Qafqaz dağı, yol ver bizə...

Şəmistan Əlizamanlı Qafqaz İslam Ordusunun döyüş marşını bərpa edib

Qarabağ müharibəsinin qızğın çağlarında hərbi diktor kimi məşhurlaşan Şəmistan Əlizamanlının əlavə təqdimata ehtiyacı yoxdur. Baxmayaraq ki, bu günlərdə 50 illik yubileyini qeyd edən Ş.Əlizamanlı artıq çoxdandır ekranda görünmür, ara-sıra radio efirində hərbi mövzuda oxuduğu mahnıları verilir.

Redaksiyamızın qonağı olan Şəmistan müəllimə ilk sualımız da bu oldu ki, niyə görünmür, səsi efirdən niyə az gəlir...

- Tanıyanlar da, tanımayanlar da bu sualı mənə tez-tez verirlər ki, niyə efirdə az-az görünürəm, səsim az gəlir, vətənpərvər ruhlu mahnılarım az təbliğ olunur və s. Bu, məndən asılı deyil. Çünki mahnılar artıq telekanallara, radio dalğalarına təqdim olunub, məsləhət biləndə səsləndirirlər. Efirdə görünməməyimin səbəbi isə odur ki, mənəviyyatdan, vətənpərvərlikdən, mədəniyyətdən bəhs edən, gözəl əməl sahiblərini işıqlandıran verilişlərə dəvət alaramsa, təbii ki, iştirak edərəm.

- Bir sözlə, yalnız belə verilişlərə dəvət gözləyirsiniz?

- Bir neçə telekanala dəvət olunmuşdum, söhbətimiz oldu, ancaq onların təklif etdikləri mənim düşüncələrimə, xarakterimə uyğun deyildi. Hər halda mən Qarabağ müharibəsinin ən qızğın çağlarında hərbi diktor kimi fəaliyyət göstərmişəm və hərbi diktor kimi məhşurlaşmışam, bu səsin içində bütün varlığımla, müharibənin bilavasitə iştirakçısına çevrilmişəm. Mənim tanıdığım və tanımadığım yüzlərlə, minlərlə vətəndaşımız bu müharibədə şəhid olub, əlil olub, yaralanıb və döyüşlərdə iştirak ediblər. Onlar mənim üçün, eləcə də hamımız üçün əzizdirlər, onları unutmaq olmaz və mənim bu fəaliyyətimin, səsimin fonunda onların fəaliyyəti durur, onların igidliyi, qəhrəmanlığı, şəhidliyi durur. Məsələn, hərbi diktor kimi tanınan bir şəxs başqa qeyri-ciddi işlərdə iştirak etsin, bu, mümkün deyil - olub-keçənlərə hörmətlə yanaşmaq lazımdır.

- Müharibə, atəşkəs olsa da, hələ ki, davam edir...

- Təbii ki, müharibə hələ ki, başa çatmayıb. Mən də 2001-ci ildə ordudan öz şəxsi istəyimlə ayrılmışam. Şərtimiz də belə oldu ki, müharibə başladığı təqdirdə mən istənilən anda yenidən geri dönüm. Sadəcə sərbəst olmaq istədim, yaradıcılıqla məşğul olmaq istədim. Mən xarakter etibarilə daxilən azad, sərbəst adamam. Artıq sərbəst yaradılıcıqla məşğul oluram, bir neçə mahnılar yazdırmışam.

- Çeynənən "Lazım gəlsə, Qarabağı azad edəcəyik" ifadəsinə münasibətiniz necədir?

- Lazım gəlsə...yanlış fikirdir. Qarabağı azad etmək lazımdır. Qarabağ məsələsi beynəlxalq arenaya çıxıb, beynəlxalq bir məsələdir, müharibə etmək məsələsi böyük risk tələb edir. Bütün bunları götür-qoy etdikdə görürsən ki, müharibə çətin bir məsələdir, problemə kompleks baxılmalıdır, bütün detallar nəzərdən keçirilməli, ehtiyat variantlar olmalıdır, beynəlxalq təsir vasitələri və ümumiyyətlə götürdükdə hər şeyə hazır olmaq lazımdır. Bütün bunlar əlbəttə ki, dövlətə aid olan məsələlərdir, dövlətin səlahiyyətindədir. Tarixə nəzər salsaq görərik, elə müharibələr olub ki, müəyyən dövrdə müvəqqəti geri çəkilmələrə, gözləmə mövqeyində dayanmalara gedilib.

- Eşitdiyimə görə, Sizdə Bakını azad edən Türk ordusunun marşı var...

- 1918-ci ildə Azərbaycanı xilas etməyə gələn Qafqaz İslam Ordusunun döyüş marşını bərpa etdirdim. Bu marşı mənə Bəxtiyar İsmailli adlı bir şəxs təqdim etdi. O zaman 86 yaşı var idi. Allah ona rəhmət eləsin. Onun babası Şamaxı qəzasının rəisi olmuşdu və həmin şəxs Nuru paşanı görmüşdü. Babasından öyrəndiyi marşı yadında saxlamışdı. Həmin marşda belə bir bənd var.

Qafqaz dağı, yol ver bizə,

Biz Bakıya varacağız,

Babalardan miras qalan

Yurdları biz alacağız.

Osmanlıyız, pek şanlıyız,

Ay-yıldızlı nişanlıyız.

Baş komutan fermanlıyız,

Dini İslam imanlıyız.

Bu marşın sözləri Qafqaz İslam ordusunda olan könüllülərdən biri İsmayıl bəy Həqqiyə aiddir. Ümumiyyətlə isə Qafqaz İslam Ordusu könüllülərdən ibarət olub.

Şair Nizami Saraclıdan xahiş etdim və o da öz növbəsində marşa əlavə bəndlər yazdı:

Bir kurtuluş möhürüdür,

Atımızın tırnakları.

Kılıncımız durduracak,

Kan taşıyan irmakları

Kafkaz dağı, yol ver bizə,

Qoy var olsun bu ilqarın,

Aləm bilir, türkdən özgə

Yoktur sənin xilaskarın.

Çox gözəl bir şerdir. Təbii ki, şerin təsir qüvvəsini, Nuru paşanın Azərbaycan uğrunda döyüşərək qəhrəmanlıq göstərməsini nəzərə alaraq bu marşa klip çəkdirdim və Nuru paşa obrazını da elə özüm ifa etdim. Klip televiziyalar vasitəsilə yayımlanmaqdadır. Məqsədimiz olub-keçənləri, o canlı tarixi bir daha təbliğ edərək böyüməkdə olan yeni nəslə göstərməkdən ibarətdir. Və bu dəstək, bu kömək qarşılıqlı olub. Məndə Türkiyəli tədqiqatçı Əbdülhəmid Avşarın "Türkiyənin İstiqlal Savaşına Azərbaycanın köməyi" adlı kitabı var. Kitabda o şanlı tarix sənədlər vasitəsilə təqdim olunur və Atatürkün Azərbaycan hökumətinin başçısına təşəkkür məktubu var. Həmin məktubda Azərbaycan hökumətinin Türkiyəyə maddi dəstək verməsindən bəhs olunur.

Onu da qeyd edim ki, həmin kitabda Azərbaycan alaylarının Türkiyənin İstiqlal savaşında göstərdiyi qəhrəmanlıqlardan da bəhs olunur. Çanakkala savaşında bizim yüzlərlə şəhidlərimiz var. Bütün bunları deməkdə məqsədim odur ki, bu iki qardaş ölkə arasında olan münasibətlər qarşılıqlı olmalıdır, necə ki, bir vaxtlar olub. Əslində təbliğat var, istər kitablarda, istərsə də mətbuatımızda. Mətbuatımızda milli kökə bağlı, tərbiyəvi mövzuda olan, vətənpərvər ruhlu yazılar dərc olunur.

- Ola bilsin, görüntü əsas götürüldüyü üçün lazımi təbliğatın olmadığı fikri önə çəkilir

- Bilirsinizmi, televiziyanın təsiri daha güclüdür. Ancaq telekanallar Bakının azad olunmasının ildönümündə sənədli faktlar üzərində hazırlanmış proqramlarla çıxış edirlər. Şəxsən mən çox istərdim ki, Nuru paşanın adına bir küçə olsun...

- Və yaxud Nuru paşaya həsr olunmuş bir bədii film çəkilsin...

- Bir vaxtlar bu təşəbbüsü irəli sürmüşdüm. Süjet xəttinə əsasən filmdə həm o dövrün qurbanlarından bəhs olunacaqdı, eyni zamanda da ermənilərin törətdiyi vəhşiliklər öz əksini tapacaqdı. Ən çətin anda kim gəlib bizi bu bəladan xilas etdi, bütün bunlar sənədli faktlar üzərində qurulan filmdə əz əksini tapacaqdı. Bir neçə dilə tərcümə olunaraq dünyaya çıxacaq bir film çəkilməsini fikirləşmişdik. Yəni, bunları etmək mümkündür, sadəcə etmək lazımdır.

- Söhbətinizdən bu qənaətə gəlmək olar ki, görünməsəniz də, fəaliyyətsiz qalmırsınız.

- İmkan dairəsində mən öz işimlə məşğulam. "Ana Yurdum", "Gülüstan" adlı disklərim çıxıb. Bu yaxınlarda yeni mahnılardan ibarət növbəti diskim işıq üzü görəcək.

Ümumiyyətlə isə düşünürəm ki, əsgərləri ruhlandıran mahnılara çox ehtiyac var.

- Eşitdiyimə görə, bir ara Türkiyədə fəaliyyət göstərmisiniz?

- Türkiyədə PRESTIJ musiqi şirkəti ilə 5 illik müqavilə bağlamışdıq. Həmin şirkət səsimə uyğunlaşdırılan bəstəkar və xalq mahnılarından ibarət diskimi çıxardı. Sonralar həmin şirkət böhranla üzləşdiyi üçün mən geri dönməli oldum.

- Yenidən Türkiyədən iş təklifi alsanız qəbul edəcəksiniz?

- Yox, çünki yaşın da öz tələbi var, az-az da olsa yaradılığımı davam etdirirəm. Artıq yeni bir layihə üzərində düşünürəm. İfa etdiyim əsərlər az olsa da, eyni zamanda, mənə şerlə, bəstələrlə müraciət edənlər də çox olur. Mənə təqdim olunan hər bir nümunəyə baxıram, əgər ruhuma, düşüncələrimə, baxışlarıma uyğun deyilsə qəbul etmirəm. O mahnılara müraciət edirəm ki, mən onları oxumalıyam, həmin mahnılar məni narahat edir, onları ifa etməyə ehtiyac duyuram.

Mənim üçün müstəqil düşünmək, müstəqil söz sahibi olmaq, asılılıq hiss etməmək çox önəmlidir. Əgər hazırda sərbəst şəkildə fəaliyyət göstərərək, sərbəst yaradıcılıqla məşğul oluramsa, deməli daxilən hiss etdiklərimi yerinə yetirirəm. Bütün bunlar bir tərəfə, mən soydaşlarımızı xoşbəxt görmək istəyirəm, torpaqlarımızı işğaldan azad görmək istəyirəm.

Ulduzə QARAQIZI

Ekspress.- 2010.- 20-21 yanvar.- S. 23.