Fərizə-İlham dastanı (poema)

Ölüm sevinməsin qoy!.. Ömrünü vermir bada,

El qədrini canından daha əziz bilənlər.

Şirin bir xatirətək qalacaqdır dünyada,

Sevərək yaşayanlar, sevilərək ölənlər...

Səməd Vurğun

İlham Xırdalandan gətirilən gün,

Fərizə dünyada olmayacaqdır.

Məzar qazılacaq iki gənc üçün,

Üstündə qərənfil solmayacaqdır.

İlhamın nənəsi dörd göz olmuşdu,

Anası Bağda da güdürdü onu.

Qarının yerinə közmü dolmuşdu,

"Faciə olmasın kaş bunun sonu".

Gözünü bir an da yummadı gəlin,

Nəsə fikirləşib durdu yerindən.

Dərdi sonsuz idi ülvi gözəlin,

Nənə sordu: "Qızım, yatmırsan nədən?"

Qarı fikirləşdi: "Nə ola bilər,

Qoy çıxsın bayıra dərdi azalsın.

Bu anda nə tapa, nə bula bilər?

Bir az da dərdiylə baş-başa qalsın".

Qətiyyətə, qeyrətə bax, ay Allah,

Uksusu bir anda çəkdi başına.

Yeni dastan doğulacaq, ay Allah,

Belə bir qız böyüdəmməz hər ana.

Tez tapdı qoyduğu qələm-kağızı,

Vida sözlərini yazdı Fərizə.

Yandırardı o anda qəm, kağızı,

Qələm də od olub dönərdi közə.

"Heç biriniz ağlamayın, ay ana,

İlhamsız dünyada yaşayım necə?

Tək qoymayım, həyan olum mən ona",

Fikirləşib qərar verdi beləcə.

Daha özgə heç nə yaza bilmədi,

Zəhər öz işini görmüşdü artıq.

Ruhu sevgilisi İlhamla idi,

Sədaqət borcunu vermişdi artıq.

Faciədən yerlər, göylər ağladı,

Qatıq, dava-dərman kara gəlmədi.

Bu kainat, anamız yer ağladı,

Dərdli Bağda ana gör nələr dedi:

"Əzizim, yazım hanı,

Qış ötdü, yazım hanı?

Fərizəmi səslərəm,

Ay illər, qızım hanı?

Əzizinəm, anası,

Könlüm onu anası.

Nə şadlanar, nə gülər,

Fərizənin anası.

Əzizinəm qırmızı,

Qərənfil al-qırmızı.

Qəbrin Xiyabandadı,

Fərizə Çoban qızı".

Bağda ana ağladı,

Yana-yana ağladı.

Bayatısı, ağısı,

Neçə qəlbi dağladı.

Dərdli Ofeliya ana,

Ağı dedi oğluna.

Fərizənin yası da,

Çəkilməz dərddi ona:

"Əzizinəm, anası,

Ana oda yanası,

Gəlinimlə oğlumun,

Anasıyam, anası.

Çiçəkli yazım köçdü,

Laləm, nərgizim köçdü,

Çəkiləsi dərd deyil,

Oğlumla qızım köçdü.

Necə qansızdı yağı,

Tanrım, sönsün çırağı,

Gəzdirəcəm illərlə

Sinəmdə qoşa dağı".

***

Kim nə deyir qoy desin,

Onu İlham gözləyirdi.

Qoy sözümü el dinləsin,

Onu İlham gözləyirdi.

Zəfər çaldı pak məhəbbət,

Mayası düzlük, ülviyyət,

Vardı təmiz ad, sədaqət,

Onu İlham gözləyirdi.

Daim ilham alsın deyə,

Qəlb sirdaşı olsun deyə,

Eşqə sadiq qalsın deyə,

Onu İlham gözləyirdi.

Məhəbbəti qorumağa,

Saf niyyəti qorumağa,

Nəcabəti qorumağa,

Onu İlham gözləyirdi.

Bir milləti ucaltmağa,

Məmləkəti ucaltmağa,

Qətiyyəti ucaltmağa,

Onu İlham gözləyirdi.

Sevgidə örnək olmağa,

Həmsöhbət gərək olmağa,

Xoş arzu, dilək olmağa,

Onu İlham gözləyirdi.

Göydən gəlmiş mələk idi,

Köksündəki ürək idi,

Ən ətirli çiçək idi,

Onu İlham gözləyirdi.

Axı yaşaya bilməzdi,

Heç vaxt danışıb, gülməzdi,

Daha sevib-sevilməzdi,

Onu İlham gözləyirdi.

Bu addımı atmalıydı,

İstəyinə çatmalıydı,

O, bu yolu tutmalıydı,

Onu İlham gözləyirdi.

Heç birisi tək qalmazdı,

Bu dünyaya səs salmazdı,

Cənnətməkan, ömrü yazdı,

Onu İlham gözləyirdi.

Belə bir məhəbbət hanı?

"Fərizə-İlham dastanı",

Dolaşacaq bu cahanı,

Onu İlham gözləyirdi.

"Fərizə, tez gəl", deyirdi.

Qazılmışdı qəbirləri yanaşı,

Torpaq altda qoyuldular üz-üzə.

Heç birini qaytarammaz göz yaşı,

Mələklərə bacı oldu Fərizə.

Torpağı sevən kəslər,

Qovuşdular torpağa.

Ölüm sala bilmədi,

Bir-birindən uzağa.

Bu ilahi sevgidən,

Allah, nələr yazıldı?

Saf məhəbbət dastanı,

Əfsanələr yazıldı.

Bu misralar da məndən,

Onlara ağı olsun.

İki cənnət quşunun,

Məzarı nurla dolsun.

Ağı deyir analar,

Doğma elim yasdadı.

Ümmanlarca dərdim var,

Bəmim, zilim yasdadı.

Qəlbim oda qalandı,

Elim, obam talandı,

Ağlayan Savalandı,

Dağım, çölüm yasdadı.

Nələr andı göy Xəzər,

Dalğalandı göy Xəzər,

Dərddən yandı göy Xəzər,

Çayım, selim yasdadı.

Göz dikmişəm səhərə,

Qul olmadım bir kərə,

Söyləyin Ələsgərə

Göyçə gölüm yasdadı.

Qoy eşitsin Şəhriyar,

Qan ağlayır bu diyar,

Başını əyib Qoşqar,

Qış fəsilim yasdadı.

Dərdimi bil, a qardaş,

Ortaq ol, böl, a qardaş,

Gözümü sil, a qardaş,

Ayım, ilim yasdadı.

Əli Vəkil şad olmaz,

Öz yurduna yad olmaz,

Damağında dad olmaz,

Ana dilim yasdadı.

***

Nə yazsam Fərizədən,

Nə söyləsəm İlhamdan,

Tükənən deyil bilin,

Söz qəlbimdə heç zaman.

Qulağında toyun səsi,

Dilində vida nəğməsi,

Millətimin İlahəsi,

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

Azərbaycan yas saxladı,

Çaylar da qəmli çağladı,

Mələklər qara bağladı,

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

İlhamsız bu dünya boşdu,

Onun üçün doğulmuşdu,

Cənnət bağındakı quşdu,

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

Onun kimi sevən hanı?

Heyran qoydu bu dünyanı,

Damarında dindi qanı,

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

Kədər qəlbləri dağladı,

Eşidib-görən ağladı,

Ana torpaq, yer ağladı,

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

Millətimin iftixarı,

Sevgidə yurdun vüqarı,

İlhamın ismətli yarı,

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

Dözəmmədi ağır dərdə,

Dedi: "Bu qan qalmaz yerdə",

Yeri isti ürəklərdə,

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

Leyli yalan, Əsli yalan,

Əfsanədi yadda qalan,

Adı dildə dastan olan,

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

Sadiq qaldı öz əhdinə,

İlhamına, düz əhdinə,

Ola bilməz söz əhdinə,

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

Yollarını bürüdü çən,

Haçan döndü sevgi səndən?

"Necə dözüm İlhamsız mən?"

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

Bir ah çəkdi yana-yana,

Yuxu gəldi dövran ona,

Axır yetdi İlhamına,

Dilim yatmayır bu sözə-

Dünyadan köçdü Fərizə?

***

Cüt balanın ruhlarına,

Söz hədiyyəm, söz payım var.

Hər birisi fəxrim mənim,

İlhama da öz payım var.

Qarabağa getməliydi,

Elimin cəsur İlhamı.

Yurdu xilas etməliydi,

Elimin cəsur İlhamı.

Cəsarətdə ər oğlu ər,

Ot kökü üstündə bitər,

O gecə göstərdi hünər,

Elimin cəsur İlhamı.

Yox-yox, qaçıb gizlənmədi,

"Mənim nə işim", demədi,

Döyüşkən bir əsgər idi,

Elimin cəsur İlhamı.

Ağdamından uzaq idi,

Ora getmək yasaq idi,

Doğulandan qoçaq idi,

Elimin cəsur İlhamı.

Tükənməzdi arzuları,

Sapa düzdü arzuları,

Tapmışdı ismətli yarı,

Elimin cəsur İlhamı.

Vuruldu halal zəhmətə,

Layiq idi hər hörmətə,

Arxalandı məhəbbətə,

Elimin cəsur İlhamı.

Dünya dolub-boşalacaq,

Ərlər Ağdamı alacaq,

Elə o yaşda qalacaq,

Elimin cəsur İlhamı.

Şəklinə baş əyəcəklər,

Əhsən sənə, deyəcəklər,

Dönə-dönə deyəcəklər,

"Elimin cəsur İlhamı".

Daim örnək olacaqsan,

Tariximdə qalacaqsan,

Ad qazanmaq deyil asan,

Elimin cəsur İlhamı.

Sən bir nəslin iftixarı,

Doğma elin iftixarı,

Fərizənin sadiq yarı,

Elimin cəsur İlhamı.

Əli Vəkil söz tapmayır,

Səni yurdun fəxri sayır,

O anları unutmayır,

Elimin cəsur İlhamı.

***

Bir müqəddəs ocaqda

İki şəhid anası,

Bir şəhid ər oğlu ər,

Biri elin sonası.

Qara geyinibdir Ofeliya ana,

İlham kimi oğul itirib axı.

Naləsi ucalır lap asimana,

İmdada çağırır qadir Allahı.

İlhamın anası qoşa dağ görüb,

Həm də Fərizə tək gəlin itirib.

Yerindəcə dönüb daşa, dağ görüb,

Ay ellər, köməyə gəlin, itirib.

Paltarı qapqara Bağda ananın,

Qızı Fərizənin, yeznənin dərdi.

Ahı çatır hara Bağda ananın,

İtki böyük, təsəlli də hədərdi.

İlhamı sevirdi oğlu Vaqif tək,

Deyirdi: "Taleyin bəxşidir bu.

Vallah, balalarım gözə gələcək,

Biz kimik, Tanrının öz işidir bu".

Qara geyinibdir şahid anası,

Qəfil yaxalayıb dərd onu nədən?

Göylərdən enibdir şəhid anası,

Önündə diz çökür, baş əyirəm mən.

Nər oğul böyütdü Vətənə arxa,

Düşmənə qənimdir odlar övladı.

Oğul elə şərəf, o sənə arxa,

Ölməyib, şəhid tək çəkilir adı.

Hər igid İlham tək yaşatsın gərək,

Ana şərəfini, Vətən eşqini.

Nifrəti püskürsün yanar vulkan tək,

Bombaya çevrilsin qəlbinin kini.

Yurdumun ən ağır sınaq günündə,

Şəhidlik zirvəsi çağırdı bizi.

Analıq borcunu ödədin sən də,

İlhamın qorudu Vətənimizi.

Qara geyinibdir şəhid anası,

Qəfil yaxalayıb dərd onu nədən?

Göylərdən enibdir şəhid anası,

Önündə diz çöküb, baş əyirəm mən.

əvvəli, ardı var

Əli VƏKİL

Ekspress.-2015.- 22 yanvar.- S.14.