"80 yaxamdan elə tutub ki..."

Fikrət Qoca: "Hər yaşın öz dadı, ləzzəti var"

Dünən xalq şairi Fikrət Qocanın doğum günüydü. Qocaman şair 80-in kürəyini yerə vurdu. Düzdür, son vaxtlar ürəyi sözünə baxmır, səhhətində narahatlıqlar yaşıyır, amma 80-i gülə-gülə yola saldı...

Ürəyini hər zaman ağ kağıza boşaldan, elə bəlkə də bu səbəbdən danışmağı sevməyən şair "publika.az"a yubiley müsahibəsi verib.

- Fikrət müəllim, doğum gününüzdür, hansı havadasınız?

- Hava istər soyuq olsun, istər isti, mənim öz havam var, o hava ilə də yaşayıram. Əhval-ruhiyyəmi fəsillər müəyyən eləmir, öz havam müəyyən edir. Bu havanın məndən başqa heç kimə aidiyyəti yoxdur. Ad günümə gəlincə, adi günlərdən birini yaşayıram. Ümumiyyətlə, mən günlərə fərq qoymuram. Bu həyat mənimdir, ağrı-acısı, şirinliyi ilə. Heç vaxt ağlayıb-sızlamağı, zarımağı xoşlamamışam, dərdimi əlimdə bayraq edib qışqırmamışam. İçimdə qışqırıram, içimdə ağlayıram. Çünki istəmirəm başqalarını da öz dərdimlə yükləyim.

- Nə çox dərddən-acıdan danışırsınız, çoxmu dərd çəkmisiniz?

- Yox, o qədər də çox olmayıb. Dərdim olsaydı, çox yaşamazdım...

- 80 yaşı sizə heç yaraşdıra bilmirik. Maşallah, yaşınızdan çox cavan görünürsünüz...

- Yəqin sizin gözünüzə elə görünürəm. Amma mən də nə illah eləyirəm 80-dən qaçıb gizlənə bilmirəm. Mümkün deyil, çünki dayanıb qarşımda, gizlənməyə imkan vermir. Amma onunla hesablaşmağa məcburam. Dostlarım olub ki, 35-40 yaşda dünyadan köçüblər, amma mən şanslıyam ki, 80-i də yaşadım.

- Ümumiyyətlə, sizin üçün yaş məsələsində rəqəmlərin önəmi varmı? 30 olsun, 50 olsun, ya 80?

- Qətiyyən. Mənim dünyaya gəlişimin özü elə bir şansdır. Demək ki, naxışım gətirib, bu dünyaya gəlmişəm. Dünyaya gəlmək Tanrının lütfüdür.

- Onda deyin görək, hansı yaşınızı daha çox sevmisiniz?

- Heç birinə fərq qoymamışam.

- İnsanlar var ki, qocalığa nifrət edir, yaşlanmaqdan qorxur...

- Çox böyük səhvə yol verirlər. Hər yaşın öz dadı, ləzzəti var. Mənim öz dünyam var, orda ömrümü davam etdirirəm. Bax, indi sizinlə danışıram, amma öz dünyamın içindəyəm, sizinlə danışa-danışa öz düşüncələrimlə baş-başayam.

- "Dəstəyə əl atıb çağırdım:

- Alo! Təciliyardım, kömək eləyin.

- Alo! Buyurun, deyin, xəstənin neçə yaşı var?

- Milyard, daha çox olar...

-Sizin misralarınızdır. Yəqin, ruhların əbədi olacağına işarə etmisiniz. Amma çox vaxt yaşlı insanlardan yaşını soruşanda, ruhlarının çox gənc olduğunu deyirlər...

- Bir lətifə yadıma düşdü, qoyun sizə də danışım. Dost olan iki 85 yaşlı qoca kişi bir-biri ilə qarşılaşır. Biri o birindən hal-əhval tutur, soruşur ki, necəsən? Dost da cavab verir ki, "bəs, həkimə getmişdim, məni müayinə edib dedi, top kimisən, get istədiyini elə, kefini çək". O biri dost da həkimə gedir ki, "bəs, mənim yaşıdıma demisiniz ki, top kimisən, görün, mən necəyəm? Həkim də ona qayıdır ki, "mən ona bunu demişəm, amma o demək deyil ki, həmin adam top kimidir. Gedin, siz də necə istəyirsinizsə, elə də deyin". Yəni, sözümün canı budur ki, insanın nə deməsi yox, əslində, necə olması şərtdir. Mən də yalandan deyə bilərəm ki, hər şey əladır, 80 yaşımda top kimiyəm. Amma belə deyil axı. 80 yaxamdan elə tutub ki, çətin onun əlindən çıxa bilim. Qaldı ki, ruhumun neçə yaşında olmasına, əslində, ruhun yaşı olmur, əbədidir. Mən də cismani ömrümü başa vurandan sonra ruh halında həyatım davam edəcək. Ruh həmişə cavan olacaq. Biz hamımız bilirik ki, bu həyatda cismən varıq və bir gün ölüm bizi bu həyatdan ayıracaq.

- Fikrət müəllim, ölümdən danışmaq tez deyil?

- Heç vaxt məndə ölüm qorxusu olmayıb. Dünyaya gələndən bilirik ki, ölümə doğru gedirik. Onun bizi qarşılayacağını bilə-bilə niyə qorxaq ki?

- Deyirsiniz, yəni, bu həqiqəti qəbul etməliyik?

- Qəbul etməyib neyləyəcəyik ki? Başqa çarəmiz də yoxdur. Buna görə də ölüm qorxusu yaşaya-yaşaya həyatı cəhənnəmə döndərməkdənsə, elə o həqiqəti bilib rahat yaşamaq lazımdır. Qorxusuz-hürküsüz...

- Heç ömrünüzdə bir dəfə də olsun, intihar barədə düşünmüsünüz?

- Ola bilsin ki, bir dəfə intihar etmək istəmişəm, amma bu hal keçicidir. Hər kəsdə belə hal olur, amma bir-iki saat sonra fikrindən daşınır.

- Həyatı istədiyiniz kimi yaşaya bilirsinizmi?

- Çalışmışam istədiyim kimi yaşayım. Amma bu o qədər də asan olmayıb, maneələrdən də yan keçməmişəm. Körpə də anadan olan kimi başlayır əl-qol atmağa, istədiyi kimi yaşamağa çalışır. Amma onu bələyib əl-ayağını bir yerə yığırlar ki, çapalamasın.

- Çoxmu çapalamısınız həyatda?

- Çapalamışam ki, bu günə qədər gəlib çıxmışam. Çapalamasaydım, yaşamazdım yəqin...

- Mənə çox maraqlıdır, heç dost xəyanətinə tuş gəlmisiniz?

- Çox olub...

- Bəs, reaksiyanız necə olub?

- Hətta ürəyimdə həmin dosta "çox sağ ol" demişəm ki, xain olduğunu vaxtında bildirib. Bildirməsəydi, ömrümün sonuna qədər həmin dostun qulluğunda duracaqdım. Çünki çox dostcanlı adamam və demək olar ki, dostun quluyam.

- Bəs özünüz-özünüzə necə, xəyanət etmisniz?

- Nə gizlədim, olub, amma nadir hallarda. Məcburiyyət qarşısında özümə xəyanət etmişəm. Elə məqamlar olub ki, istəmədiyim halda güzəştə getmişəm. Ümumiyyətlə, susmağı, kənardan baxmağı və öyrənməyi sevirəm.

- Hansı illəri həyatınızdan silib atardınız?

- Heç birini, hətta saniyəsini də atmaram. Ömrümün hər anına belə cavabdehəm. O ömrü pisiylə, yaxşısıyla, acısıyla, şiriniylə yaşamışamsa, ondan niyə imtina edim ki?!

- Heç öz ömrünüzə, yaşınıza, ümumiyyətlə, özünüzə şeir yazmısınız?

- Heç vaxt. O gic adamların işidir.

- Axırıncı dəfə nə vaxt şeir yazmısınız?

- Bir-iki gün bundan qabaq anamın qəbrini ziyarət etdim. Orda düşüncələr məni alıb apardı, elə öz-özünə misralar axıb gəldi.

- Ananız yuxunuza tez-tez girir?

- Bəzən mən unuduram, amma o, özünü unutdurmağa qoymur, yuxuma gəlir. Elə yuxuda gördüyüm üçün qəbri üstə getdim.

- Yuxuda nə deyir?

- Çox istərdim ki, yadımda qalsın, amma ayılan kimi yadımdan çıxır. Amma anam məni mən onu yad etdiyimdən çox xatırlayır.

- İnsanlarda hansı xüsusiyyət həmişə sizdə qıcıq doğurur?

- Uzunçuluq. Çox danışan adamlardan xoşum gəlmir. Elə özüm də çox danışan adam deyiləm. Suallarınız hələ qurtarmadı?..

Ekspress. - 2015.- 26 avqust.- S.13.