"Jurnalistlərin dostluğunu qazanmaq çətindir"

Pərvanə İbrahimova: "Mətbuat xidmətinin rəhbəri jurnalistlərlə onun öz dilində danışmağı bacarmalıdır"

Hər bir qurumun siması onun mətbuat xidmətinin rəhbəri, mətbuat sözçüsüdür. Məhz bu sözçülərin köməkliyi ilə biz sorğularımıza cavab alır, müəyyən fikirlərə münasibətlər öyrənir, aidiyyəti insanlarla əlaqə qurmaq üçün yardım istəyirik. Amma təəssüf ki, heç də bütün idarə və qurumların mətbuat xidmətləri jurnalistlərin üzünə açıq olmur. Bununla belə, işinin öhdəsindən layiqincə gələn, media əhlinin bütün suallarını cavablandıran mətbuat xidməti rəhbərləri də az deyil. Elə biz də "Sözçü" rubrikamızda sizləri onlarla tanış edəcəyik.

"Sözçü"nün budəfəki qonağı Bakı Dövlət Universitetinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Pərvanə İbrahimovadır.

- Düzü məktəbi bitirəndə jurnalist olmaq barədə düşünmürdüm. Həyatımda müstəsna rolu olan qardaşım Bəybalanın arzusu ilə ixtisas seçimini etmişdim. İş elə gətirdi ki, Bakı Dövlət Universitetinin "Beynəlxalq jurnalistika" ixtisasına yiyələnməli oldum. Tələbəlik dövründə başqa sahələrə meyllənmək istəsəm də alınmadı və universitetin sonuncu kursunda jurnalist kimi fəaliyyət göstərməyə başladım. Bu işdə mənə tələbə yoldaşım, o vaxtlar "Avrasiya" qəzetinin "Hər gün" adlı əlavəsində işləyən Gülgün Quliyeva kömək etdi. Mən də həmin qəzetlə əməkdaşlığa başladım. Bizi universitetdən təcrübəyə də göndərdikləri üçün bir az həvəslənmişdim. Amma utancaq olmağım istər-istəməz məni bu sahədən uzaqlaşdırırdı. Həm düşünürdüm ki, bu sahədə özümü təsdiq edə bilmərəm, həm də köklü istəyim yox idi. Qrupumuzda isə köklü həvəsi olan, öz istəyi ilə daxil olan uşaqlar çox idi. Məndə isə bu istək çox gec - 4-cü kursda oxuyanda yarandı. Bir müddət "Hər gün"də çalışdıqdan sonra ara verdim. Yenidən jurnalistikaya qayıtmağım isə magistraturada oxuyan dövrlərə təsadüf etdi. Qrup yoldaşım Zaur Əliyevin təklifi ilə 1998-1999-cu illərdə onun çalışdığı "Elçi" qəzetində işə başladım. Buna qədər "Hər gün", "Retro," "Gəncənin səsi", "Yeni Era" qəzetlərində yazılarım çıxsa da, ilk iş yerim "Elçi" qəzeti oldu. Kollektivin mehribanlığı, səmimi münasibət mənə burada çalışmağa təkan verdi, jurnalistikanı sevdirdi. Bəzən deyirlər ki, "jurnalist olmaq üçün gərək qapıdan qovsalar, pəncərədən girəsən". Amma burada bütün qapılar mənim üzümə açıq idi. Səmimi münasibət öz üzərimdə işləmək üçün mənə təkan verdi. Qısa bir vaxtda bu redaksiya sanki doğma evimə, ocağıma çevrildi. 2000-ci ildə magistraturanı bitirəndən sonra universitetdə qalıb, mətbuat xidmətində çalışmağa başladım. Qəzetdə də yazılar verirdim. 2007-ci ildən "Jurnalistika" fakültəsində dərs deməyə başladım. 2010-cu ildən isə artıq 10 ildir işlədiyim şöbənin rəhbəri vəzifəsinə təyin edildim. Universitetdə mətbuat xidməti yaranandan çalışıram. Yəni mətbuat xidmətinin yaşı qədər iş təcrübəm var. Mətbuat xidmətinin formalaşmasında, uğurlarında birbaşa iştirakçı olmuşam, ona görə də bura ikinci evim kimidir. Mənə qədər mətbuat xidmətinin rəhbərləri, tanınmış jurnalistlər Aynur Bəşirli, Qafar Çaxmaqlı və Şərəf Cəlilli olublar.

- Necə oldu ki, universitetdə qaldınız, mətbuat xidmətində işə başladınız?

- 2000-ci ilin yanvar ayı idi. Universitet 80 illik yubileyinə hazırlaşdırdı. "Elçi" qəzetinin baş redaktoru Əli Həziquliyevin tapşırığı əsasında yubileylə bağlı BDU-nun rektoru Abel Məhərrəmovdan müsahibə hazırlamaq tapşırığı almışdım. Həmin vaxt mətbuat xidmətinin rəhbəri Aynur xanım idi. Ona müraciət etdim. Dedi ki, 80 illik yubileyə hazırlaşdıqları üçün vaxtı məhduddur. Yaxşı olar ki, yubileyilə bağlı müəllif yazısı hazırlayım. Mən də "Universitet 80 illik yubileyinə hazırlaşır" adlı məqalə yazdım. Aynur xanım yazını Abel müəllimə göstərmişdi. Yazını bəyəndiyi üçün rektor mənimlə görüşmək istəmişdi. Bir müddət sonra Aynur xanım Abel müəllimlə müsahibə götürmək istəyən jurnalistləri bir araya toplamışdı. Həmin vaxt Abel müəllimə bəyəndiyi yazının müəllifi kimi təqdim edildim. Bəlkə də o yazının hörmətli rektorumuz tərəfindən bəyənilməsi, bəlkə də həm bakalavr, həm də magistratura pilləsini fərqlənmə diplomu ilə başa vurmağım universitet qapılarını üzümə açdı. Bu elə bir məqama təsadüf etmişdi ki, Gəncədə yaşayan valideynlərim Bakıda qalıb, jurnalist kimi fəaliyyət göstərməyimin əleyhinə çıxmışdılar. Özüm mübariz insan olsam da, onların təkidi məni həvəsdən salırdı. Gəncəyə qayıtmaq fikrim vardı, amma Abel müəllimin bu təklifi məni Bakıda saxladı. Və mətbuat xidmətində qalıb, çalışmağa başladım. O yazının mənim həyatımda böyük əhəmiyyəti oldu. Surətini hələ də saxlayıram.

- Jurnalist olmaq arzunuz olmasa da, iş elə gətirib ki, indi jurnalistlərlə çalışırsınız. Jurnalistikada isə müxtəlif xarakterli insanlar var. Sizə çətin olmur ki?

- Qətiyyən çətinliyi yoxdur. Özüm praktik jurnalist kimi işlədiyimdən bu sahənin nə qədər çətin olduğunu bilirəm. Ona görə də hər zaman jurnalistləri başa düşməyə çalışıram. Bəzən verdikləri suallar yerində olmasa da, cavablandırmağa çalışıram. Çünki onların aldığı maaş bizim verdiyimiz məlumatlardan çıxır, başqa sözlə, o, həmin informasiya ilə evinə birgünlük çörək apara bilər. Bəzi hallarda jurnalistlərdə tələskənliyi müşahidə edirəm. Dəstəyi götürən kimi "salam Pərvanə xanım, bu məsələyə münasibət bildirin" deyir və diktafonu qoşurlar. Bilirsiniz, mən mətbuat xidmətinin rəhbəriyəm, nə mühasibəm, nə tədris işçisi və s. Buna görə də hər şeyi bilmək məcburiyyətində deyiləm. Müraciət edilən sualla bağlı məsələni öyrənmək üçün hörmətli jurnalistlərimiz heç olmasa 15-20 dəqiqəlik vaxt verməlidirlər. Bəzən qeyri-ciddi KİV nümayəndələri ilə də üz-üzə qalırıq, onları belə narazı salmamağı çalışırıq. Mətbuat xidmətinin rəhbəri jurnalistlərlə öz dilində danışmağı bacarmalıdır.

- Sizcə, reket jurnalistikasının yaranmasına səbəb nə oldu?

- Bilirsiniz, bu gün istənilən şəxs qəzet qeydiyyatdan keçirə bilər. Hər bir insan öz-özünə hörmət qoymalıdır. İnsan özünə hörmət qoymasa, ona heç kim hörmət etməyəcək. Bir dəfə xanım bir qız özünü belə təqdim etmişdi: "Mən filan qəzetin şöbə müdirinin bölmə müdiriyəm". Bu kimi o qədər sözlərdən istifadə edirlər ki, onların əvəzinə utanıram. Bu insan özünə hörmət qoymursa, biz nə deyə bilərik?

Jurnalistika cəmiyyətin güzgüsüdür. Burada hər bir insan, ciddi jurnalist də, qeydi-ciddi jurnalist də aydın görünür. Son zamanlar reket jurnalistlər kütləvi hal alıb. Düzdür, Mətbuat Şurası bununla mübarizə aparır, onları "qara siyahı"ya salır. Amma görünür bu yetərli deyil. Onların sayı artır. Fikrimcə, zamanla bunların sayı azalacaq. Artıq çap mediası elektron media ilə əvəzlənmək mərhələsindədir. Kimə lazımdır elə qəzetlər?

- Bəzi mətbuat xidməti rəhbərləri özlərini çox uca tuturlar. Jurnalistlərlə danışmaq istəmir, onlarla yuxarıdan aşağı davranırlar. Sizcə, bu nədən irəli gəlir?

- İstənilən bir müəssisədə ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi qurumla cəmiyyət arasında körpü yaratmaq məqsədilə yaradılıb. Hər bir mətbuat xidmətinin rəhbəri başa düşməlidir ki, onu yaraşıq üçün həmin vəzifəyə oturtmayıblar. Onu oturdublar ki, təmsil etdiyi müəssisə ilə ictimaiyyət arasında uğurlu münasibətlər yaratsın. Əgər bir mətbuat xidmətinin rəhbəri bunu bacarmırsa, niyə oturub o vəzifədə? Mətbuat xidmətinin rəhbəri operativ olmalıdır. Digər tərəfdən, mətbuat xidmətinin yaxşı işləməsi üçün müəssisənin rəhbəri özü mətbuata açıq olmalı, mətbuat xidmətinə də bu şansı yaratmalıdır. Bu baxmıdan biz şanslı mətbuat xidmətiyik. Bizim rektorumuz jurnalistlərə çox açıqdır. Bizə jurnalistləri incitməməyi, suallarına vaxtlı-vaxtında cavab verməyi xüsusilə tapşırıb. Telefonum hər zaman açıqdır və jurnalistlərə özüm cavab verirəm. Və mənim üçün çox xoşdur ki, onlar zəng edir, maraqlanır, araşdırırlar. Hər bir halda siz dediyiniz məqamlar varsa, bu həmin mətbuat xidməti rəhbərinin zəifliyindən və insani keyfiyyətlərindən irəli gəlir. Pis imic qazanmamaq üçün mətbuat xidmətləri jurnalistlə normal davranmalıdır. Qurumlar mətbuat xidməti seçərkən, sadə danışıq dili olan, mətbuatla danışmağı bacaran insanlara üstünlük verməlidirlər. Bəzi həmkarlarım var ki, gördükləri işi yeri gəldi-gəlmədi reklam edirlər. Əslində isə mətbuat xidməti işi görüb, onu qiymətləndirmək üçün mətbuatın ixtiyarına verməlidir. Jurnalistlərin dostluğunu qazanmaq çətindir. Bunun üçün çox çalışmaq lazımdır. Yaxşı ki, jurnalistlər var.

- Bəzən deyirlər ki, mətbuat xidmətinin işinin başlanma saatı var, bitmə saatı yoxdur...

- Bizim işimizin nə başlama saatı var, nə bitmə saatı. Bəzən o qədər iş olur ki, vaxtında əvvəl gəlib, vaxtından sonra gedəsi oluruq. Düşünürəm ki, görəsən internet olmasaydı, necə çatdırardıq və yaxud vaxtilə necə çatdırmışıq. Şöbənin əməkdaşlarına da deyirəm ki, işin bitmə saatını gözləmək lazım deyil. İşin bitməsinə çalışmaq lazımdır. İki övladım var, ailə, ev qayğıları. Bəzən özüm də təəccüb edirəm ki, bütün bunları necə çatdırıram. Mən işi bitirib, sonra evə gedirəm. Məndə işə sevgi var, məhəbbət var.

- Səhv etmirəmsə, arada köşələr yazırsınız?

- Bəli. Hər bir yazını yeni doğulmuş uşağa bənzədirəm. Bəzən elə olur ki, yazmaq istəyirəm, amma vaxt qıtlığından edə bilmirəm. Yazanda özümü çox rahat hiss edirəm. Jurnalistika gözəl peşədir. İnsan yazıyla danışır. Oraya sevgisini, kinini, nifrətini, bütün hisslərini qoyur və daxilən çox rahat olur. Son zamanlar ərəb dilini təkmilləşdirməyə çalışıram. Bu səbəbdən davamlı yaza bilmirəm. Bir vaxtlar istəməsəm də, nə yaxşı ki, jurnalist oldum.

- Özünüzü necə xarakterizə edərdiniz?

- Mübariz insanam. Ailədə 8 uşağıq, mən sonuncuyam. Həmişə fərqlənən insan olmuşam. Anam mühafizəkar insandır, 5 bacıyıq, onun diliylə desək, hamımızı yerbəyer edib. Haqsızlığa boyun əyməmişəm, hər zaman dərinliyinə gedib, haqlı olduğumu sübut etmişəm. İşgüzaram...

- Dostlarınızı necə seçirsiniz?

- Demək olar ki, son zamanlar dost qazanmamışam. İnsanlar dəyişib. Nə qalıbsa köhnədən qalıb. İnsanın ən böyük dostu öz daxilidir. Bəzən ürəyinin sirrini bölüşdüyün insan sonradan sənin ən böyük düşməninə çevrilə bilir. Bu ən böyük problemdir.

İradə CƏLİL

Ekspress.- 2013.- 11-13 may.- S. 7.