatı keçiriləcək. Hesab edirəm ki, bu təqdimatların hər biri Azərbaycanda kitab nəşri işinin, mədəniyyətimizin, ədəbiyyatımızın inkişafına dövlət dəstəyinin nə dərəcədə yüksək olduğunu araya qoyan vasitələr kimi maraqla qarşılanacaq…"

Həmin gün I Bakı Beynəlxalq Kitab Yarmarka-Sərgisi çərçivəsində "Azərbaycan qayaüstü incəsənəti" ("Azpoliqraf" - 2009) kitabının da təqdimatı keçirildi. Tədbiri şair-publisist, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin nəşriyyat sektorunun müdiri Çingiz Əlioğlu açaraq dedi: "Bizim hər birimiz bu ölkənin vətəndaşı olaraq Birinci Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasının müvəffəqiyyətlə öz işini davam etdirməsindən qürur duyuruq. Bu gün burada Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi yarandığı gündən bəri ədəbi-mədəni, elmi inkişafımızı özündə ehtiva edən kitablar nümayiş olunur. Diqqətinizə təqdim edilən "Azərbaycan qayaüstü incəsənəti" kitabı da həmin qəbildən olan çox vacib, aktual kitablardan biridir. Bu kitabın quruluşu və çap üsulu elədir ki, Azərbaycanda ilk dəfə olaraq bu üsuldan istifadə edilir. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi ilə üç dildə (Azərbaycan, rus və ingilis dillərində) nəşr edilən əsərdə işlənmə mexanikasına və üslub xüsusiyyətlərinə görə petroqliflərin mədəni - tarixi təsnifatı verilmişdir. Kitabda verilmiş materiallar əsasında müəllif Azərbaycan qayaüstü incəsənətinin erkən yaranma formaları haqqında özünün orijinal konsepsiyasını qurmuşdur".

Təqdimat mərasimində çıxış edən AMEA-nın Tarix İnstitutunun direktoru, professor Yaqub Mahmudov dedi: "Ömrümün müəyyən hissəsi kitab nəşri işilə bağlı olub. Hesab edirəm ki, Azərbaycanda beynəlxalq səviyyəli kitab sərgi-yarmarkasının keçirilməsi böyük qeyrət, şərəf işidi. Məhz bu cür tədbirlər sayəsində Azərbaycan beynəlxalq aləmdə öz sözünü deyə bilmək imkanı qazanır. Vaxtilə ölkə başçısının, ümummilli liderimizin dəstəyi ilə altıcildlik Qarabağ tarixini hazırladıq və bu iş Azərbaycanda nəşr prosesinin yetərli olduğunu üzə çıxardı… Azərbaycanın qayaüstü rəsmləri əslində planetin, Yer kürəsinin tarixidi, bu tarix imkan verir, şahidlik edir ki, ilk insan məskəni məhz Azərbaycandır, bizim torpağımızdı. Bu rəsmlər vahid dünyagörüşə malik etnos tərəfindən yaradılıb. Bunlar türk dünyasının ümumi dəyərləridi, maddiləşmiş tarixdi, xalqımızın varlıq tarixidi. Bayaq Çingiz Əlioğlunun da dediyi kimi, qayaüstü rəsmlərimiz insanlığın öz həyat tərzini, təcrübəsini gələcəyə ötürmək cəhtidir".

AMEA-nın müxbir üzvü Vəli Əliyev vurğuladı ki, beş-on il əvvəl az qala gözdən uzaq düşmüş kimi görünən kitab artıq diqqət mərkəzindədi: "Bunun bir əsas səbəbi ulu öndərimiz Heydər Əliyevin kitaba olan yüksək diqqəti oldu. Heydər Əliyev Azərbaycan kitabı, onun keyfiyyəti və səviyyəsi ilə yaxından maraqlanırdı. Bunun bəhrəsi özünü indi göstərir. Əgər bu sahədə dövlətin qayğısı, dəstəyi və marağı olmasa, belə inkişafa nail olmaq çətin bir prosesdi. Bu gün burada təqdim edilən kitab çox əhəmiyyətli, şərəfli bir tarixi özündə əks etdirir. Qobustan, Azərbaycanın qayaüstü rəsmləri bəşəri bir dəyərdi. Onu qorumaq tək bizim yox, bəşəriyyətin borcudur".

Tarix elmləri namizədi Nəcəf Müseyibli, "Təhsil" nəşriyyatının direktoru Bəhruz Axundov, professor Qüdrət İsmayılov mərasimdə çıxış edərək bildirdilər ki, təqdim olunan kitabın ən qədim dövrlərdə ölkəmizin coğrafi mühitinə həsr olunmuş xüsusi fəslində üst poliolit dövrünün əsas ov obyekti olan bu qədim rəssamların yaradıcılığında əksini tapmış heyvanların təsviri verilmişdir.

Qeyd edildi ki, kitabda, əsasən, Qobustanın qayaüstü rəsmləri, Naxçıvan ərazisində "Gəmiqaya" və Ordubad ərazisində - Tivi kəndi yaxınlığında Nəbiyurd, Qızgəlinçuxur yaylaqlarında aşkar olunmuş petroqliflər, Gəncəçay, Xanlar (indiki Göy göl), Xəzəryanı rayonlar və s. ərazilərdə tapılmış qayaüstü rəsmlər nəşr olunmuşdur. 120-dən çox rəngli qayaüstü rəsmin toplandığı kitabın müəllifi Məlahət fərəcova tədbirdə çıxış edərək kitabın araya-ərsəyə gəlməsinə verdiyi dəstəyə görə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin rəhbərliyinə təşəkkürünü bildirdi.

Sentyabrın 11-də balaca oxuculara hədiyyə olaraq nəşr edilmiş və Regionların inkişafı İctimai Birliyinin xüsusi layihəsi əsasında çap olunmuş "365 gündə sevimli Peyğəmbərim" kitabının da təqdimat mərasimi keçirildi.

Sözügedən birliyin sədri Seymur Quliyev mərasimdə dedi ki, təmsil etdiyi qurum tərəfindən son illərdə Azərbaycan mədəniyyətinin, incəsənətinin təbliği, tarixi həqiqətlərin araşdırılması istiqamətində xeyli işlər görülüb, yeni kitablar çap edilib. Qurumun vəsaiti ilə buraxılan çap məhsulları bir çox beynəlxalq sərgilərdə ölkəmizi layiqincə təmsil etmiş və mükafatlar qazanmışdır.

S.Quliyev onu da qeyd etdi ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin müvafiq sərəncamı ilə 2009-cu ilin "Uşaq ili" elan olunması münasibətilə "Çaşıoğlu" nəşriyyatında çapdan çıxan "365 gündə sevimli Peyğəmbərim" kitabı balaca oxuculara pulsuz paylanacaqdır. Nurdan Damlanın müəllifi olduğu bu kitab "Timaş yayımları" şirkəti tərəfindən ötən il İstanbulda nəşr edilmişdir. Anadolu türkcəsindən Azərbaycan türkcəsinə uyğunlaşdırılan kitabda sevimli peyğəmbərimizin həyatından seçilmiş 365 xatirə yer alıb.

Ön sözün müəlliflərindən akademik Vasim Məmmədəliyev tədbirdə çıxış edərək dedi: "Peyğəmbərimizin həyat tərzinə, davranışına, insanlarla münasibətinə və ünsiyyətinə dair uşaqların şüur səviyyələrinə uyğun ədəbiyyatın az olduğu bir vaxtda belə bir kitabın çap edilməsi olduqca böyük əhəmiyyət kəsb edir. Həzrəti peyğəmbər valideynlərə öz övladlarına kiçik yaşdan təlim-tərbiyə verməyi tövsiyə etmişdir. Ailə uşaqlar üçün ilk həyat məktəbi sayılır… Yalnız bu dünya üçün deyil, eyni zamanda, o dünya üçün də yaradılan insan ikiqütblü varlıqdır. Aləmə rəhmət olaraq göndərilmiş, bütün həyatını təbliğə, təlim və tərbiyəyə həsr etmiş Allah Rəsulunun (s.ə.s) həyatının hər bir anı İslam aləmində geniş şəkildə öyrənilməli, əxz olunmalıdı".

Tanınmış şair İlyas Tapdıq, yazıçı-dramaturq Elçin Hüseynbəyli mərasimdə çıxış edərək təqdim olunan kitabın daşıdığı böyük mənəvi dəyərlərdən ətraflı bəhs etdi, yeni nəşr iştirakçılara pulsuz paylandı.

Həmin gün xalq şairi Zəlimxan Yaqubun Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən nəşr olunmuş "Mən öz dastanımı yazıb gəlmişəm" və "Millətdə, dövlətdə, sənətdə" kitablarının da təqdimat mərasimi keçirildi. Mərasimi "Dan yerindən əsən mehə bələndim, mehdən gəlib mehə gedən yoldayam" misralarıyla açan şair qürurla vurğuladı ki:

Ucuz yerdə nə ölümüm var mənim,

Baha gəlib, baha gedən yoldayam.

Lələ mənəm, Kərəm mənəm, kül mənəm,

Kül altından baş qaldıran gül mənəm,

Sevgi adlı şah önündə qul mənəm,

Şahdan gəlib, şaha gedən yoldayam...

Mən bu şərəfli yolda həmişə xalqıma, dövlətimə, soyuma-kökümə arxalandım, milli dəyərlərimizə, dilimizə, dinimizə söykəndim. Böyük olan xalqın şairi də böyük olur. Mən öz xalqımın poetik tərənnümünün, ruhunun Məcnunu olaraq yaşadım. Mən bu xalqa bir çiçək bağışladımsa, xalqım əvəzində mənə bir gülüstan verdi, məni Zəlimxan elədi. Bu xalqa, bu dövlətə, Prezidentimdən sadə vətəndaşlara qədər hamıya sədaqətlə yaşadım, əqidəsi sağlam kəsləri sevdim. Mən Allahın çox xoşbəxt bəndəsiyəm. Dünən bu zalda təkcə Azərbaycanın, təkcə türk dünyasının yox, dünyanın böyük sənətkarı olan xalq yazıçısı İsa Muğannanın seçilmiş əsərlərinin altıcildliyinin təqdimatı keçirildi, bu gün mənim kitablarım təqdim olunur. Bu şəraiti bizə Azərbaycan dövləti yaradıb. Mən fürsətdən istifadə edib ulu öndərimiz Heydər Əliyevin ruhu qarşısında baş əyir, möhtərəm Prezidentimiz İlham Heydər oğlu Əliyevə Azərbaycan dövlətinin, Azərbaycan mədəniyyətinin, elminin, ədəbiyyatının inkişafındakı xidmətlərinə görə təşəkkür edirəm. Bu tədbirin təşəbbüskarı olmuş Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin rəhbərliyinə, nazirliyin bütün əməkdaşlarına dərin minnətdarlığımı bildirirəm, kitablarımın işıq üzü görməsində əməyi olan insanlara sevgilərimi çatdırıram… Mən xalqımı, xalqımın ruhunu, dövlətimi sevirəm və bu sevgi qarşılıqlıdı".

Millət vəkili, AMEA-nın müxbir üzvü Nizami Cəfərov tədbirdə çıxış edərək dedi: “Zəlimxan Yaqub təkcə şeir yazmır, şeir demir, həm də hisslərini oxuyur, Zəlimxan Yaqub Azərbaycanın altmışıncı - yetmişinci illər poeziyasının ən çağlar, tribun, sevilən şairlərdən biridir. Onun poetik təfəkkürü xalq düşüncəsiylə, xalq diliylə həmahəngdi. Poeziya cəmiyyətə doğru getməsə, cəmiyyət də o poeziyanı qəbul etmir. Zəlimxan Yaqub özündən deyənə qədər, öz sözünü başlayana qədər özünəqədər olanlardan deyir, onlardan söz açır. Onun yaradıcılığında ruh, təfəkkür genişliyi, sədd genişliyi var. Zəlimxan Yaqub bəzən tarixdən bizə çox da tanış olmayan şairlərdən elə söhbət açır, onları elə təqdim edir ki, həmin şairlər ədəbi həyat müstəvisində öz layiqli məqamlarına ucalırlar. Bu yaxınlarda böyük bir mərasimdə Zəlimxan Yaqubla dövlətimizin uğurları haqqında olan təəssüratlarımızı Azərbaycan Prezidentinə çatdırarkən bir fikrimi də dedim ki, cənab Prezident, müstəqil Azərbaycanımızın ən böyük şairlərindən biri də Zəlimxan Yaqubdu. Cənab Prezidentimiz məmnunluqla əlavə etdi ki, o, həm də klassikdi. Bu yaşda belə bir hörmət qazanmaq hər sənətkara nəsib olan xoşbəxtlik deyil. Elə şairlər var ki, ancaq öz içərisindən keçən duyğuları, hissləri qələmə alır, öz şəxsi dərdini, kədərini yazır. Zəlimxan Yaqubun xoşbəxtliyi isə ondadır ki, o, mənsub olduğu xalqın arzularını, kədərini, demək istədiklərini yazır, dövlətlə xalq arasında vasitəçiyə dönür, iqtidar-müxalifət vətəndaşlığını bərqərar etməyə yönəli sənət örnəkləri yaradır. Dünən burada xalq yazıçısı, zəmanəmizin böyük sənətkarı İsa Hüseynovun altıcildliyi təqdim olundu. Bu gün Zəlimxan Yaqubla görüşürük. Bu, bütövləşən bir tədbirlər silsiləsidi, bir-birini gözəl tamamlayır".

Tədbirdə çıxış edən yazıçı-publisist Aqşin Babayev və əməkdar artist Ağalar Bayram da Z.Yaqub sənətinə olan vurğunluqdan söz açdılar, dedilər ki, bizim yaxınlığımız saza-sözə bağlılığımızdan qaynaqlanır: "Zəlimxan Yaqub bu günlərdə Təbriz səfərindən qayıdıb. Mən bilirəm ki, o, bu səfərdən hansı böyük duyğularla, təəssüratlarla dönüb".

Millət vəkili Fəzail İbrahimli xalq şairi Z.Yaqubla beş il Milli Məclisin üzvü kimi bir yerdə çalışdığı günləri hörmətlə xatırladı, ona olan xalq sevgisinin, ziyalı münasibətinin yetərli olmasını önə çəkdi: "Onun öz orijinal baxışları, münasibəti və bu münasibəti ifadə edə bilmək vergisi var. Zəlimxan Yaqub haqqında ən gözəl sözü onun öz yaradıcılığı, şeirləri, sazı, sözü deyir… Mən bir Azərbaycan vətəndaşı olaraq bu görüşü keçirən, Azərbaycanda Birinci Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasını keçirənlərə, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə dərin minnətdarlığımı bildirir, qürur hissi keçirirəm. Bu, bizim kitabımızın, sözümüzün, mədəniyyətimizin qələbəsidi. Zəlimxan Yaqub bu sözün, bu mədəniyyətin bayraqdarıdır. Onun şəxsiyyətiylə yaradıcılığı vəhdət təşkil edir…"

Tənqidçi Rüstəm Kamal Z.Yaqub yaradıcılığı haqqında təəssüratlarını tədbir iştrakçılarıyla bölüşərək dedi: "Zəlimxan Yaqub həmişə saz, aşıq, ozan məktəbindən gələn, başlanğıc götürən, millətin ruhundan qopub gələn sözü kitabdan yox, səslə çatdıran, avazla təqdim edən bir şairdir. İndi şeir yazanlarımız çoxdu. Ancaq o şeirlərin əksəriyyəti oxunmur, səslənmir, adətən xalq səslənən şeirə qucaq açır, şerin səslənməsini istəyir. O şeir daha çox öyrənilir, yadda qalır ki, onun içində səs, nəfəs var - şair, sənətkar ürəyinin səsi. Zəlimxan Yaqub ədəbi, poetik dil baxımından ürəyinin, qələminin səsini şeirə verən və şeri həmin dillə ucaldan, xalqa çatdıran, həzm etdirən şairlərimizdən biridir…"

Sonra Səməndər Faxralı, "Kredo" qəzetinin baş redaktoru Əli Rza Xələfli Z.Yaqub yaradıcılığı haqqında düşüncələrini dilə gətirdilər, aşıqların ifasında saz havaları könülləri ovsunladı.

Ertəsi gün I Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası çərçivəsində "Kulture" ("Mədəniyyət") kataloqunun təqdimat mərasimi düzənləndi. Tədbirin aparıcısı şair Çingiz Əlioğlu İslam Konfransı Təşkilatı Bakını 2009-cu il üçün İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı elan etdikdən sonra ölkəmizdə bir sıra ədəbi-mədəni tədbirlərin reallaşdığını, təbliğat xarakterli nəşrlərin işıq üzü gördüyünü nəzərə çatdırdı. O, təqdim olunan kataloqun da bu missiyanın daşıyıcılarından biri olduğunu, kataloqun çağdaş mədəniyyətimizin müxtəlif məqamlarını özündə ehtiva etdiyini vurğuladı. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi ilə araya-ərsəyə gələn kataloq barəsində teatrşünas Aydın Talıbzadə və kataloqun baş redaktoru Leyla Əfəndiyeva öz düşüncələrini bölüşdülər.

Sonra sərginin ən fəal iştirakçısı olan nəşriyyatların Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən təltif olunması mərasimi başladı.

Nazirliyin məsul işçisi, şair Vaqif Bəhmənli mərasimi açaraq dedi: "Artıq üçüncü gündür ki, davam edən Birinci Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası keçirilir, bu günlər ərzində biz bir az da kitaba yaxınlaşdıq, bir-birimizlə daha da doğmalaşdıq, tanış olduq, xeyli yaddaqalan tədbirlərin iştirakçısı olduq. Bütün görüşlərin sonunda isə nəticələr adamı daha çox cəlb edir…"

Mərasimdə çıxış edən mədəniyyət və turizm nazirinin müavini Ədalət Vəliyev dedi: "Bu gün biz böyük məsuliyyətlə hazırlaşdığımız və həyəcanla iştirak etdiyimiz möhtəşəm bir tədbirin sonuna yaxınlaşırıq. Üç-dörd ay əvvəl mən Mirzə fətəli Axundov adına Milli Kitabxanada keçirilən mərasimdə belə bir bayramın keçiriləcəyi barəsində məlumat verəndə ehtiyatla yanaşanlar da oldu ki, biz beynəlxalq aləmin diqqətini çəkə bilən bir tədbir keçirə bilərikmi? Bu gün fərəhlə deyə bilərik ki, Azərbaycanda Birinci Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası baş tutdu, bu münasibətlə mədəniyyət və turizm naziri cənab Əbülfəs Qarayevin adından, öz adımdan və bu tədbirin baş tutmasında əməyi olan hər bir kəsin adından tədbir iştirakçılarını təbrik edirəm. Bu tədbirdə dünyanın iyirmi dövlətindən otuz beş nəşriyyat, çap evləri, milli kitabxana, onların rəhbərləri iştirak edirdi. Azərbaycanın yetmişdən çox nəşriyyatları, çap evləri sərgi-yarmarkaya qatılmışdı. İlkin məlumatlara görə otuz beş - otuz altı minə qədər tamaşaçı, kitabsevər insan sərgi-yarmarkaya gəlib, bizimlə bərabər olublar. Burada səkkiz min beş yüz adda müxtəlif nəşr nümunələri oxucu qarşısına çıxarılıb".

Sonra qaliblərin təltif olunması mərasimi başlandı. ABŞ səfirliyi, Estoniya, Qazaxıstan, Türküstan, Latviya, Tacikistan, Slavakiya, Tatarıstan Milli kitabxanaları, fransanın, İran İslam Respublikasının Azərbaycandakı səfirliklərinin kitab mərkəzləri, Rusiya federasiyasının Kitab Ticarət Mərkəzi, Türkiyə Turizm və Kültür Bakanlığı, Belorus Respublikasının Mədəniyyət və İncəsənət Nazirliyi, eyni zamanda, Heydər Əliyev fondu, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi, "Altun kitab", "Avanqard", Azərnəşr, "Beşik", "Elm", "Səda", "Şərq-Qərb, "Səda", "Şirvannəşr", "Qanun" və s. nəşriyyatlar, Akademiyanın “Elm” Mərkəzi, "Çaşoğlu", Müdafiə Nazirliyinin "Hərbi" nəşriyyatı, "Çinar-çap" fərdi müəssisəsi, Atatürk Mərkəzi, H.Cavidin ev muzeyi, Regionların İnkişafı İctimai Birliyi, "Qismət", "Nurlan" və "Nurlar" poliqrafiya nəşriyyat mərkəzləri, M.F.Axundov Kitabxanası xüsusi diplomlarla mükafatlandırıldılar. Nazirliyin məsul işçisi Ç.Əlioğlu dünyanın bir çox ölkələrində keçirilən nüfuzlu kitab sərgi-yarmarkalarında qalib gəlmiş nəşriyyatlara da müsabiqələrin diplomlarını təqdim etdi. Heydər Əliyev fondu, "Altun" kitab nəşriyyatı, "Təhsil", "Aspoliqraf" və "Tuti" nəşriyyatları bu sırada idi.

Bir-birini əvəzləyən maraqlı təqdimatlar sırasında xalq şairi, millət vəkili Sabir Rüstəmxanlının "Ömür kitabı"nın latın qrafikası ilə ilk nəşri də xüsusi maraqla qarşılandı. Tədbirin aparıcısı şair Çingiz Əlioğlu S.Rüstəmxanlıyla uzun illərin etibarlı sənət dostluğuna çevrilən əlaqələrindən söz açaraq dedi ki, rəhmətlik Nüsrət Kəsəmənli, Sabir və mən vaxtilə üçümüzün də düşüncələrini özündə ehtiva edən bir kitab yazmağı planlaşdırmışdıq. "İş elə gətirdi ki, Nüsrətlə mən öz yaradıcılıq qayğılarımıza qapandıq, ancaq Sabir Rüstəmxanlı bir çox səhifələri, epizodları mənə şəxsi söhbətlərimizdən tanış olan həmin kitabı, yazdı. Sabir mənim gəncliyimin ən etibarlı dostlarından və cəmiyyətimizin sevimli sənətkarlarından, ictimai xadimlərindən, siyasi həyatımızda çox tanınmış, önəmli fikir adamlarından biridir.

Bu gün burada təqdim olunan "Ömür kitabı" yaxın keçmişimizin azadlıq uğrunda apardığı mübarizədə istiqamətverici vasitələrdən biri olmuşdur. "Ömür kitabı" yazıldığı gündən bəri gündəmdədi. Bu kitab öz məmləkətini, xalqının tarixini, milli-mənəvi dəyərlərini çılğın bir məhəbbətlə sevən bir sənətkarın qəlbinin səsidi. Hər sətrin altında xalqın gələcəyilə bağlı müəllifin narahatlığı sərgilənib, bu kitab gələcəyimizə açılan qapı, özünəqayıdış çağırışıdı. Mən Sabirin yaradıcılıq dünyasının, şəxsiyyətinin heyranlarındanam".

Tanınmış şair Musa Yaqub da S.Rüstəmxanlının yaradıcılıq yolunun xalqın, millətin, vətənin azadlıq düşüncələrinə, yaddaşı oyatmaq mücadiləsinə hesablandığını önə çəkdi: "Ömür kitabı" Sabir Rüstəmxanlının xalqı, vətəni, millətinin ruhu uğrunda cihada çıxdığı, meydana yeridiyi ilk sınaq anlarının kitabıdı və həmin dövrdə Sabirlə bərabər xalqımızın özü də sınanırdı. Sabir bu sınaqdan mərd, qalib, üzüağ çıxdı. "Ömür kitabı"nın əldən-ələ gəzdiyi günlərin şahidiyəm. Bu kitab milli vətəndaşlıq duyğularımızın oyanışı mərhələsinin ilk təkanvericilərindəndi. Belə bir möhtəşəm tədbirdə "Ömür kitabı"nın latın əlifbasıyla yeni nəşrinin təqdim edilməsini təbii hesab edirəm. "Ömür kitabı" müstəqilliyimizin və azadlığımızın təməl daşlarını qoyan dəyərlərimizdəndi…"

Şair Qəşəm Nəcəfzadə də Sabir Rüstəmxanlı yaradıcılığının səfərbəredici xüsusiyyətlərindən söz açdı, onun "Yazıçı" nəşriyyatında baş redaktor işlədiyi illərdə gənc ədəbi qüvvələrə göstərdiyi qayğını hörmətlə xatırladı: "Sabir Rüstəmxanlının təbiəti onun doğulub dünyaya gəldiyi bölgənin təbiətiylə həmahəngdi, ruhu xalqının qan yaddaşının daşıyıcısıdı. Onun şəxsiyyətinin və yaradıcılığının əhatə dairəsi çox genişdi. Onu təkcə şair, yazıçı, senarist, tarixçi kimi səciyyələndirmək azdı. Sabir bəy zəmanəmizin hərtərəfli bilik adamı, yetkin siyasətçisi, dönməz azadlıq mücahididi. Onun vaxtilə baş redaktoru olduğu "Azərbaycan" qəzeti azadlıq tribunamıza çevrilmişdi, bu qəzet mili azadlıq hərəkatında çox böyük rol oynadı, gəncliyimizi mübariz ruhda böyütdü. Sabir Rüstəmxanlının "Ömür kitabı" əslində xalqımızın, millətimizin, mili kimliyimizin etibarlı yolgöstərənidi. Dünən burada səsləndi ki, Zəlimxan Yaqub şerimizə aşıq ruhunu, səsi qaytardı, doğru fikridi, eyni zamanda, öz növbəsində Sabir Rüstəmxanlı da Azərbaycan poeziyasına, publisistikasına milli azadlıq mücadiləsi ritmini, türk ruhunu qaytardı".

Xalq şairinin senarisi əsasında çəkilmiş "Cavad xan" bədii dilinin rejissoru Rövşən Almuradlıdan sonra çıxış edən AYB-nin katibi, "525-ci qəzet"in baş redaktoru Rəşad Məcid də öz həmkarlarıyla həmfikir olduğunu vurğuladı: "Sabir bəyin "Ömür kitabı" bütün türk dünyasının düşüncəsini özündə əks etdirir. Bu kitab məqamında yazıldı və mənim də mənsub olduğum Azərbaycan gəncliyi o zaman "Ömür kitabı"nın, "Sağ ol, ana dilim" şerinin ruhuyla baş-başa böyüdü. Müxtəlif səfərlərdə, Qarabağda Sabir Rüstəmxanlıyla birgə olduğum dəqiqələrdə baxıb gördüm ki, o, bizə adi görünən çox şeyə başqa gözlə - millətin, xalqın tarixilə bağlı nişanə, yadigar qənaətilə baxır. Azərbaycanın öz azadlığı uğrunda ayağa qalxdığı tarixi günlərdə biz gənclər üçün azadlıq hərəkatının ilk dayaq nöqtələrindən biri də Sabir bəyin iş otağı idi. Sabir bəy xalqımıza, mili dəyərlərimizə, cəmiyyətimizə hörmət gətirən bir insandı".

Sonda tədbir iştirakçılarına dərin təşəkkürünü bildirən S.Rüstəmxanlı dedi: "Ədəbiyyat milləti qorumaq vasitəsidir. Bu səbəbdən də ədəbiyyata həsr etdiyim ömrü həmişə şərəf işi hesab etmişəm. Bir sənət adamı, müəllif kimi fərəh hissi keçirirəm ki, "Ömür kitab"ına maraq, diqqət yenə də əvvəlki zirvəsindədi…"

Sentyabrın 12-də keçirilən maraqlı tədbirlərdən biri də "Vətəndaşların Avropa şəhərlərində yerli mədəniyyətin inkişafı siyasətində iştirakına dair sorğu kitabçası"nın Azərbaycan dilində nəşrinin təqdimatı oldu. Mərasimi Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin mədəniyyət siyasəti şöbəsinin sektor müdiri Yaşar Hüseynli açdı. Nəşr layihəsi haqqında Avropa Mədəniyyət Parlamentinin üzvü, Açıq Cəmiyyət İnstitutu Yardım fondunun incəsənət və mədəniyyət üzrə proqramının müdiri Cahangir Səlimxanov ətraflı məlumat verdi, təqdim edilən kitabın müəllimlərindən biri olan, Barselona şəhər bələdiyyəsinin nəzdində yaradılmış beynəlxalq şəbəkənin əlaqələndiricisi Jordi Paskual, İstanbul Universitetinin professoru, Avropa Mədəniyyət fondunun və başqa beynəlxalq qurumların Türkiyənin bölgə şəhərlərində mədəni canlanma layihəsinin məsləhətçisi Serhan Ada mədəniyyətin inkişafı siyasətinin istiqamətləri ətrafında söz açdılar, verilən sualları cavablandırdılar.

Həmin gün Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin Azərbaycan Yazıçılar Birliyilə birgə reallaşdırdığı "Poeziya günü" almanaxının 2-ci kitabının da təqdimatı keçirildi. Tədbirin aparıcısı şair Çingiz Əlioğlu qeyd etdi ki, vaxtilə xalq şairi Rəsul Rzanın təşəbbüsilə "Sabir Poeziya günləri" toplusunun bir neçə cildi işıq üzü görmüşdü. O cümlədən, "Azərbaycan", "Yeni səslər", "Yaşıl budaqlar" almanaxları çağdaş şairləri bir araya gətirirdi: "Adını çəkdiyim toplulardan bir neçəsi mənim redaktorluğum və tərtibçiliyimlə işıq üzü görmüşdü. Lakin məlum proseslər nəticəsində o nəşrlər davam etdirilə bilmədi. Nəhayət, ötən ildən bəri Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin və Yazıçılar Birliyinin təşəbbüsü ilə bu ənənə yenidən davam etdirilməyə başladı. Artıq "Poeziya günü" almanaxının iki kitabı işıq üzü görüb. Toplunun baş redaktoru xalq şairi, AYB-nin birinci katibi fikrət Qoca, tərtibçisi istedadlı şair Maarif Soltandır".

Toplunun tərtibçisi, şair Maarif Soltan təqdimat mərasimində çıxış edərək bildirdi ki, "Poeziya günü"nün 2-ci kitabına 114 şairin yeni şeirləri daxil edilib: "Mən bu toplu üzərində çox həvəslə, obyektiv işləmişəm…"

Sonra şairlərdən Ədalət Əsgəroğlu, Oqtay Rza, Soltan Mərzili, Firuzə Məmmədli, Qismət, Feyziyyə, Vüsal Nuri, Abbas Abdulla, fərqanə, Musa Yaqub, Kənan Hacı, İslam Sadıq, Hacan Hacanov, Kəramət Böyükçöl yeni şeirlərini oxudular.

Millət vəkili, yazıçı Aqil Abbasın "Dolu" kitabının təqdimat mərasimi də sentyabrın 12-də kitabsevərlərin bayramına çevrildi. Mərasimi yazıçı-puplisist Mustafa Çəmənli açaraq dedi: "Bu roman keçən il çapdan çıxıb, bir neçə təqdimat mərasimi keçirilib. Ancaq aktuallığına görə belə əsərləri həmişə diqqətdə saxlamaq lazımdı. Bu romanın çox səhifələrinin göz yaşları içində oxumuşam. Şübhəsiz ki, "Dolu" sənədli roman deyil, ancaq təsvir olunan məkan, obrazlar o qədər munis, doğmadı ki, elə bil əsərdəki səhnələr gözlərimiz önündə baş verib, obrazların hər birini tanıyırıq. "Dolu"da əsl azərbaycanlı ruhunu özündə ehtiva edən obrazlar yaradılıb. Əsərin qəhrəmanı kimi Aqil Abbasın özü də Qarabağı, vətəni candan duyan, sevən, el-obayla bir yerdə olan insandı".

AYB-nin katibi Rəşad Məcid də "Dolu" haqqında öz təəssüratlarını bölüşdü: "Bu əsəri bütün xalqımız, hər bir azərbaycanlı oxuyana qədər təqdimat mərasimləri keçirilməlidir. Deməliyəm ki, cəmiyyətin ən müxtəlif təbəqəsindən olan oxucular "Dolu"yla bağlı fikirlərini bölüşürlər və mən bunun çox şahidi oluram. Əsərin uğurunu Aqil Abbasın xalqına, millətinə, Qarabağa olan sevgisi təmin edir. Aqillə ünsiyyət ədəbiyyatla həyatı əvəzləndirmək məqamı kimidir. Əsərin çox epizodlarını Aqilin öz dilindən eşitmişəm…"

Yazıçı Akif Əli nəzərə çatdırdı ki, artıq üç gündür muzey mərkəzində çox maraqlı tədbirlər keçirilir: "Bu, Azərbaycanda kitaba marağın hansı mərtəbədə olduğunu bir daha ortaya qoyur. Aqil Abbas da öz kitabını yazır, ancaq onun kitabları daha çox xalqa xidmət edir, bu kitablar xalqımızın arzularının ifadəçisidir. Aqilin xoşbəxtliyi ondadır ki, o, çoxlarının deyə bilmədiklərini dilə gətirə bilir. Cəmiyyətin durumunu əks etdirmək onun yaradıcılığının əsas qayəsidir.

Tədbirdə görkəmli yazıçımız Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin qardaşı oğlu Saleh bəy, şairlərdən Oqtay Rza, Maarif Soltan çıxış edərək "Dolu"nun bədii məziyyətlərindən söz açdılar.

Sonra Aqil Abbas söz alaraq dedi ki, Birinci Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasını keçirməklə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi kitaba münasibəti dəyişdi. O ki, qaldı "Dolu" romanına, tədbirin aparıcısı Mustafa Çəmənli, digər dostlarım mənim obrazlarımın prototiplərini yaxşı tanıyırlar. Bu müharibə təkcə Ermənistan-Ağdam savaşı olsaydı belə, yenə biz qalib gələrdik. Biz dünyayla döyüşüb yalnız iyirmi faiz torpaq itirmişik. O torpaqlar alınana qədər "Dolu"nun təqdimat mərasimlərini keçirməyə çalışacağam".

Hazırladı: Sərvaz

Ədəbiyyat qəzeti.-2009.-18 sentyabr.-S.4-6.