Ölümsüz Banişevski

Futbolumuzun ən parlaq siması Anatoli Banişevski həyatda olsaydı, dünən 64 yaşını qeyd edəcəkdi. Amma 13 il əvvəl dünyasını dəyişən Banişevskinin doğum günü onun yoxluğunda da qeyd edilib. AFFA və Peşəkar Futbol Liqasının kollektivi, "Neftçi" Veteran Futbol Klubunun üzvləri, həmçinin mərhumun ailə üzvləri dünən II Fəxri Xiyabanda Banişevskinin məzarını ziyarət ediblər, onun haqqında təəssüratlarını bölüşüblər. Anatoli Andreyeviçin Azərbaycan futbolu tarixində tutduğu mövqedən, SSRİ milli komandasında keçirdiyi oyunlardan danışılıb, həmçinin "Neftçi"nin heyətində çıxış etdiyi dövr xatırlanıb.

Bütün həyatını doğulduğu Bakıya həsr edən Tolik, hələ 16 yaşında "Neftçi"yə cəlb edilib və tezliklə komandanın əsas heyətinin üzvünə çevrilib. İnanılmaz istedada sahib olan Banişevskiyə Moskva və Kiyev klubları təklif göndərsə də, Azərbaycan komandasında oynamağa üstünlük verib. 19 yaşında o, baş məşqçi Nikolay Morozov tərəfindən SSRİ-nin əsas yığmasına dəvət alıb. Tolikin millidə debütü gözəl alınıb. Hücumçu 8 oyunda 7 dəfə fərqlənib. Həmin qollardan birini Banişevski "Marakana" stadionunda Braziliyanın qapısına 40 metrdən başla vurub. Bu qol dünya futbolunun şedevri sayılır.

Banişevski üçün ən uğurlu mövsüm 1966-cı ilə təsadüf edib. O, "Neftçi"nin heyətində SSRİ çempionatının bürünc medalını qazanıb, ölkə yığmasının heyətində isə dünya çempionatında 4-cü yeri tutub. 1972-ci il Avropa çempionatında da iştirak edən Anatoli gümüş medala sahib olub. Lakin finalda məğlubiyyətin əsas günahkarlarından biri sayılıb və bir daha milliyə çağırılmayıb. Bu, həmyerlimizə mənfi təsir edib, hətta futbolla vidalaşmaq da istəyib və bir müddət heç oynamayıb. Lakin sonradan qayıdıb və 1978-ci ildə elə "Neftçi"də karyerasını başa vurub.

Karyerasını başa vurduqdan sonra bir müddət işsiz qalan Banişevski 1981-ci ildə məşqçi fəaliyyətinə başlayıb. Onun ilk klubu "Neftçi" olub. Keçmiş komandasına iki mövsüm rəhbərlik etmiş Anatoli 1983-cü ildə flaqmandan ayrılmaq qərarına gəlib. O, 1984-88-ci illərdə Burkina Fasoda məşqçi vəzifəsində çalışıb. Lakin pankreatit və şəkərli diabet xəstəliklərindən əzab çəkən veteran futbolçu vətən dönmək məcburiyyətində qalıb.

Futbolçu karyerasını içkiyə aludəçiliyə qurban verən Tolik, sonralar da pis vərdişindən əl çəkməyib. Məhz bu səbəbdən də həyat yoldaşı və 2 qızı tərəfində evdən bayıra atılan Banişevski ocaqxana təhcizatının binasında sığınacaq tapmalı olub. Amma onun keçmiş fanatlarından biri olan Səidə adlı xanım Banişevskini səfil həyatından qurtararaq öz evinə aparıb. Ömrünün son illərini bu xanımla birgə ehtiyac içində yaşayan Anatoli 51 yaşında, 1997-ci il dekabrın 10-da dünyasını dəyişib.

Banişevski beynəlxalq dərəcəli idman ustası, SSRİ-nin əməkdar idman ustası, Şöhrət ordeni laureatı, Azərbaycanın son 50 ildə ən yaxşı futbolçusu sayılıb. Masallı rayonundakı stadion Banişevskinin adını daşıyır. 1965-67-ci illərdə SSRİ-nin 33 ən yaxşı futbolçusu sırasına düşüb. "Neftçi"nin heyətində çıxış etdiyi 1964-78-ci illərdə 288 matçda 121, SSRİ yığmasında oynadığı 1965-72-ci illərdə isə 50 oyunda 19 qol vurub və "Qriqori Fedotov klubu"na üzv qəbul olunub. 2 fevral 2007-ci ildə prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə Banişevskinin yaşadığı ünvanın qarşısına xatirə lövhəsi vurulub.

ŞAMO

Ekspress.- 2010.- 24 fevral.- S. 17.